Τα «καμπανάκια» του Γραφείου Προϋπολογισμού - Οριακή αναθεώρηση προς τα κάτω της ανάπτυξης

Σε μικρή μείωση του στόχου για την ανάπτυξη προχωρά στη νέα τριμηνία του έκθεση το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, και πλέον τοποθετείται στο 2,2%, με εύρος πρόβλεψης μεταξύ 2,1% και 2,3%. Η αναθεώρηση οφείλεται σε δύο πηγές αβεβαιότητας που ενδεχομένως θα επιδεινώσουν το επενδυτικό κλίμα και την καταναλωτική εμπιστοσύνη: η συνεχιζόμενη ρητορική περί επιβολής δασμών και η πρόσφατη ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή.

Η έκθεση μπορεί να μην πρόλαβε να «μετρήσει» τις τελευταίες ραγδαίες εξελίξεις στον πόλεμο της Μέσης Ανατολής, ωστόσο κυριαρχεί η στάση των διεθνών αγορών με την τιμή του πετρελαίου να έχει επιστρέψει στα επίπεδα πριν το πρώτο «χτύπημα» του Ισραήλ στο Ιράν.

Το Γραφείο Προϋπολογισμού, χτυπά τέσσερα «καμπανάκια» για την πορεία της ελληνικής οικονομίας, καθώς πέραν από τις γεωπολιτικές εξελίξεις και τις απειλές Τραμπ για δασμούς στην Ευρώπη, προστίθεται και η ανησυχία για καθυστερήσεις στην υλοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης.

Πιο αναλυτικά, οι κίνδυνοι είναι οι εξής:

1. Η ραγδαία επιδείνωση της παγκόσμιας οικονομικής προοπτικής, εμπορικών και γεωπολιτικών εντάσεων, ενδέχεται να έχει αρνητικές συνέπειες για τις ελληνικές εξαγωγές και τις ιδιωτικές επενδύσεις.

2. Αιτίες που ενδέχεται να σχετίζονται με καθυστερήσεις στην υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων του ΤΑΑ, και γενικότερα με το επίπεδο ανταγωνιστικότητας της Ελληνικής οικονομίας, επισημαίνονται στις πρόσφατες προτάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (Council Recommendation) της 4 Ιουνίου 2025 στο πλαίσιο του 2025 European Semester.

Μεταξύ άλλων, αναφέρονται η ανάγκη για ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης, επιτάχυνση στο χρόνο απονομής δικαιοσύνης που, παρά τις πρόσφατες βελτιώσεις, παραμένει από τους μεγαλύτερους στην EE, περαιτέρω ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης, αξιοποίηση της πλατφόρμας Strategic Technologies for Europe Platform (STEP) για επενδύσεις σε στρατηγικούς τομείς, και βελτίωση της εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες.

3. Η νέα σύρραξη στη Μέση Ανατολή, εφόσον δεν αποκλιμακωθεί σύντομα, ενδέχεται να πυροδοτήσει ένα νέο πληθωριστικό σοκ. Τα πρόσφατα γεγονότα δημιουργούν αβεβαιότητα μεγαλύτερης έντασης.

4. Με πρόσφατη (11 Ιουνίου 2025) απόφαση της ΕΕ για την Ελλάδα (και για άλλες χώρες), ποσό μεγαλύτερο των 400 εκατ. Ευρώ που αφορούσαν δαπάνες του διαπιστευμένου οργανισμού πληρωμών, οι οποίες δηλώθηκαν στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Εγγυήσεων, αποκλείονται από την ενωσιακή χρηματοδότηση. Αφορούν τα οικονομικά έτη 2016 – 2023. Το όποιο δημοσιονομικό κόστος θα εξαρτηθεί από τον τρόπο και χρονικό ορίζοντα της αποπληρωμής που παραμένουν αβέβαια.

Ανησυχία για τον πληθωρισμό

Παράλληλα, επικρατεί ανησυχία και για την πορεία του πληθωρισμού στην Ελλάδα, εξαιτίας και των εξελίξεων στη Μέση Ανατολή. Όπως τόνισε ο κ. Τσουκαλάς «ανησυχώ για τον πληθωρισμό».

Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στην έκθεση, Ο πληθωρισμός (ετήσια ποσοστιαία μεταβολή του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή) παραμένει ανθεκτικός, αρκετά πάνω από τον μέσο πληθωρισμό στην Ευρωζώνη (1,9%), και ανήλθε τον Μάιο του 2025 στο 3,3%, σημαντικά αυξημένος τόσο σε σχέση με τον Μάιο του 2024 (2,4%) όσο και σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (2,6%).

Οι ανοδικές πιέσεις στις τιμές προκύπτουν από τις υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένης της στέγασης, ενώ ανακόπηκε και η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού τροφίμων. Οι προσπάθειες ενίσχυσης του ανταγωνισμού όπως και η ανίχνευση και αποτροπή τιμολόγησης σε συνθήκες ολιγοπωλιακής αγοράς θα πρέπει να εντατικοποιηθούν, όπως έχουμε αναφέρει στις προηγούμενες Εκθέσεις του Γραφείου.

Ο πυρήνας του πληθωρισμού (δεν περιλαμβάνει την ενέργεια και τα μη επεξεργασμένα τρόφιμα), διαμορφώθηκε στο 3,3% τον Μάιο του 2025, αυξημένος σε σχέση με τον Μάιο του προηγούμενου έτους (2,7%) και ελαφρώς αυξημένος σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (3,0%). Στην Ευρωζώνη, τον Μάιο, ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο 1,9% ενώ ο πυρήνας του πληθωρισμού διαμορφώθηκε στο 2,4%. Ο εντονότερος πληθωρισμός των υπηρεσιών συντελεί στην ανθεκτικότητα του πυρήνα του πληθωρισμού.

Πως θα διατηρηθεί η ανάπτυξη και το 2026

Μέσα στο διεθνές περιβάλλον σημαντικών προκλήσεων και ρίσκων, η Ελληνική οικονομία διατηρεί την ανοδική της πορεία με οδηγό τις καλές δημοσιονομικές επιδόσεις και την εμπιστοσύνη των διεθνών επενδυτών. Οι δημοσιονομικές επιδόσεις και η πορεία αποκλιμάκωσης του δημοσίου χρέους οδήγησαν τον οίκο αξιολόγησης Standard and Poor’s σε νέα αναβάθμιση του αξιόχρεου της χώρας εντός της επενδυτικής βαθμίδας.

Η βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας μέσω επενδύσεων, καινοτομίας και παραγωγικότητας της οικονομίας είναι ο ασφαλέστερος δρόμος για την σύγκλιση του εισοδήματος των πολιτών της χώρας με τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο και την διατήρηση ισχυρής ανάπτυξης και μετά το 2026.

Για την επίτευξη αυτού του στόχου, όπως αναφέρει η έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, είναι απαραίτητο:

• να ενταθούν οι προσπάθειες για μεταρρυθμίσεις,
• βελτίωση της αποτελεσματικότητας του δημοσίου τομέα,
• απλοποίηση ρυθμιστικών πλαισίων για προσέλκυση επενδύσεων, και
• με οδηγό την δημοσιονομική σύνεση, αξιοποίηση του δημοσιονομικού χώρου για ενίσχυση της παραγωγικής δυναμικής της χώρας.

Σύμφωνα με την έκθεση, το δημοσιονομικό ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης βελτιώθηκε σημαντικά το 2024, και το πρωτογενές ισοζύγιο αναμένεται να διατηρηθεί θετικό και τα επόμενα χρόνια εφόσον η οικονομία επιτυγχάνει ικανοποιητικούς ρυθμούς ανάπτυξης.

Οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες προβλέπουν ετήσια μείωση του λόγου χρέους προς ΑΕΠ κατά μια ποσοστιαία μονάδα. Η Ελλάδα μειώνει τον λόγο αυτό με πολύ γρηγορότερους ρυθμούς τα τελευταία χρόνια, ενώ και οι προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περί μείωσης του χρέους για το μέλλον είναι ευνοϊκές.