Γραφείο Προϋπολογισμού στη Βουλή: Ισχυρότερο πλεόνασμα το 2026, αλλά χαμηλότερες επενδύσεις

Υψηλότερο πρωτογενές πλεόνασμα από εκείνο που προβλέπει η Εισηγητική Έκθεση του Κρατικού Προϋπολογισμού, αλλά ταυτόχρονα χαμηλότερες επενδύσεις, εκτιμά για το 2026 το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή (ΓΠΚΒ), στην τριμηνιαία έκθεσή του.

Σύμφωνα με την ανάλυση, η ελληνική οικονομία αναμένεται να διατηρήσει ρυθμούς ανθεκτικής μεγέθυνσης και το 2026, ωστόσο η πρόβλεψη για την αύξηση του ΑΕΠ τοποθετείται στο 2,1%, με εύρος από 1,9% έως 2,6%. Η εκτίμηση αυτή είναι χαμηλότερη από το 2,4% που ενσωματώνεται στον νέο Κρατικό Προϋπολογισμό.

Δημοσιονομική υπεραπόδοση

Στο δημοσιονομικό πεδίο, η εικόνα εμφανίζεται ενισχυμένη. Το ΓΠΚΒ εκτιμά ότι το πρωτογενές αποτέλεσμα σε ετήσια βάση συγκλίνει σε επίπεδα άνω του 4% του ΑΕΠ, έναντι πρόβλεψης 3,7% στον Προϋπολογισμό. Για την περίοδο Ιανουαρίου–Οκτωβρίου 2025, το πρωτογενές πλεόνασμα διαμορφώθηκε στα 18,5 δισ. ευρώ, γεγονός που, σύμφωνα με την έκθεση, δημιουργεί πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο και διευκολύνει την ταχύτερη αποκλιμάκωση του δημόσιου χρέους.

Ο ρόλος των επενδύσεων

Το Γραφείο Προϋπολογισμού υπογραμμίζει ότι η μεσοπρόθεσμη αναπτυξιακή πορεία παραμένει άρρηκτα συνδεδεμένη με την εξέλιξη των επενδύσεων. Παρότι μέχρι σήμερα η ανάπτυξη στηρίζεται κυρίως στην ιδιωτική κατανάλωση, οι επενδύσεις εξακολουθούν να αποτελούν τον βασικό παράγοντα που θα καθορίσει τις προοπτικές της οικονομίας το 2026.

Κατά το γ’ τρίμηνο του 2025, οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου αυξήθηκαν κατά 12,8% σε όλες τις συνιστώσες, συμβάλλοντας θετικά στην οικονομική δραστηριότητα. Ωστόσο, για το 2026 το ΓΠΚΒ εκτιμά ότι η αύξηση των επενδύσεων θα κινηθεί γύρω στο 7%, ποσοστό αισθητά χαμηλότερο από τις προβλέψεις του Προϋπολογισμού. Επισημαίνεται, πάντως, ότι υψηλότερη επενδυτική επίδοση θα μπορούσε να οδηγήσει σε ταχύτερη αύξηση του ΑΕΠ, έως και το 2,6%.

Διεθνείς αβεβαιότητες και καθυστερήσεις

Η έκθεση εντοπίζει τον βασικό κίνδυνο στις αυξημένες αβεβαιότητες του διεθνούς περιβάλλοντος, οι οποίες επηρεάζουν τις αποφάσεις των επιχειρήσεων. Όπως σημειώνεται, τα επενδυτικά σχέδια δεν ακυρώνονται, αλλά συχνά αναβάλλονται, καθυστερώντας την υλοποίησή τους. Το 2026 χαρακτηρίζεται ως ιδιαίτερα κρίσιμη χρονιά, καθώς δεν προβλέπονται ισχυροί διεθνείς ρυθμοί ανάπτυξης που θα λειτουργούσαν υποστηρικτικά.

Μετά το Ταμείο Ανάκαμψης

Ενόψει της σταδιακής μετάβασης στη μετα-Ταμείου Ανάκαμψης περίοδο, το ΓΠΚΒ επισημαίνει ότι τα μεγάλης κλίμακας ιδιωτικά επενδυτικά έργα θα πρέπει να αναλάβουν κεντρικό ρόλο στην αναπτυξιακή διαδικασία. Υπενθυμίζεται ότι κατά την περίοδο της κρίσης οι ιδιωτικές επενδύσεις μειώθηκαν σημαντικά, επηρεάζοντας αρνητικά την παραγωγικότητα της οικονομίας.

Αγορά εργασίας και φορολογία

Στην αγορά εργασίας, η ανεργία εκτιμάται ότι δύσκολα θα υποχωρήσει κάτω από το 8% χωρίς ουσιαστική ενίσχυση της απασχόλησης σε νέους και γυναίκες. Παράλληλα, καταγράφεται σταδιακή εξομάλυνση, με αύξηση της απασχόλησης και μείωση των κενών θέσεων εργασίας.

Θετική εξέλιξη θεωρείται η μείωση του κενού ΦΠΑ, το οποίο εκτιμάται ότι περιορίζεται στο 11% για το 2025. Αντίθετα, προβληματισμό προκαλεί το ύψος των φορολογικών απαλλαγών, που ανήλθε σε 22,88 δισ. ευρώ το 2024, χωρίς –όπως επισημαίνεται– επαρκή μηχανισμό αξιολόγησης της αποτελεσματικότητάς τους.

Δημόσιο χρέος και παραγωγικότητα

Τέλος, το ΓΠΚΒ επαναλαμβάνει ότι η ταχεία αποκλιμάκωση του δημόσιου χρέους παραμένει κρίσιμη προτεραιότητα οικονομικής πολιτικής. Παραπέμποντας στη διεθνή βιβλιογραφία, επισημαίνεται ότι υψηλά επίπεδα χρέους ενδέχεται να επηρεάζουν αρνητικά την παραγωγικότητα, ενώ θετικά αξιολογείται η πρόωρη αποπληρωμή δανείων GLF ύψους 5,9 δισ. ευρώ.