Fitch: Αναβάθμισε σε θετικό το outlook της Ελλάδας - Διατηρεί το rating στο ΒΒΒ-

O οίκος αξιολόγησης Fitch αναβάθμισε τις προοπτικές της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Ελλάδας σε θετικές από σταθερές, διατηρώντας τη διαβάθμιση σταθερή σε ΒΒΒ-, δηλαδή στο πρώτο σκαλί της επενδυτικής βαθμίδας.

H Fitch έδωσε στην Ελλάδα την επενδυτική βαθμίδα (BBB- με σταθερές προοπτικές) τον Νοέμβριο του 2023, χωρίς ωστόσο να προχωρήσει σε αναβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης ή του outlook πέρυσι.

Ο S&P, έχει την Ελλάδα ένα σκαλί πιο πάνω στο “ΒΒΒ” με “σταθερές” προοπτικές, όπως επίσης η DBRS και η γερμανική Scope.

Οι αναλυτές του οίκου επισημαίνουν ότι οι παράγοντες που αξιολόγησαν είναι το μεγάλο πλεόνασμα του προϋπολογισμού, η απότομη μείωση του δημοσίου χρέους, το συνετό και αξιόπιστο δημοσιονομικό πλαίσιο, οι χαμηλοί κινδυνοι χρηματοδότησης και η ανθεκτική ανάπτυξη.

Μεγάλο Πλεόνασμα Προϋπολογισμού: Η Ελλάδα κατέγραψε πλεόνασμα προϋπολογισμού 1,3% του ΑΕΠ το 2024 και πρωτογενές πλεόνασμα 4,8%, με το τελευταίο να ξεπερνά τον αρχικό στόχο της κυβέρνησης που ήταν 1%. Αυτό το αποτέλεσμα είναι επίσης καλύτερο από τις προσδοκίες της Fitch και σηματοδοτεί σημαντική βελτίωση σε σχέση με το έλλειμμα 1,4% του 2023.

Κατά την άποψη της Fitch, η επίδοση αυτή αντικατοπτρίζει δομικές δημοσιονομικές βελτιώσεις, ιδίως καλύτερη είσπραξη φόρων λόγω προηγούμενων φορολογικών μέτρων και αυστηρό έλεγχο δαπανών. Δεδομένης αυτής της ισχυρής αρχικής θέσης, η Fitch προβλέπει πλεονάσματα προϋπολογισμού για τα έτη 2025 και 2026, αν και κάτω του 1%. Τον Απρίλιο του 2025, η κυβέρνηση ανακοίνωσε δημοσιονομική χαλάρωση ύψους 1 δισεκατομμυρίου ευρώ (0,5% του ΑΕΠ) για την ενίσχυση των επενδύσεων και την υποστήριξη των συνταξιούχων και των ενοικιαστών κατοικιών.

Απότομη Πτώση του Δημόσιου Χρέους: Το πλεόνασμα προϋπολογισμού και η ανάπτυξη του πραγματικού ΑΕΠ κατά 2,3% οδήγησαν σε πτώση του δημόσιου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ κατά 10 μονάδες το 2024, σε 154%.

Αν και εξακολουθεί να είναι σχεδόν τρεις φορές υψηλότερο από το μέσο όρο των ‘BBB’ που είναι 52%, αυτό είναι πάνω από 50 μονάδες κάτω από το μέγιστο του 2020 που ήταν 209%. Η Ελλάδα έχει επιτύχει τη μεγαλύτερη μείωση του χρέους μετά την πανδημία μεταξύ των χωρών με investment grade που αξιολογεί η Fitch. Επιπλέον, τα ταμειακά διαθέσιμα είναι υψηλά, περίπου 36 δισ. ευρώ (16% του ΑΕΠ), αρκετά για να καλύψουν όλες τις ληξιπρόθεσμες οφειλές για τα επόμενα τρία έτη. Ο οίκος προβλέπει ότι η ταχεία μείωση του χρέους θα συνεχιστεί στη μέση περίοδο, με τον δείκτη χρέους-ΑΕΠ να πλησιάζει το 120% έως το 2030 στο βασικό σενάριο.

Συνετό και αξιόπιστο δημοσιονομικό πλαίσιο: Τα δημοσιονομικά αποτελέσματα του 2024 υπογραμμίζουν την ισχυρή δέσμευση της κυβέρνησης για δημοσιονομική σύνεση. Η τελευταία επίσημη δημοσιονομική πρόβλεψη, η ενημέρωση του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού σχεδίου του Μαΐου 2025, είναι πλήρως ευθυγραμμισμένη με το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ. Ο συνολικός ρυθμός αύξησης των πρωτογενών καθαρών δαπανών για τα έτη 2024-2025, η νέα βασική δημοσιονομική μεταβλητή, αναθεωρήθηκε προς τα κάτω σε 4,2% από τον αρχικό στόχο των 6,5%. Θεωρούμε ότι η δέσμευση της κυβέρνησης για μικρά ελλείμματα προϋπολογισμού και σταθερή μείωση του δείκτη χρέους/ΑΕΠ είναι ιδιαίτερα αξιόπιστη, υποστηριζόμενη από το ιστορικό της μεταπανδημικής περιόδου.

Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας διατηρεί ισχυρή δημόσια στήριξη από τις εκλογές του 2023. Ωστόσο, η αργή πρόοδος στη διερεύνηση του σοβαρού σιδηροδρομικού ατυχήματος του Φεβρουαρίου 2023 οδήγησε σε νέο κύμα δημόσιων διαμαρτυριών στις αρχές του 2025. Πέρα από τις άμεσες πολιτικές επιπτώσεις, η δυσαρέσκεια του κοινού θα μπορούσε να ασκήσει μεγαλύτερη πίεση στην κυβέρνηση να χαλαρώσει σημαντικά τον δημοσιονομικό της προσανατολισμό.

Η Ελλάδα είχε ιστορικά υψηλότερες αμυντικές δαπάνες από τις περισσότερες ομοειδείς χώρες της ΕΕ, κοντά στο 3% του ΑΕΠ, σύμφωνα με το στόχο του ΝΑΤΟ. Ως εκ τούτου, υπάρχει λιγότερη πίεση για την ενίσχυση αυτών των δαπανών, περιορίζοντας περαιτέρω τους μεσοπρόθεσμους δημοσιονομικούς κινδύνους.

Χαμηλοί κινδύνοι χρηματοδότησης: Το ευνοϊκό προφίλ χρέους της Ελλάδας, με μέσες λήξεις στα 19 χρόνια, με ευνοϊκά επιτόκια και μεγάλα ταμειακά αποθέματα, μειώνει σημαντικά τους κινδύνους της αγοράς και λειτουργεί ως “μαξιλάρι” έναντι των κραδασμών από πιο ευμετάβλητες αγορές ομολόγων. Το τεκμαρτό επιτόκιο του αποθέματος χρέους είναι περίπου 1,5%, συμπεριλαμβανομένου του αντίκτυπου από τα αναβαλλόμενα επιτόκια, πολύ χαμηλότερο από την πορεία της ονομαστικής ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, η οποία εκτιμάται σε περίπου 4%.

Ανθεκτική οικονομική ανάπτυξη: Το ΑΕΠ ενισχύθηκε κατά 2,3% το 2024, με τον ίδιο ρυθμό όπως και το 2023, λόγω της εγχώριας ζήτησης. Η κατανάλωση των νοικοκυριών στηρίχθηκε από την αύξηση του πραγματικού εισοδήματος και την αύξηση της απασχόλησης, ενώ συνεχίστηκε η δυναμική αύξηση των επενδύσεων, εν μέρει λόγω της τόνωσης από τις επιχορηγήσεις και τα δάνεια της επόμενης γενιάς. Οι καθαρές εξαγωγές είχαν μικρή αρνητική συμβολή στην ανάπτυξη, κυρίως λόγω του υψηλότερου εισαγωγικού περιεχομένου των επενδύσεων.

Σύμφωνα με τον οίκο, η ανάπτυξη θα παραμείνει πάνω από 2% το 2025 και το 2026, πολύ πάνω από την πρόβλεψή του για ανάπτυξη 0,4% στην ευρωζώνη. Οι άμεσοι κίνδυνοι για την Ελλάδα από τον παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο είναι μικροί, καθώς οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ αποτελούν μόνο το 4% των συνολικών εξαγωγών, πολύ κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ. Ωστόσο, ένα πιο σοβαρό σοκ στις μεγάλες οικονομίες της ΕΕ θα μπορούσε να έχει σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στην Ελλάδα.

Οι τράπεζες

Η Fitch αναβάθμισε τις αξιολογήσεις των τεσσάρων συστημικών τραπεζών κατά μία βαθμίδα τον Μάρτιο του 2025, κίνηση που αντανακλά τη βελτίωση στο λειτουργικό περιβάλλον της Ελλάδας και στα πιστοληπτικά προφίλ των τραπεζών, συμπεριλαμβανομένης μιας μακρύτερης περιόδου σταθερής κερδοφορίας, της ολοκλήρωσης του μεγαλύτερου μέρους της εξυγίανσης της ποιότητας του ενεργητικού τους, της ενίσχυσης των κεφαλαιακών τους θέσεων και της σταθερής χρηματοδότησης μέσω καταθέσεων.

Η Fitch αναμένει ότι τα έσοδα από δάνεια και προμήθειες θα συνεχίσουν να αυξάνονται μεσοπρόθεσμα, παρά την πρόσφατη αστάθεια στις αγορές. Οι εξαγορές αναμένεται να αυξήσουν μετρίως τη διεθνή παρουσία και τη διαφοροποίηση των εσόδων. Η κύρια εστίαση των τραπεζών θα παραμείνει στην εγχώρια αγορά.

Σύνδεση τραπεζών-κράτους

Παρά τη βελτίωση στον τραπεζικό τομέα, εξακολουθεί να υπάρχει, ως κληρονομιά της κρίσης, ένας μοναδικά στενός δεσμός μεταξύ του κράτους και των τραπεζών λόγω του μεγάλου μεριδίου των αναβαλλόμενων φορολογικών πιστώσεων (DTCs· 12 δισ. ευρώ, 50% των κύριων βασικών ιδίων κεφαλαίων Tier 1 τον Δεκέμβριο 2024) στο κεφάλαιο των τραπεζών. Οι DTCs παραμένουν ενδεχόμενη υποχρέωση για το ελληνικό δημόσιο, κάτι που δεν παρατηρείται σε καμία άλλη χώρα της ευρωζώνης. Τα πρόσφατα σχέδια των τραπεζών για επιτάχυνση της απόσβεσης των DTCs αναμένεται να συμβάλλουν στην εξομάλυνση της κεφαλαιακής τους δομής τα επόμενα χρόνια.

Τι μπορεί να οδηγήσει σε αναβάθμιση

Δημόσια Οικονομικά: Αυξημένη εμπιστοσύνη ότι η ταχεία μείωση του λόγου χρέους προς ΑΕΠ της γενικής κυβέρνησης θα διατηρηθεί μεσοπρόθεσμα, καθοδηγούμενη από σημαντικά πρωτογενή πλεονάσματα.

Μακροοικονομικά: Βελτίωση των μεσοπρόθεσμων προοπτικών ανάπτυξης και επιδόσεων, για παράδειγμα μέσω αύξησης των επενδύσεων ή/και υλοποίησης διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

Τι μπορεί να οδηγήσει σε υποβάθμιση

Παράγοντες που θα μπορούσαν, μεμονωμένα ή συλλογικά, να οδηγήσουν σε Αρνητική Ενέργεια Αξιολόγησης/Υποβάθμιση:

Δημόσια Οικονομικά: Αποσταθεροποίηση του λόγου χρέους προς ΑΕΠ της γενικής κυβέρνησης, π.χ. λόγω διαρθρωτικής δημοσιονομικής χαλάρωσης ή υλοποίησης τυχόν ενδεχόμενων υποχρεώσεων.

Μακροοικονομικά: Σοβαρό αρνητικό σοκ που θα επηρέαζε τις μεσοπρόθεσμες αναπτυξιακές δυνατότητες της Ελλάδας ή/και θα επιδείνωνε τις εξωτερικές ανισορροπίες.