Μητσοτάκης - Ερντογάν: «Να βρούμε νέους δημιουργικούς δρόμους» - Τι συμφώνησαν

Την πρόθεσή τους για ειρηνική συμβίωση τόνισαν ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στις κοινές δηλώσεις τους αμέσως μετά τη συνάντησή τους στο Μέγαρο Μαξίμου.

Οι δύο ηγέτες ανακοίνωσαν ότι υπέγραψαν διακήρυξη φιλίας και καλής γειτονίας που στόχο έχει να ενισχύσει περαιτέρω τη θετική ατζέντα στις σχέσεις των δύο χωρών, αν και θα πρέπει να σημειωθεί ότι «δεν αποτελεί διεθνή συμφωνία, δεσμευτική για τα Μέρη κατά το διεθνές δίκαιο» όπως σημειώνεται.

Ελλάδα και Τουρκία δεσμεύονται, στο πλαίσιο αυτής της διακήρυξης, «να απέχουν από κάθε δήλωση, πρωτοβουλία, ή ενέργεια που θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή τους». Παράλληλα, υπογραμμίζουν ότι «θα προσπαθήσουν να επιλύσουν οποιαδήποτε διαφορά προκύψει μεταξύ τους με φιλικό τρόπο, μέσω απευθείας διαβουλεύσεων μεταξύ τους ή με άλλα μέσα αμοιβαίας επιλογής, όπως προβλέπεται στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών».

Παράλληλα, ο κ. Μητσοτάκης ανακοίνωσε ότι ενεργοποιείται, έπειτα από σχετική ευρωπαϊκή έγκριση, η δυνατότητα Τούρκων πολιτών και των οικογενειών τους να επισκέπτονται χωρίς να είναι απαραίτητη η βίζα όλο τον χρόνο 10 νησιά μας που είτε έχουν προσφυγικές δομές είτε έχουν σύνδεση ακτοπλοική με την Τουρκία.

«Οι διμερείς μας σχέσεις γνώρισαν διακυμάνσεις που κάποιες στιγμές αυτές οι διακυμάνσεις τις απείλησαν επικίνδυνα», δήλωσε ο κ. Μητσοτάκης, ενώ επισήμανε ότι «οφείλουμε να ζούμε ειρηνικά, να αναζητούμε λύσεις στις διαφορές μας» και πρόσθεσε: «Στο Βίλνιους πιάσαμε εκ νέου το νήμα των επαφών μας».

«Διαφωνούμε στο Κυπριακό», αναφέρθηκε σε άλλο σημείο και τόνισε ότι «Για εμάς δεν υπάρχει άλλη λύση πέραν των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Θα πρέπει να επανεκκινήσει ο διάλογος από εκεί που διακόπηκε το 2017. Μόνο μέσα από αυτόν μπορεί να υπάρξει ουσιαστική πρόοδος».

Μάλιστα, πρόσθεσε ότι «η επόμενη φάση του πολιτικού διαλόγου, όταν οι συνθήκες ωριμάσουν, μπορεί να είναι η προσέγγιση για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο που σύμφωνα με την Ελλάδα συνιστά τη μόνη διαφορά που θα μπορούσε να αχθεί ενώπιον διεθνούς δικαιοδοσίας. Με πυξίδα το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας».

Τέλος, ο Έλληνας πρωθυπουργός αποκάλυψε ότι προτίθεται να επισκεφτεί μέσα στην άνοιξη την Αγκυρα.

Η απάντηση Μητσοτάκη στην «τουρκική μειονότητα»

Σημειωτέον ότι ο Κυρ. Μητσοτάκης απάντησε άμεσα στην αναφορά του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν περί «τουρκικής μειονότητας». Συγκεκριμένα, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις δηλώσεις του είπε: «Ευχή μας είναι να επιλύσουμε τα κοινά προβλήματα. Η τουρκική μειονότητα στην Ελλάδα και η ρωμέικη κοινότητα στην Τουρκία είναι δομικά στοιχεία του ανθρώπινου και πολιτιστικού μας πλούτου».

Ο πρωθυπουργός παίρνοντας τον λόγο είπε: «Η Θράκη αποτελεί ένα παράδειγμα αρμονικής συνύπαρξης Χριστιανών και Μουσουλμάνων. Και οι μουσουλμάνοι συμπολίτες μας έχουν και αγωνιζόμαστε να το διασφαλίζουμε στην πράξη, ίσες ευκαιρίες. Ο προσδιορισμός της ιδιότητας καθορίζεται από την ίδια την Συνθήκη της Λωζάνης. Χρέος δικό μας είναι το κλίμα της αρμονικής συνύπαρξης να το διασφαλίσουμε και να το ενισχύσουμε και διαβεβαιώνω όλους τους μουσουλμάνους συμπολίτες μας ότι προς αυτή την κατεύθυνση η ελληνική κυβέρνηση θα εξακολουθεί να εργάζεται νυχθημερόν».

Οι δηλώσεις Μητσοτάκη

«Σήμερα πράγματι είναι μία μέρα ξεχωριστή καθώς ύστερα από επτά χρόνια συνέρχεται το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδος και Τουρκίας», επεσήμανε ο πρωθυπουργός. «Ένα γεγονός το οποίο νομίζω από μόνο του σηματοδοτεί την πρόθεση των δύο χωρών μας να αναζητήσουν νέους δημιουργικούς δρόμους στις μεταξύ τους σχέσεις».

Επεσήμανε ότι στο διάστημα στο οποίο μεσολάβησε αντιμετωπίσαμε πρωτόγνωρες προκλήσεις που δεν γνωρίζουν σύνορα, με ειδική αναφορά στην τριετή πανδημία, κι έναν πόλεμο στην καρδιά της Ευρώπης που προκάλεσε ενεργειακή, πληθωριστική και επισιτιστική κρίση αλλά και μεγάλες φυσικές καταστροφές. Επίσης και στις περιφερειακές συγκρούσεις που εγείρουν σοβαρή ανησυχία.

«Αλλά και οι διμερείς μας σχέσεις γνώρισαν διακυμάνσεις, που κάποιες στιγμές τις απείλησαν επικίνδυνα και μαζί τους την ασφάλεια και την ειρήνη στην Ανατολική Μεσόγειο», είπε ο πρωθυπουργός και υπογράμμισε ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό ότι τους τελευταίους μήνες οι δύο χώρες βαδίζουν σε ένα πιο ήρεμο μονοπάτι.

«Ελλάδα και Τουρκία, Τουρκία και Ελλάδα οφείλουν να ζουν ειρηνικά. Να διατυπώνουν τις διαφορές τους που είναι γνωστές, να τις συζητούν με ειλικρίνεια και να αναζητούν συνέχεια λύσεις. Και αν αυτές δεν γεφυρώνονται, πάντως να μην παράγουν αυτόματα εντάσεις και κρίσεις», τόνισε. Ανέφερε ότι στο Βίλνιους σε αυτή την κατεύθυνση αποφάσισαν να πιάσουν και πάλι το νήμα των επαφών τους σε τρία επίπεδα, τον πολιτικό διάλογο, τη θετική ατζέντα και τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης.

Ο πρωθυπουργός έκανε μία αναδρομή στις δύο προηγούμενες συναντήσεις και επεσήμανε ότι γίνεται και τώρα μία αποτίμηση των κοινών προσπαθειών και της προόδου που οδήγησε σε μια σειρά σημαντικών συμφωνιών σε πολλά επίπεδα, στην ηλεκτρική ενέργεια, στο εμπόριο, στην εκπαίδευση, τον αθλητισμό, την τεχνολογία, τον Τουρισμό, τη σύσφιξη των οικονομικών σχέσεων, την προώθηση της συναντίληψης και ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών στον αγροτικό τομέα, στην έρευνα, την καινοτομία. «Στο μεταναστευτικό διαπιστώσαμε τη σημαντική μείωση των ροών το τελευταίο διάστημα ως αποτέλεσμα της συστηματικής φύλαξης των χερσαίων και των θαλασσίων συνόρων μας. Θα πρόσθετα ωστόσο και λόγω της πολύ καλύτερης συνεργασίας της Αστυνομίας, του Λιμενικού και της Ακτοφυλακής και των δύο χωρών», πρόσθεσε επισημαίνοντας ότι αυτή η συνεργασία μπορεί και πρέπει να βελτιωθεί και περισσότερο.

«Αναφορικά με τη σταθερή υποστήριξη της Ελλάδος για την ευρωπαϊκή ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, η χώρα μας στηρίζει τη διευκόλυνση χορήγησης θεωρήσεων στο πλαίσιο πάντα του ευρωπαϊκού κεκτημένου ώστε να μπορεί η νέα γενιά της Τουρκίας, οι επιστήμονες, οι επιχειρηματίες, οι φοιτητές να αναπτύξουν στενότερες σχέσεις με την Ευρώπη. Επιπλέον η Ελλάδα ζήτησε και εξασφάλισε την έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ώστε να ενεργοποιηθεί η δυνατότητα Τούρκων πολιτών και των οικογενειών τους να επισκέπτονται όλο το χρόνο για επτά μέρες δέκα νησιά μας που είτε διαθέτουν προσφυγικές δομές είτε έχουν άμεσες πορθμειακές συνδέσεις με την Τουρκία», είπε ο πρωθυπουργός. Μίλησε για μια πρωτοβουλία με ένα ισχυρό μήνυμα που δηλώνει και μια μεγάλη αλήθεια «ότι τα ελληνικά νησιά αποτελούν γέφυρα επικοινωνίας και φιλίας μεταξύ των δύο χωρών» υπογράμμισε μεταξύ άλλων ο πρωθυπουργός.

Οι δηλώσεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν:

«Αισθάνομαι μεγάλη ικανοποίηση που βρίσκομαι στην Αθήνα και ευχαριστώ για την θερμή υποδοχή», δήλωσε αρχικά ο Τούρκος πρόεδρος και πρόσθεσε: «Επιθυμούμε να αναπτύξουμε κι άλλο τη θετική ώθηση που υπάρχει. Τονίσαμε με τον κ. Μητσοτάκη να μείνουν ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας. Αισθανόμαστε ικανοποίηση που βλέπουμε συγκεκριμένα αποτελέσματα μετά το σχέδιο που υιοθετήθηκε το 2021».

Παράλληλα, αποκάλυψε ότι «συμφωνήσαμε να ανεβάσουμε στα 10 δισ. δολάρια το διμερές εμπόριο που τώρα είναι στα 5 δισ. δολάρια».

«Η αύξηση της ηρεμίας και της γαλήνης των μειονοτήτων θα επηρεάσει θετικά τις σχέσεις. Η επίτευξη μιας δίκαιης, μόνιμης και βιώσιμης λύσης στο Κυπριακό με βάση τις πραγματικότητες στο νησί θα είναι προς όφελος όλης της περιοχής. Να μετατρέψουμε το Αιγαίο σε θάλασσα ειρήνης και συνεργασίας».

«Δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα το οποίο δεν μπορεί να επιλυθεί. Να μην γίνουμε από αυτούς που περνούν τη θάλασσα αλλά πνίγονται στο ποτάμι», κατέληξε.

Ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο της διακήρυξης:

Διακήρυξη των Αθηνών Περί Σχέσεων Φιλίας και Καλής Γειτονίας

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Τουρκίας, η Α.E. κ. Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο Πρωθυπουργός της Ελληνικής Δημοκρατίας, η Α.E. κ. Κυριάκος Μητσοτάκης, εκπροσωπώντας τις αντίστοιχες Κυβερνήσεις τους (που αποκαλούνται από κοινού «τα Μέρη»), έχοντας προεδρεύσει της 5^ης συνάντησης του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας μεταξύ της Δημοκρατίας της Τουρκίας και της Ελληνικής Δημοκρατίας την 7^η Δεκεμβρίου 2023, στην Αθήνα, σε πνεύμα καλής θέλησης και συνεργασίας,

PP1. Αναγνωρίζοντας την ανανεωμένη βούληση για συνεργασία μεταξύ των Κυβερνήσεων των δύο χωρών,

PP2. Υπογραμμίζοντας ότι οι δεσμοί μεταξύ των δύο γειτονικών εθνών έχουν τη δυνατότητα να αυξήσουν σημαντικά την ευημερία και τη δυναμική της περιοχής,

PP3. Δίνοντας έμφαση στην ανάγκη να συνεχίσουν να εργάζονται από κοινού προς όφελος και των δύο κοινωνιών σε κλίμα φιλίας και αμοιβαίας εμπιστοσύνης,

PP4. Επιδιώκοντας ενίσχυση των διμερών σχέσεων μέσω των υφιστάμενων θεσμικών μηχανισμών,

PP5. Τονίζοντας ότι, προκειμένου να ενισχυθούν οι σχέσεις καλής γειτονίας, αμφότερα τα Μέρη, χωρίς να θίγονται οι εκατέρωθεν νομικές θέσεις τους, θα καλλιεργούν πνεύμα αλληλεγγύης απέναντι στις τρέχουσες και μελλοντικές προκλήσεις,

PP6. Υπογραμμίζοντας ότι για την προώθηση της εν λόγω θετικής ατμόσφαιρας και ατζέντας, αμφότερα τα Μέρη θα ενθαρρύνουν την ανταλλαγή επισκέψεων σε κάθε επίπεδο με προσέγγιση προσανατολισμένη στην επίτευξη αποτελεσμάτων,

PP7. Υπενθυμίζοντας ότι μεταξύ των θεμελιωδών σκοπών του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και των παγκοσμίως αναγνωρισμένων αρχών του διεθνούς δικαίου είναι η διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και η φιλική συνεργασία μεταξύ των κρατών,

PP8. Έχοντας αποφασίσει να καλλιεργούν φιλικές σχέσεις, αμοιβαίο σεβασμό, ειρηνική συνύπαρξη και κατανόηση και να επιλύουν κάθε διαφορά μεταξύ τους με ειρηνικά μέσα και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο,

PP9. Υπογραμμίζοντας τη σημασία των αποτελεσματικών διαύλων και μηχανισμών επικοινωνίας σε κάθε επίπεδο για την επιτυχή διαχείριση των διμερών τους σχέσεων, με ιδιαίτερη έμφαση στην αποφυγή συγκρουσιακών καταστάσεων και δυνητικής κλιμάκωσης,

PP10 Τονίζοντας ότι και τα δύο Μέρη θα προσεγγίσουν τις σχέσεις τους με στόχο την ενίσχυση της οικονομικής συνεργασίας και την εμβάθυνση των δεσμών μεταξύ των λαών, συνεισφέροντας με αυτόν τον τρόπο στην ευημερία και την ειρηνική συνύπαρξη των δύο γειτονικών λαών τους, τονίζοντας περαιτέρω ότι προς τούτο, υπό το φως της επιτευχθείσας σημαντικής προόδου σχετικά με την προώθηση της θετικής ατζέντας σε οικονομικά και εμπορικά θέματα μέσω του Κοινού Σχεδίου Δράσης, οι δύο πλευρές θα διερευνήσουν επιπρόσθετα θέματα συνεργασίας,

Συμφώνησαν στα κάτωθι:

OP1. Τα Μέρη συμφωνούν να συμμετέχουν σε συνεχείς εποικοδομητικές και ουσιαστικές διαβουλεύσεις με βάση τους ακόλουθους πυλώνες:

(α) Πολιτικός Διάλογος:

– σε θέματα αμοιβαίου συμφέροντος

– Διερευνητικές/ Διαβουλευτικές συνομιλίες

(β) Θετική Ατζέντα, στο πλαίσιο του ενισχυμένου Κοινού Σχεδίου Δράσης, που περιλαμβάνει μέτρα κοινού ενδιαφέροντος στους τομείς της επιχειρηματικότητας-οικονομίας, τουρισμού, μεταφορών, ενέργειας, καινοτομίας, επιστήμης και τεχνολογίας, γεωργίας, περιβαλλοντικής προστασίας, κοινωνικής ασφάλισης και υγείας, νεολαίας, εκπαίδευσης και αθλητισμού και όποιον άλλο τομέα συμφωνηθεί από κοινού, με στόχο την επίτευξη σημαντικών και συγκεκριμένων παραδοτέων, εξορθολογίζοντας και επικαιροποιώντας συνεχώς την ατζέντα, με δομημένο τρόπο και νέα θέματα.

(γ) Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, που περιλαμβάνουν μέτρα στον στρατιωτικό τομέα που θα συνέβαλλαν στην εξάλειψη αδικαιολόγητων πηγών έντασης, καθώς και των κινδύνων που απορρέουν από αυτές,

OP2. Τα Μέρη δεσμεύονται να απέχουν από κάθε δήλωση, πρωτοβουλία, ή ενέργεια που θα μπορούσε να υπονομεύσει ή να απαξιώσει το γράμμα και το πνεύμα αυτής της Διακήρυξης ή να θέσει σε κίνδυνο τη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή τους.

OP3. Τα Μέρη θα προσπαθήσουν να επιλύσουν οποιαδήποτε διαφορά προκύψει μεταξύ τους με φιλικό τρόπο, μέσω απευθείας διαβουλεύσεων μεταξύ τους ή με άλλα μέσα αμοιβαίας επιλογής, όπως προβλέπεται στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.

Αυτή η Διακήρυξη δεν αποτελεί διεθνή συμφωνία, δεσμευτική για τα Μέρη κατά το διεθνές δίκαιο. Καμία πρόνοια της Διακήρυξης αυτής δεν πρέπει να ερμηνεύεται ότι παράγει νομικά δικαιώματα ή υποχρεώσεις για τα Μέρη.

Έγινε στην Αθήνα, την 7^η Δεκεμβρίου 2023, σε δύο αντίγραφα, καθένα στην Τουρκική, Ελληνική και Αγγλική γλώσσα με όλα τα κείμενα να θεωρούνται εξίσου αυθεντικά. Σε περίπτωση διαφοράς ως προς την ερμηνεία, υπερισχύει το αγγλικό κείμενο.