ΔΝΤ: Στο 3% η παγκόσμια ανάπτυξη το 2025 - Πώς επιβαρύνουν οι δασμοί

Η παγκόσμια οικονομία συνεχίζει να αποδυναμώνεται και παραμένει ευάλωτη σε εμπορικούς κραδασμούς, ακόμη και αν δείχνει σημάδια ανθεκτικότητας απέναντι στους δασμούς του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ΔΝΤ.

Στην αναθεώρηση των προβλέψεών του την Τρίτη, ο οργανισμός με έδρα την Ουάσιγκτον εκτιμά ότι η παγκόσμια ανάπτυξη θα επιβραδυνθεί στο 3% το 2025, από 3,3% το προηγούμενο έτος, λόγω των διαταραχών που προκαλούν οι προσπάθειες του Τραμπ να αναδιαμορφώσει το παγκόσμιο εμπόριο. Αν και οι προβλέψεις είναι ελαφρώς καλύτερες από αυτές του Απριλίου, αντανακλούν κυρίως προσωρινές στρεβλώσεις, όπως η προεξόφληση εισαγωγών πριν την επιβολή δασμών.

«Παρότι ο εμπορικός κραδασμός μπορεί να αποδειχθεί λιγότερο έντονος απ’ ό,τι είχε αρχικά εκτιμηθεί, παραμένει σημαντικός και οι ενδείξεις πληθαίνουν ότι πλήττει την παγκόσμια οικονομία», δήλωσε ο επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, Πιερ-Ολιβιέ Γκουρινσάς. «Το παρόν εμπορικό περιβάλλον εξακολουθεί να είναι επισφαλές».

Η συνολική εικόνα που δίνει η έκθεση παραπέμπει σε ένα θολό τοπίο, όπου συνυπάρχουν ο κίνδυνος κατάρρευσης εμπορικών συμφωνιών, το βάρος της αβεβαιότητας που αποτρέπει επενδύσεις, γεωπολιτικές εντάσεις, υψηλό δημόσιο χρέος και αυξανόμενες πληθωριστικές πιέσεις στις ΗΠΑ. Οι αξιωματούχοι του Ταμείου σημείωσαν ότι το 2025 δύσκολα θα είναι απλώς άλλη μία χρονιά με αυξημένη μεταβλητότητα.

«Η παγκόσμια ανάπτυξη αναμένεται να επιβραδυνθεί, καθώς η φαινομενική ανθεκτικότητα που σχετίζεται με τις εμπορικές στρεβλώσεις φθίνει», αναφέρεται στην έκθεση του ΔΝΤ. «Ακόμη κι αν οι δασμοί παραμείνουν σταθεροί και δεν επιβληθούν νέα προστατευτικά μέτρα, η αυξημένη αβεβαιότητα γύρω από τις εμπορικές πολιτικές θα μπορούσε να αρχίσει να πλήττει εντονότερα τη δραστηριότητα».

Η ήπια αναβάθμιση της πρόβλεψης για φέτος εξηγείται από τη βελτίωση των χρηματοοικονομικών συνθηκών λόγω της αποδυνάμωσης του δολαρίου, της χαμηλότερης τελικά μέσης επιβάρυνσης από τους δασμούς των ΗΠΑ σε σχέση με ό,τι είχε ανακοινωθεί τον Απρίλιο, καθώς και της θετικής επίδρασης από τις εταιρείες που επισπεύδουν εισαγωγές για να αποφύγουν μελλοντικές επιβαρύνσεις.

Ωστόσο, η γενικευμένη αβεβαιότητα επιμένει. Ακόμη και στις περιπτώσεις όπου έχουν συναφθεί συμφωνίες, όπως με την Ευρωπαϊκή Ένωση ή την Ιαπωνία, υπάρχουν ανοιχτά ερωτήματα για τις λεπτομέρειες, καθώς και ο κίνδυνος μεταστροφής από την πλευρά του Τραμπ. Για το 2026, η παγκόσμια ανάπτυξη προβλέπεται να ενισχυθεί οριακά, στο 3,1%.

«Η αποκατάσταση της σταθερότητας στην εμπορική πολιτική είναι απαραίτητη για τη μείωση της αβεβαιότητας. Καλούμε όλα τα μέρη να διευθετήσουν τις εμπορικές διαφορές τους και να συμφωνήσουν σε σαφή και προβλέψιμα πλαίσια. Πρέπει να καταβληθούν συλλογικές προσπάθειες για την αποκατάσταση και τη βελτίωση του παγκόσμιου εμπορικού συστήματος», είπε ο Πιερ-Ολιβιέ Γκουρινσάς.

ΗΠΑ: Ήπια αναβάθμιση, αλλά πληθωριστικά ρίσκα

Όσον αφορά τις Ηνωμένες Πολιτείες, το ΔΝΤ αναθεώρησε ελαφρώς ανοδικά την πρόβλεψή του για την ανάπτυξη το 2025 κατά 0,1 ποσοστιαία μονάδα, στο 1,9%. Η βελτίωση αυτή καλύπτει, ωστόσο, επιβράδυνση της ιδιωτικής ζήτησης και χαμηλότερα του αναμενομένου επίπεδα μετανάστευσης, όπως επισημαίνει το Ταμείο. Το 2026 η ανάπτυξη εκτιμάται ότι θα φτάσει το 2%, λόγω των φορολογικών κινήτρων για επενδύσεις που προβλέπονται στο νομοσχέδιο «one big beautiful bill» του Τραμπ.

Οι αξιωματούχοι του ΔΝΤ εντόπισαν προκαταρκτικά στοιχεία που δείχνουν ότι οι υψηλότεροι δασμοί και η ασθενέστερη ισοτιμία του δολαρίου τροφοδοτούν την άνοδο των τιμών καταναλωτή σε κατηγορίες προϊόντων με υψηλή εξάρτηση από εισαγωγές. Καθώς το φαινόμενο αυτό διευρύνεται, ο πληθωρισμός αναμένεται να ενισχυθεί σημαντικά στο δεύτερο εξάμηνο του 2025 και να παραμείνει πάνω από τον στόχο του 2% της Fed και μέσα στο 2026.

Ευρωζώνη και Κίνα: Μικρές προσαρμογές, μεγάλες αβεβαιότητες

Αντιθέτως, ο πληθωρισμός αναμένεται να είναι πιο συγκρατημένος σε άλλες περιοχές, καθώς οι οικονομίες εκεί έρχονται αντιμέτωπες με την αρνητική ζήτηση που προκαλούν οι εμπορικοί φραγμοί των ΗΠΑ.

Για την ευρωζώνη, το ΔΝΤ αναθεώρησε την πρόβλεψη για την ανάπτυξη φέτος στο 1%, αυξάνοντας κατά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες την εκτίμηση του Απριλίου, εν μέρει λόγω ισχυρών εξαγωγών φαρμακευτικών προϊόντων από την Ιρλανδία. Η πρόβλεψη για το 2026 παραμένει αμετάβλητη στο 1,2%.

Η έκθεση δεν αναφέρεται άμεσα στην πρόσφατη εμπορική συμφωνία που ανακοίνωσε ο Τραμπ με την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία προβλέπει επιβολή δασμού 15% σχεδόν σε όλες τις εισαγωγές, συμπεριλαμβανομένων των αυτοκινήτων. Ωστόσο, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Bloomberg Economics, η επίπτωση στην ευρωζώνη θα μπορούσε να ανέλθει σε μείωση του ΑΕΠ κατά 0,4% μέσα στην επόμενη διετία.

Όσον αφορά την Κίνα, η βελτίωση των εμπορικών όρων με τις ΗΠΑ αποτυπώνεται στην πρόβλεψη του ΔΝΤ για ανάπτυξη 4,8% το 2025, δηλαδή 0,8 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από την προηγούμενη εκτίμηση, χάρη στους χαμηλότερους δασμούς και τη μεγαλύτερη του αναμενομένου οικονομική δραστηριότητα το πρώτο εξάμηνο.

Έκκληση για σταθερότητα και ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών

Όπως συνηθίζει, το ΔΝΤ υπογράμμισε την ανάγκη για ένα πιο ήρεμο πολιτικό και οικονομικό πλαίσιο, προειδοποιώντας για τους κινδύνους που απορρέουν από τα διογκωμένα δημόσια οικονομικά.

«Οι πολιτικές πρέπει να εμπνέουν εμπιστοσύνη, προβλεψιμότητα και βιωσιμότητα, περιορίζοντας τις εντάσεις, διαφυλάσσοντας τη νομισματική και χρηματοπιστωτική σταθερότητα, αποκαθιστώντας τα δημοσιονομικά περιθώρια και προχωρώντας σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις», αναφέρει η έκθεση. «Το αμφίσημο και ευμετάβλητο περιβάλλον απαιτεί σαφή και συνεπή επικοινωνία από τις κεντρικές τράπεζες, καθώς και προστασία της ανεξαρτησίας τους — όχι μόνο σε νομικό επίπεδο, αλλά και στην πράξη».

Το τελευταίο αυτό σχόλιο αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς ο πρόεδρος της Fed Τζερόμ Πάουελ δέχεται συχνές επιθέσεις από τον Τραμπ για την απόφασή του να μην προχωρήσει σε μειώσεις επιτοκίων.

Το ΔΝΤ προβλέπει ότι η Fed και η Τράπεζα της Αγγλίας θα μειώσουν τα επιτόκια στο δεύτερο εξάμηνο του 2025, αν και με διαφορετικούς ρυθμούς. Το βασικό επιτόκιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας εκτιμάται ότι θα παραμείνει αμετάβλητο, ενώ η Τράπεζα της Ιαπωνίας αναμένεται να προχωρήσει σε σταδιακές αυξήσεις.