Παραμένει 15% χαμηλότερο από το 2009 το πραγματικό εισόδημα των Ελλήνων

Κατά 15% χαμηλότερο σε σχέση με το 2009, δηλαδή την αρχή της κρίσης, παραμένει το πραγματικό εισόδημα των Ελλήνων, παρά τη σημαντική ανάκαμψη της τελευταίας δεκαετίας (+23,5%). Μάλιστα, όπως προκύπτει από policy brief του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών (ΚΕΦΙΜ), η Ελλάδα είναι μαζί με την Ιταλία η μόνη χώρα που δεν έχει επανέλθει στα προ κρίσης επίπεδα πραγματικού εισοδήματος, κάτι που τονίζει την ανάγκη αύξησης της παραγωγικότητας.

Η μελέτη, την οποία υπογράφουν οι Νίκος Ρώμπαπας και Κωνσταντίνος Σαραβάκος, εξετάζει την εξέλιξη του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών την περίοδο 2004–2024 στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες που βρέθηκαν σε οικονομική κρίση (Ισπανία, Ιταλία, Ιρλανδία, Κύπρος και Πορτογαλία).

Στο διάστημα αυτό, το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών στην ΕΕ αυξήθηκε συνολικά κατά 22%, επίδοση που καταδεικνύει μια σταθερή μακροχρόνια βελτίωση του βιοτικού επιπέδου. Πολλές χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης κατέγραψαν εντυπωσιακή άνοδο, με τη Ρουμανία να ξεχωρίζει καταγράφοντας μια αύξηση της τάξης του 134%, τη Λιθουανία στο 95% και την Πολωνία στο 91%. Σε αυτή την εικόνα ενίσχυσης της ευημερίας και σύγκλισης, η Ελλάδα και η Ιταλία αποτελούν τις δύο μοναδικές εξαιρέσεις, καθώς μέσα σε αυτά τα είκοσι χρόνια το εισόδημα ανά κάτοικο μειώθηκε κατά περίπου 5% και 4% αντίστοιχα.

Όπως δείχνει η μελέτη, με αφετηρία το ισοδύναμο πραγματικό εισόδημα το 2009, σε μόλις 4 χρόνια, μέχρι δηλαδή το 2013, τα ελληνικά νοικοκυριά έχασαν το 34% του εισοδήματος τους, ενώ στην Ισπανία χάθηκε αντίστοιχα το 11%, στην Ιταλία το 9%, στην Ιρλανδία το 6,5%, στην Κύπρο το 14%, και στην Πορτογαλία το 9%. Κατά μέσο όρο, οι 6 χώρες της κρίσης έχασαν 14% του εισοδήματος τους, ενώ για το σύνολο των χωρών της ΕΕ η απώλεια διαμορφώθηκε στο 3,2%.

Σε σύγκριση με το 2009 – το τελευταίο έτος πριν την είσοδο της Ελλάδας στον μηχανισμό στήριξης για την χρηματοδότηση των ελλειμμάτων της – τα νοικοκυριά στις περισσότερες χώρες έχουν σήμερα υψηλότερο διαθέσιμο εισόδημα. Η Ισπανία βρίσκεται περίπου στο +6,5%, η Κύπρος και η Πορτογαλία έχουν φτάσει το 14% και το 16% αντίστοιχα. Η Ιρλανδία καταγράφει βελτίωση που φτάνει το +21%. Ελλάδα (-15%) και Ιταλία (-0,7%), είναι οι μόνες χώρες της κρίσης που δεν έχουν ανακτήσει τα εισοδηματικά επίπεδα του 2009.

Σε σύγκριση με το 2012, όλες οι χώρες καταγράφουν αύξηση των πραγματικών εισοδημάτων: Η Ελλάδα φτάνει στο +22,7%, ξεπερνώντας τον μέσο όρο της ΕΕ-27 (+17,6%) η Ισπανία καταγράφει μεταβολή +17,9% και η Ιταλία +7,8%. Η Πορτογαλία σημειώνει πολύ ισχυρή επίδοση στο +25,9%, ενώ η Ιρλανδία και η Κύπρος σημείωσαν ακόμη δυναμικότερη αύξηση, φτάνοντας το +26,6% και +28,4% αντίστοιχα∙ έτσι, η Ελλάδα βρίσκεται περίπου στη μέση της ομάδας χωρών της κρίσης, πάνω από Ισπανία και Ιταλία αλλά κάτω από Ιρλανδία, Κύπρο και Πορτογαλία, σημειώνει το ΚΕΦΙΜ.

Σε σχέση με το 2015, η Ελλάδα σημειώνει εντυπωσιακή ανάκαμψη +23,5%, ξεπερνώντας τον μέσο όρο της ΕΕ-27 (+14,7%) αλλά και τις επιδόσεις χωρών όπως η Ισπανία (+14,2%) και η Ιταλία (+6,9%). Η Πορτογαλία κινείται επίσης ψηλά στο +23,8%, ενώ η Ιρλανδία βρίσκεται ακόμη υψηλότερα στο +24,8% και η Κύπρος καταγράφει μακράν τη μεγαλύτερη αύξηση στο +38,6%∙ έτσι η Ελλάδα βρίσκεται στην ανώτερη ζώνη των χωρών της κρίσης, αλλά πίσω από την Κύπρο και ελαφρά κάτω από την Ιρλανδία.

Σε σχέση με το 2019, το εισόδημα στην Ελλάδα ξεχωρίζει σημειώνοντας τη μεγαλύτερη αύξηση με +14,3%, ενώ ακολουθούν η Ισπανία με +5,8% και η Ιταλία με μια πιο ήπια άνοδο γύρω στο +4,3%. Η Ιρλανδία και η Κύπρος κινούνται επίσης σε υψηλά επίπεδα, περίπου +10,3% και +11,3% αντίστοιχα, ενώ η Πορτογαλία εμφανίζει μια ισχυρή επίδοση στο +12,4%, ξεπερνώντας και τον μέσο όρο της ΕΕ-27 που βρίσκεται στο +6,6%.

Οι άλλες χώρες της Ευρώπης που αντιμετώπισαν κρίση, ακόμη και αυτές που ξεκίνησαν από παρόμοια ή χειρότερη θέση, έχουν καταφέρει να ανακάμψουν σε μεγαλύτερο βαθμό, σημειώνει το ΚΕΦΙΜ. Η Ελλάδα παραμένει η μόνη χώρα που δεν έχει μπορέσει να ανακτήσει η δεκαετία της δημοσιονομικής κατάρρευσης. Ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες αύξησης των εισοδημάτων είναι η αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας, τονίζεται. Σύμφωνα με την τελευταία ετήσια σχετική έκθεση του Εθνικού Συμβουλίου Παραγωγικότητας (ΕΣΥΠ) και του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ)2 το 2026 αναμένεται να σημειωθεί σωρευτική αύξηση 2,3% στο ΑΕΠ ανά εργαζόμενο και 2,0% στο ΑΕΠ ανά ώρα εργασίας. Την περίοδο 2023-2024 σημειώθηκε αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας σε όρους ΑΕΠ ανά εργαζόμενο κατά 1% και σε όρους ΑΕΠ ανά ώρα εργασίας κατά 0,77%.

«Η σύγκλιση θα απαιτήσει διατηρήσιμη αύξηση της παραγωγικότητας, δυναμική ανάπτυξη και σταθερές μεταρρυθμίσεις που ενισχύουν τη δημιουργία πλούτου για όλους τους πολίτες – και σε αυτά τα πεδία η εστίαση της κυβερνητικής πολιτικής πρέπει να είναι σταθερή», δήλωσε σχετικά ο πρόεδρος του ΚΕΦΙΜ, Νίκος Ρώμπαπας.