Τεκμήρια διαβίωσης: Ποιοι κερδίζουν και πόσα από το «κούρεμα» σε κατοικίες, αυτοκίνητα και σκάφη

Λιγότερους φόρους θα πληρώσουν το 2026 περίπου 480.000 φορολογούμενοι που φορολογούνται με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης τα οποία μειώνονται από τη νέα χρονιά μεσοσταθμικά κατά 30-35%.

Σύμφωνα με το φορολογικό νομοσχέδιο– το οποίο αναρτήθηκε για διαβούλευση έως τις 22 Οκτωβρίου– δύο βασικά τεκμήρια (της ιδιοκατοίκησης και του αυτοκινήτου) μειώνονται έως 35% και 73% αντιστοίχως, ενώ όφελος θα δουν και όσοι διαθέτουν σκάφη αναψυχής.

Η ρύθμιση προβλέπει ακόμα, πλήρη απαλλαγή από το ελάχιστο τεκμήριο των 3.000 ευρώ για τα εξαρτώμενα παιδιά των φορολογουμένων που διαθέτουν δικό τους εισόδημα.

Για παράδειγμα, για μια κατοικία 80 τετραγωνικών μέτρων με τον σημερινό οριακό συντελεστή το τεκμήριο είναι 40 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, οπότε η αντικειμενική δαπάνη είναι 3.200 ευρώ. Πλέον, ο οριακός συντελεστής είναι 28 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο και η αντικειμενική δαπάνη 2.240 ευρώ. Δηλαδή προκύπτει μείωση κατά 30%.

Σήμερα τα ποσά προσαυξάνονται, προκειμένου για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με τιμή ζώνης από 2.800 ευρώ έως 4.999 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, κατά 40% και για περιοχές με τιμή ζώνης από 5.000 ευρώ και άνω το τετραγωνικό μέτρο, κατά 70%. Πλέον, μειώνονται οι ανωτέρω συντελεστές σε 30% και 58% αντίστοιχα έτσι ώστε σε αυτές τις περιοχές η αντικειμενική δαπάνη να μειωθεί κατά 35%.

Για μονοκατοικίες, οι αντικειμενικές δαπάνες προσαυξάνονται κατά 20% όπως ισχύει σήμερα, αλλά επί των νέων τεκμηρίων, ενώ και για δευτερεύουσα κατοικία παραμένει ως έχει η έκπτωση 50%, αλλά επί των νέων αντικειμενικών δαπανών.

Συγκεκριμένα:

1) Κατοικίες

Το ισχύον καθεστώς οδηγούσε πολλούς φορολογούμενους σε υψηλές τεκμαρτές επιβαρύνσεις, ιδιαίτερα αν το πραγματικό εισόδημα ήταν πολύ χαμηλό (π.χ. σε περιπτώσεις κληρονομίας). Σε αντίθεση με τον ΕΝΦΙΑ, η τεκμαρτή φορολόγηση δεν επιβαρύνει τον ιδιοκτήτη του ακινήτου, αλλά όποιον διαμένει σε αυτό. Δηλαδή φορολογούνται και οι ενοικιαστές, με βάση το εμβαδό της κατοικίας, αλλά και την περιοχή όπου αυτό βρίσκεται.

Στο εξής, με βάση το νομοσχέδιο η αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης για κατοικίες μειώνεται:

• κατά 30% για κατοικίες σε περιοχές με Τιμή Ζώνης κάτω από 2.800 ευρώ ανά τετραγωνικό. Για σπίτια έως 80 τ.μ., ο συντελεστής μειώνεται από 40 σε 28 ευρώ ανά τ.μ. και η αντίστοιχη μείωση της αντικειμενικής δαπάνης από 3.200 ευρώ σε 2.240 ευρώ (-30%). Ενώ για κατοικίες 120 τ.μ., η αντικειμενική δαπάνη μειώνεται από 5.800 σε 4.040 ευρώ.

Eτήσια αντικειμενική δαπάνη, με βάση τα τετραγωνικά μέτρα της ιδιοκατοικούμενης ή μισθωμένης ή της δωρεάν παραχωρούμενης κύριας κατοικίας

• για κατοικίες σε περιοχές με τιμές ζώνης από 2.800 έως 4.999 ευρώ/τ.μ. το τεκμαρτό θα προσαυξάνεται πλέον κατά 30% και όχι κατά 40%. Έτσι η αντικειμενική δαπάνη μειώνεται συνολικά κατά 35%
• σε περιοχές με τιμές ζώνης άνω των 5.000 ευρώ/τ.μ. το τεκμαρτό εισόδημα προσαυξάνεται κατά 58% αντί 70%. Έτσι, σε αυτές τις περιοχές, η αντικειμενική δαπάνη μειώνεται κατά 35%.
• Για μονοκατοικίες, οι προσαυξήσεις κατά 20% διατηρούνται αλλά εφαρμόζονται επί των νέων, μειωμένων αντικειμενικών δαπανών. Η έκπτωση 50% για δευτερεύουσες κατοικίες διατηρείται, επίσης, επί των νέων τιμών.

Τα αυτοκίνητα

Στον τομέα των αυτοκινήτων, για οχήματα μετά το 2010, αλλάζει πλήρως το σύστημα υπολογισμού: τα τεκμήρια υπολογίζονται πλέον με βάση τόσο τον κυβισμό όσο και τις εκπομπές CO2, αντί μόνο του κυβισμού.

Σήμερα τα αυτοκίνητα υπόκεινται σε αντικειμενικές δαπάνες, αποκλειστικά βάσει των κυβικών εκατοστών του κινητήρα τους. Επίσης προβλέπεται μείωση του ποσού, ανάλογα με την παλαιότητα 30% για αυτοκίνητα 5-10 ετών και 50% για αυτοκίνητα άνω των 10 ετών. Ωστόσο το κόστος συντήρησης δεν είναι υψηλότερο για τα νεότερα αυτοκίνητα έναντι των παλαιότερων, ενώ η παρούσα κατάσταση λειτουργεί αποτρεπτικά για την αγορά νεότερου αυτοκινήτου κάτω της δεκαετίας, ως εξής:

Νέα κλίμακα βάσει Co2 (για οχήματα που έχουν ταξινομηθεί από 1/11/2010)

Ο νέος τρόπος υπολογισμού των τεκμηρίων για τα Ι.Χ. ακολουθεί το σύστημα υπολογισμού των τελών κυκλοφορίας:

• Για όλα τα Ι.Χ. παλαιότητας μέχρι 15 ετών, δηλαδή για όσα έχουν ταξινομηθεί μετά την 1η Νοεμβρίου 2010, οι αντικειμενικές δαπάνες θα προσδιορίζονται με βάση τις εκπομπές Co2 (κατ’ αναλογία με τα τέλη κυκλοφορίας), με σημαντική μείωση των αντικειμενικών δαπανών, προσομοιάζοντας το ύψος των αντικειμενικών δαπανών που έχουν σήμερα τα αυτοκίνητα άνω των δέκα ετών. Από αυτόν τον νέο τρόπο υπολογισμού θα προκύψουν μειώσεις στα ποσά των τεκμηρίων που θα είναι μεγαλύτερες και θα ξεπερνούν ακόμη και το 50% για τα Ι.Χ νέας τεχνολογίας και παλαιότητας μέχρι 5 ετών και μικρότερες για αυτοκίνητα παλαιότητας 10 ετών.
• Για τα Ι.Χ. παλαιότητας άνω των 15 ετών, δηλαδή για όσα κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά στην Ε.Ε. μέχρι και το 2010 τα ποσά των τεκμηρίων διαβίωσης θα παραμείνουν αμετάβλητα.

Για παράδειγμα:

• Toyota Corolla 1.8 140 Hybrid (1.798 κ.εκ., 99 g/km CO2): Το τεκμήριο πέφτει από 7.600 € σε 2.000 €, μειωμένο κατά 73,7%. Ακόμα και αν πρόκειται για δεκαετίας όχημα που ως τώρα είχε «μισό» τεκμήριο (3.800 €), η μείωση στα 2.000 € σημαίνει «κούρεμα» 47,4% στο τελικό φορολογητέο εισόδημα.
• Honda Jazz 1.5 Hybrid (1.498 κ.εκ., 102 g/km CO2): Το τεκμήριο για νέο όχημα ήταν 5.800 €, ενώ μετά από μια δεκαετία έπεφτε στα 2.900 €. Από φέτος, το τεκμαρτό εισόδημα υπολογίζεται στα 2.000 €, δηλαδή μείωση 65,5% σε σχέση με το νέο όχημα ή 31% σε σχέση με ένα δεκαετίας.
• Fiat 500 1.0 70 (999 κ.εκ.): Το τεκμήριο μειώνεται από 4.000 € σε 2.000 €, δηλαδή 50%, αντιστοιχώντας στο ποσό που θα είχε μετά τη συμπλήρωση μιας δεκαετίας.

Στην premium κατηγορία παρατηρούνται επίσης εντυπωσιακές μειώσεις:

• BMW 116i (1.499 κ.εκ., 129 g/km CO2): Το τεκμήριο μειώνεται από 5.800 € σε 2.210 €, δηλαδή κατά 61,9%.
• Mercedes A200 (1.332 κ.εκ., 133 g/km CO2): Μειώνεται από 5.200 € σε 2.330 €, δηλαδή 55,2%.

Ακόμη και σε μεγαλύτερα ή πιο ισχυρά μοντέλα οι μειώσεις είναι σημαντικές:

• Audi A4 35 TFSI (1.984 κ.εκ.): Το τεκμήριο πέφτει από 8.800 € στα 2.450 € (μείωση 72,2%).
• Audi Q3 35 TDI (1.968 κ.εκ., diesel): Μειώνεται από 8.800 € σε 2.645 €, δηλαδή κατά 69,9%.

Σκάφη αναψυχής

Για τα σκάφη σήμερα η τεκμαρτή δαπάνη από κάθε σκάφος μειώνεται ανάλογα με την παλαιότητά του κατά 15% αν έχει περάσει χρονικό διάστημα πάνω από 5 έτη και μέχρι 10 έτη από το έτος που νηολογήθηκε για πρώτη φορά και 30% αν έχει περάσει χρονικό διάστημα πάνω από 10 έτη. Με τις αλλαγές μειώνεται πλέον κατά 30% η τεκμαρτή δαπάνη και για τα νεότερα σκάφη, καθώς οι δαπάνες συντήρησης δεν είναι υψηλότερες στα νεότερα, αλλά και με σκοπό την ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης.

Παράδειγμα: Για ταχύπλοο 5 μέτρων το τεκμήριο από 4.000 ευρώ σήμερα μειώνεται στα 2.800 ευρώ (μείωση 30%)

Τα ποσά της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης μειώνονται κατά 50% προκειμένου για ιστιοφόρα σκάφη. Κατά το ίδιο ποσοστό μειώνονται και για πλοία αναψυχής που έχουν κατασκευασθεί ή κατασκευάζονται στην Ελλάδα εξ ολοκλήρου από ξύλο, τύπων «τρεχαντήρι», «βαρκαλάς», «πέραμα», «τσερνίκι» και «λίμπερτυ», που προέρχονται από την ελληνική ναυτική παράδοση.