Ιταλία όπως λέμε… Ελλάδα; Η κρίση με τις Βρυξέλλες και τα σενάρια της λιρέτας

Η Ρώμη παίζει σε επανάληψη επεισόδια από το σήριαλ Βαρουφάκη και οι Βρυξέλλες απαντούν με τον ίδιο οικονομικό εκβιασμό που χρησιμοποίησαν απέναντι στην Αθήνα

Ιταλία όπως λέμε… Ελλάδα; Η κρίση με τις Βρυξέλλες και τα σενάρια της λιρέτας

Τελικά είναι η Ιταλία η «επόμενη Ελλάδα»; Η δήλωση σοκ περί κρίσης αλά ελληνικά στην Ιταλία, με την οποία απάντησε ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ στο δημοσιονομικό «μπαϊράκι» που σήκωσε η κυβέρνηση των λαϊκιστών στη Ρώμη, ήταν αρκετή για να ανοίξει μια τεράστια συζήτηση στην Ευρώπη. Οι εγκυρότεροι οικονομολόγοι και οικονομικοί σχολιαστές έγραψαν σελίδες επί σελίδων, αναλύοντας γιατί πιστεύουν ότι η Ιταλία είναι ή δεν είναι μια νέα Ελλάδα. Όμως, σε αυτή τη συζήτηση, τα οικονομικά επιχειρήματα λένε μόνο ένα μέρος της ιστορίας. Όπως συνήθως συμβαίνει στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια, το ζήτημα είναι σαφώς πολιτικό. Η ιταλική κυβέρνηση παίζει σε επανάληψη επεισόδια από το σήριαλ Βαρουφάκη και οι Βρυξέλλες απαντούν με τον ίδιο οικονομικό εκβιασμό που χρησιμοποίησαν πριν από τρία χρόνια και απέναντι στην Αθήνα.

 

Το μόνο βέβαιο είναι πως εάν οι δύο πλευρές συνεχίσουν να ανεβάζουν τους τόνους, η ιταλική κρίση βραδέως καύσης που σιγοκαίει εδώ και χρόνια θα μετατραπεί πολύ γρήγορα σε μια νέα ελληνική τραγωδία. Άλλωστε, οι εκδικητές των ομολόγων έχουν ήδη αναλάβει δράση και οι οίκοι αξιολόγησης βρίσκονται με το όπλο παρά πόδα για υποβαθμίσεις, έτοιμοι να ρίξουν λάδι στη φωτιά. Αυτό που μπορεί να πει κανείς με σιγουριά, είναι πως σε μια ενδεχόμενη ιταλική κρίση, η Ελλάδα θα είναι η πρώτη παράπλευρη απώλεια. Εάν οι αγορές αρχίσουν να φοβούνται και πάλι για το μέλλον του ευρώ, το σφυροκόπημα που βίωσαν οι ελληνικές τράπεζες την τελευταία εβδομάδα στο χρηματιστήριο θα μοιάζει μάλλον με χάδι. Η δήθεν καθαρή έξοδος από το μνημόνιο δεν θα είναι παρά ένα άλμα στο κενό.

Όλα ξεκίνησαν όταν η κυβέρνηση της Λέγκας και του Κινήματος Πέντε Αστέρων ανακοίνωσε τα σχέδιά της να ανεβάσει το δημοσιονομικό έλλειμμα στο 2,4% του ΑΕΠ (επίπεδα τριπλάσια από ό,τι σκόπευε η προηγούμενη κυβέρνηση), προκειμένου να χρηματοδοτήσει τις προεκλογικές υποσχέσεις της για μείωση του ορίου συνταξιοδότησης και καθιέρωση του κοινωνικού εισοδήματος. Αμέσως σήμανε συναγερμός, τόσο στις αγορές όσο και στις Βρυξέλλες. Καθώς οι επενδυτές εγκατέλειπαν μαζικά τα ιταλικά ομόλογα, ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ έριχνε λάδι στη φωτιά, μιλώντας ανοικτά για το σενάριο μιας ελληνικής κρίσης στην Ιταλία. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Γερμανία και η Γαλλία θέλουν να ρίξουν την ιταλική κυβέρνηση, για αυτό και δημιουργούν τρομοκρατία στις αγορές, απάντησε ο αναπληρωτής πρωθυπουργός και επικεφαλής των Πέντε Αστέρων, Λουίτζι ντι Μάιο. Όμως η δήλωση του υπεύθυνου της Λέγκας για τα οικονομικά Κλαούντιο Μπόργκι ότι η Ιταλία θα ήταν καλύτερα εκτός του ευρώ, έφερε την κυβέρνησή του σε ακόμα δυσμενέστερη θέση.

Σε αυτή την επικίνδυνη παρτίδα πόκερ που παίζουν Ρώμη και Βρυξέλλες πάνω από το ευρώ, οι ομοιότητες με την ελληνική περίπτωση είναι προφανείς. Όσο είναι και οι διαφορές. Όπως εξήγησε ο Μοχάμεντ Ελ Έριαν, μια από τις πιο έγκυρες φωνές του διεθνούς finance, Ιταλία και Ελλάδα ακολουθούν παράλληλους δρόμους σε χρέος, πραγματική οικονομία και πολιτική. Και αυτό γιατί η Ιταλία εμφανίζει το δεύτερο μεγαλύτερο χρέος στην Ευρώπη ως ποσοστό του ΑΕΠ μετά την Ελλάδα, ένα αποτυχημένο μοντέλο ανάπτυξης και ένα ισχυρό αντι-συστημικό κίνημα που δεν διστάζει να βάλει στο τραπέζι το ζήτημα του ευρώ. Όμως, σε αντίθεση με την Ελλάδα, η Ιταλία διαθέτει μια τεράστια οικονομία και ένα χρέος 2,3 τρισ. ευρώ που την καθιστούν συστημικά σημαντική, ενώ εμφανίζει πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών, πρωτογενές πλεόνασμα και έναν μεγάλο βιομηχανικό τομέα, που δίνουν βαρύτητα και έστω κάποια οικονομική λογική στα σενάρια περί επιστροφής στη λιρέτα.

Άλλωστε, σε αντίθεση με την ελληνική κυβέρνηση, που έκανε πίσω όταν βρέθηκε απροετοίμαστη στο χείλος του γκρεμού της δραχμής, τόσο η Λέγκα όσο και το Κίνημα Πέντε Αστέρων έχουν τις ρίζες τους στον ευρωσκεπτικισμό. Εξάλλου, είναι γνωστό ότι ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Ιταλίας Πάολο Σαβόνα έχει έτοιμο εδώ και καιρό στο συρτάρι του γραφείου του ένα μυστικό σχέδιο 80 σελίδων για την επιστροφή της χώρας στη λιρέτα.

Γνωρίζοντας, λοιπόν, ότι η Ρώμη έχει στα χέρια της τουλάχιστον κάποια ισχυρά διαπραγματευτικά χαρτιά, πολλοί θεωρούν ότι η δήλωση του Γιούνκερ περί «ελληνικής κρίσης» δεν ήταν μια φραστική υπερβολή ή απροσεξία, αλλά μια καλά υπολογισμένη κίνηση, στο πλαίσιο της στρατηγικής των Βρυξελλών να εντείνει τις πιέσεις των αγορών προς την Ιταλία και να στριμώξουν την κυβέρνηση των λαϊκιστών. Η δέσμευση των Ιταλών να επιδιώξουν χαμηλότερο δημοσιονομικό έλλειμμα για τα δύο επόμενα χρόνια (2,1% το 2020 και 1,8% το 2021) –την ώρα που οι αγορές εκτίνασσαν τις αποδόσεις των ιταλικών ομολόγων κοντά σε εκείνες των ελληνικών- είναι ίσως μια ένδειξη ότι η στρατηγική αυτή δουλεύει.

Όμως ο κίνδυνος μιας ιταλικής κρίσης δεν έχει αποσοβηθεί. «Μια ιταλική κρίση είναι ένα ατύχημα που περιμένει να συμβεί, όμως με οικονομική ανάπτυξη κοντά στο 1%, ένα μεγάλο πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών στο 2,8% του ΑΕΠ, ένα υποφερτό δημοσιονομικό έλλειμμα μόλις στο 2% του ΑΕΠ το 2018, η Ιταλία δεν θα πρέπει να είναι υποψήφια για μια άμεση κρίση χρέους. Αντ αυτού, η κυβέρνησή της θα έπρεπε να μπορεί να περάσει έναν ήπιο δημοσιονομικό εκτροχιασμό», εξηγεί ο Χόλγκερ Σμίντινγκ, επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg Bank. «Ωστόσο, εάν οι ριζοσπάστες που τώρα κυβερνούν στη Ρώμη θέλουν πραγματικά να μιμηθούν τις τακτικές του καταστροφικού για την Ελλάδα Γιάνη Βαρουφάκη, τότε όλα είναι ανοικτά», ξεκαθαρίζει. «Ένα μείγμα οικονομικής επιβράδυνσης, ηχηρής σύγκρουσης με τις Βρυξέλλες (ενδεχομένως και με το συνταγματικό δικαστήριο της Ιταλίας) και κάποιων πιθανών υποβαθμίσεων από τους οίκους αξιολόγησης, εάν τύχει κακής διαχείρισης, μπορεί να αποδειχθεί τοξικό», καταλήγει ο γνωστός οικονομολόγος.

Πηγή: Από την εφημερίδα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ που κυκλοφορεί κάθε Σάββατο στα περίπτερα όλης της χώρας

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ