To "βαθμολόγιο" των τραπεζών -Πώς χαρακτηρίζουν τους πελάτες τους

Της Έφης Καραγεώργου.

Τα κριτήρια των τραπεζών είναι πλέον ιδιαιτέρως αυστηράκαι με δεδομένο ότι οι επισφάλειες της επιχειρηματικής πίστης έχουν σκαρφαλώσει στο 40%,η πλειοψηφία των αιτημάτων για δανειοδότηση «κόβεται».

Πρόσβαση στο δανεισμό έχουν όσοι συγκεντρώνουν υψηλή βαθμολογία, ενώ όσο χαμηλότερος είναι ο βαθμός τους, τόσο περισσότερα είναι τα καλύμματα που ζητούν οι τράπεζες.

Με την αξιολόγηση ελέγχεται η πιστοληπτική ικανότητα των δανειοληπτών και παράλληλα εκτιμάταιτο ενδεχόμενο αθέτησης των συμβατικών τους υποχρεώσεων, χρησιμοποιώντας υποδείγματα πιστοληπτικών διαβαθμίσεων (ratings), προσαρμοσμένα στις κατηγορίες και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των πελατών.

Να σημειωθεί ότι οι βαθμίδες αξιολόγησης έχουν αναπτυχθεί εσωτερικά από κάθε τράπεζα και συνδυάζουν τη χρηματοοικονομική και στατιστική ανάλυση με την κρίση των αρμοδίων στελεχών, ενώ υποβάλλονται σε αξιολόγηση, όπου είναι εφικτό, μέσω της αντιπαραβολής τους με εξωτερικά διαθέσιμη πληροφόρηση.

Και θα πρέπει να σημειωθεί ότι αυτή ηδιαβάθμιση, που κρίνει τονκαθορισμό των πιστοδοτικών ορίων ανανεώνεται συστηματικά σε ετήσια βάση.Επίσης κάθε φορά πουπροκύπτουν νέες πληροφορίες, οι οποίες μπορούν να διαφοροποιήσουν σημαντικά τον ενεχόμενο πιστωτικό κίνδυνο, η αξιολόγησηδιαφοροποιείται,προς το καλύτερο ή το χειρότερο.

Ειδικά στην επιχειρηματική πίστη οι πιστοληπτικές διαβαθμίσεις (credit rating grades), οι οποίες αντιπροσωπεύουν διαφορετικούς βαθμούς πιστωτικού κινδύνου και συνδέονται με διαφορετικές πιθανότητες αθέτησης, κατηγοριοποιούνται σε 19 βαθμίδες.Για κάθε βαθμίδα αντιστοιχεί και διαφορετική πολιτική συνεργασίας της τράπεζας με τις επιχειρήσεις-πιστούχους.

Η κλίμακα διαβάθμισης αποτελείται συνολικά από 23 βαθμίδες. Οι19 βαθμίδες αντιστοιχούν σε πιστούχους, οι οποίοι δεν έχουν παρουσιάσει αθέτηση υποχρέωσης. Οι υπόλοιπες τέσσερις αντιστοιχούν:1σε πιστούχους με ενήμερες πιστοδοτήσεις αυξημένου κινδύνου (special mention), 1 βαθμίδα σε πιστούχους σε ρύθμιση και 2 βαθμίδες σε πιστούχους σε αθέτηση. Όσοι ανήκουν σε αυτές τις βαθμίδες βρίσκονται υπό στενή παρακολούθηση, προκειμένου να αποπληρώσουν την υποχρέωση τους.

Στις υπόλοιπες τώρα 19 βαθμίδες, η αξιολόγηση ξενικά ως άριστη, πολύ ισχυρή και ισχυρή. Όσες επιχειρήσεις ανήκουν σε αυτές τις κατηγορίες έχουν πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό και οι τράπεζες προχωρούν σε συνεργασία μαζί τους.

Για τους υπόλοιπουςξεκινούν τα δύσκολα. Και όσο πιο χαμηλή είναι η πιστοληπτική τους αξιολόγηση, τόσο περισσότερες είναι οι εγγυήσεις που ζητούν οι τράπεζες για να φτάσουν στην κατηγορία17-19 σε περιορισμένη συνεργασία, με ισχυρές εξασφαλίσεις κλπ. Στο 20 η επιχείρηση χαρακτηρίζεται «Ειδικής Αναφοράς» όπου πιθανόν να χρειαστεί αναδιάρθρωση της χρηματοδότησης, λήψη επιπλέον εξασφαλίσεων κλπ. Στην βαθμίδα 21 γίνεται ρύθμιση και παρακολούθηση της, στην 22 υπάρχει προσωρινή καθυστέρηση και στην 23^ηβαθμίδα έχει επέλθει οριστική καθυστέρηση ή ζημία και η είσπραξη του δανείου ακολουθεί τη δικαστική οδό.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι για την ταξινόμηση των επιχειρήσεων σε βαθμίδες, οι τράπεζες εφαρμόζουν τέσσερα υποδείγματα, που διαφοροποιούνται ανάλογα με τον τύπο και το μέγεθος της επιχείρησης:

Για παράδειγμα, επιχειρήσεις που τηρούν βιβλία Γ΄ κατηγορίας και έχουν κύκλο εργασιών μεγαλύτερο των 2,5 εκατ. ευρώ ταξινομούνται με την χρήση του υποδείγματος Moody’s Risk Advisor (MRA) > 2,5 εκατ. ευρώ.

Επιχειρήσεις που τηρούν βιβλία Γ΄ κατηγορίας και κύκλο εργασιών έως 2,5 εκατ. ταξινομούνται με την χρήση του υποδείγματος MRA <2,5 εκατ. ευρώ.

Πιστούχοι που αποτελούν ειδικές περιπτώσεις (π.χ. νεοσύστατες επιχειρήσεις χωρίς πλήρη οικονομικά στοιχεία, κοινοπραξίες τεχνικών εταιρειών, ασφαλιστικές εταιρίες, φυσικά πρόσωπα, όχι ατομικές επιχειρήσεις που δεν εντάσσονται στο χαρτοφυλάκιο πιστοδοτήσεων ιδιωτών), ταξινομούνται με το εμπειρικό υπόδειγμα “Manual Rating”, ενώ για τις μικρές επιχειρήσεις που τηρούν βιβλία Β΄ κατηγορίας χρησιμοποιείται εσωτερικά ανεπτυγμένο σύστημα αξιολόγησης