FT: Πόσο θα κοστίσει ένα τρίτο πακέτο διάσωσης;
Σύμφωνα με τον Peter Spiegel των Financial Timesότι τόσο ο νέος υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας Γιάννης Βαρουφάκης, όσο και ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, το έχουν παραδεχτεί σε κατ’ ιδίαν συναντήσεις.
Μέχρι πριν 4 μήνες, φαινόταν ότι η Αθήνα δεν θα χρειαστεί κι άλλη πλήρη διάσωση, παρά θα της δοθεί πιστωτική γραμμή, κι αυτό γιατί, τότε, φαινόταν ότι η ελληνική κυβέρνηση πετυχαίνει να πείσει τις ιδιωτικές αγορές να χρηματοδοτήσουν τις ανάγκες της. Αυτό δεν ισχύει πλέον.
Όπως είναι κατανοητό, οι αξιωματούχοι της ευρωζώνης είναι απρόθυμοι να κάνουν εκτιμήσεις για το μέγεθος μιας νέας ελληνικής διάσωσης –και όχι για πολιτικούς λόγους μόνο. Είναι πολύ δύσκολη ιστορία να γίνουν υποθέσεις για το πόσα θα χρειαζόταν η Αθήνα χωρίς να γίνει έρευνα στα βιβλία της Ελλάδας, ειδικά δεδομένου ότι τα φορολογικά έσοδα λέγεται ότι άρχισαν να στεγνώνουν κι έχουν περάσει μήνες από την τελευταία πλήρη ανάλυση της τρόικα.
Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι το Brussels Blog δεν θα κάνει τις δικές του υποθέσεις. Σύμφωνα με έναν πολύ γρήγορο «μπακάλικο» υπολογισμό, ένα τρίτο πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας θα κοστίσει έως 37,8 δισ. ευρώ αν υιοθετηθούν πλήρως οι προτάσεις Βαρουφάκη. Είναι προετοιμασμένοι οι 18 εταίροι της Ελλάδας στην ευρωζώνη να διαθέσουν αυτά τα κεφάλαια, μέσα στο υπάρχον περιβάλλον;
Η βάση για την εκτίμησή μας είναι η τελευταία επιθεώρηση του προγράμματος διάσωσης, αν και έγινε σχεδόν ένα χρόνο πριν. Αλλά από κάπου πρέπει να ξεκινήσουμε. Τότε, το ΔΝΤ εκτιμούσε ότι έλλειπαν 12,6 δισ. ευρώ από εκείνο το πρόγραμμα. Οπότε θα αρχίσουμε με αυτό το ποσό.
Το πρώτο που θα προσθέσουμε είναι τα 1,8 δισ. ευρώ που εκρεμμούν από το μερίδιο της Ε.Ε. στο τρέχον πρόγραμμα διάσωσης των 172 δισ. ευρώ. Αν η ελληνική κυβέρνηση επιμείνει να λήξει το πρόγραμμα στο τέλος του μήνα, όπως υποσχέθηκε ο Τσίπρας, αυτά τα λεφτά θα εξαφανιστούν. Οπότε η νέα διάσωση ανεβαίνει στα 14,4 δισ. ευρώ.
Η νέα κυβέρνηση επιμένει επίσης ότι θα σταματήσει πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων που επιβάλλει το μνημόνιο. Αν υποθέσουμε ότι το νέο ελληνικό πρόγραμμα διάσωσης θα καλύψει τα ερχόμενα τρία χρόνια (όπως τα δύο προηγούμενα), πρόκειται για απώλεια 8,5 δισ. ευρώ. Οπότε το ποσό ανεβαίνει στα 22,9 δισ. ευρώ.
Στην συνέχεια, θα πρέπει να συνυπολογίσουμε τους νέους δημοσιονομικούς στόχους. Το τρέχον πρόγραμμα προβλέπει ότι η Αθήνα θα εμφάνιζε πρωτογενές πλεόνασμα (εισπράττοντας περισσότερα απ’όσα δαπανά, αν δεν συνυπολογιστούν οι τόκοι πληρωμής χρεών) στο 3% του ΑΕΠ φέτος. Για το 2016 και 2017 η στόχος ανέβαινε στο 4,5%. Ο Βαρουφάκης πρότεινε κάτι πιο κοντά στο 1-2%. Ας μοιράσουμε την διαφορά και να καταλήξουμε στο 1,5%.
Τα στοιχεία του ΔΝΤ δείχνουν ότι το φετινό πλεόνασμα 3% αναμενόταν να είναι συνολικά 5,6 δισ. ευρώ. Η μείωση στο 1,5% σημαίνει ότι θα λείψουν 2,8 δισ. ευρώ από το πρόγραμμα. Για τον επόμενο χρόνο, ο στόχος 4,5% ήταν πλεόνασμα 8,9 δισ. ευρώ. Η μείωση στο 1,5% προσθέτει 5,9 δισ. ευρώ επιπλέον. Και το 2017, το πλεόνασμα 4,5% θα έφερνε 9,3 δισ. ευρώ, Η μείωση στο 1,5% σημαίνει επιπλέον 6,2 δισ. ευρώ χαμένα.
Ολα μαζί, είναι 14,9 δισ. ευρώ. Επειδή η Ελλάδα προβλεπόταν να εμφανίζει συνολικό έλλειμμα σε αυτά τα χρόνια (περιλαμβανομένων των πληρωμών τόκων) αυτό το έλλειμμα θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί με ρευστό από την διάσωση. Οπότε το αναγκαίο σύνολο μιας νέας διάσωσης ανέρχεται στα 37,8 δισ. ευρώ.
Η νέα ελληνική κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι κάποια από αυτά τα νέα χρέη θα μειωθούν εφόσον μειωθεί το ποσό που πρέπει να πληρώνει η Αθήνα σε τόκους για τα δάνεια κάθε χρόνο. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, η Ελλάδα θα πληρώσει 30 δισ. ευρώ σε τόκους μόνο, κατά τα επόμενα τρία χρόνια. Μπορεί όμως η Αθήνα πραγματικά να διαπραγματευτεί μια μείωση αυτού του ποσού; Φαίνεται πως όχι.
Ο Τσίπρας έχει ήδη δηλώσει ότι η Αθήνα σκοπεύει να ξεπληρώσει πλήρως το ΔΝΤ και την ΕΚΤ, που κατέχει τεράστιες ποσότητες ελληνικών ομολόγων. Οπότε δεν μπορεί να γίνει αναδιοργάνωση σε αυτά τα χρέη. Και θεωρείται σχεδόν αδύνατον να γίνει (κι άλλη) αναδιοργάνωση του περιορισμένου αριθμού ομολόγων που βρίσκονται σε ιδιωτικά χέρια, καθώς μετά από δύο χρεοκοπίες σε τέσσερα χρόνια, η Ελλάδα δύσκολα θα αντλήσει κεφάλαια στις ιδιωτικές αγορές πιστώσεων, όσο ζούμε. Οπότε απομένει μια πηγή χρεογράφων που θα μπορούσε να αναδιοργανωθεί: Τα ομόλογα διάσωσης από την ευρωζώνη.
Όμως η Ελλάδα, σύμφωνα με το ΔΝΤ, δεν χρωστάει σχεδόν τίποτα στην Ε.Ε. για το 2015 και 2016 και αυτό προφανώς θα συνεχιστεί και το 2017, γιατί στις προηγούμενες διαπραγματεύσεις οι πιστωτές της ευρωζώνης δέχτηκαν να μην πάρουν τόκους για την επόμενη δεκαετία. Οπότε δεν μπορεί να γίνει καμία εξοικονόμηση από τις πληρωμές τόκων.
Κι έτσι προκύπτουν τα 37,8 δισ. ευρώ. Αυτό μάλιστα είναι το καλύτερο δυνατό σενάριο, καθώς περιλαμβάνει την υγιή είσπραξη φόρων και καλή οικονομική ανάπτυξη που προβλεπόταν στην περσινή επιθεώρηση, ενώ όλοι γνωρίζουμε ότι υπάρχει ολιγωρία σε αυτές τις προβλέψεις.