Θα βρέξει χρήμα; - Φουντώνει η συζήτηση για τα «λεφτά από το ελικόπτερο»

Η πατρότητα του όρου «λεφτά από το ελικόπτερο» ανήκει στον διάσημο οικονομολόγο Μίλτον Φρίντμαν και το τελευταίο διάστημα, με την πανδημία του κορονοϊού να σαρώνει τις διεθνείς -και κυρίως τις ευρωπαϊκές- οικονομίες, δεν είναι λίγοι εκείνοι που αναφέρονται στη συγκεκριμένη λύση χρηματοδότησης.

Δύο οικονομολόγοι που μίλησαν την περασμένη εβδομάδα στο αμερικανικό οικονομικό κανάλι CNBC δεν απέκλεισαν το ενδεχόμενο η ΕΚΤ να καταλήξει σε αυτή τη λύση. Αν οποιοσδήποτε άλλος τρόπος για την τόνωση της οικονομίας αποτύχει τότε όλα είναι πιθανά καθώς, όπως είναι γνωστό, η ΕΚΤ «θα κάνει ό,τι απαιτείται» για τη ευρωστία της οικονομίας της ευρωζώνης. Βεβαίως επισήμως αποφεύγεται οποιαδήποτε νύξη για χρήση των… ελικοπτέρων. Το Συμβούλιο της ΕΚΤ «δεν συζήτησε ποτέ το ενδεχόμενο χρημάτων από το ελικόπτερο. Για τον λόγο αυτό η ΕΚΤ δεν έχει υιοθετήσει επίσημη θέση επί του θέματος» ανέφερε η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ σε γραπτή απάντησή της σε ερώτηση του ευρωβουλευτή Φιλίπ Λαμπέρτς. «Θα πρέπει να σημειωθεί πως ο όρος ‘λεφτά από το ελικόπτερο’ έχει συνδεθεί με μια μεγάλη γκάμα προτάσεων πολιτικής. Σε πολλές περιτώσεις οι προτάσεις αυτές δεν απαντούν πλήρως στις σχετικές λειτουργικές, λογιστικές και νομικές πολυπλοκότητες, ούτε παρέχουν μια ολοκληρωμένη ανάλυση κόστους – οφέλους…» πρόσθεσε η Κριστίν Λαγκάρντ.

Βεβαίως σύμφωνα με τα λεγόμενα της επικεφαλής της ΕΚΤ το ενδεχόμενο να… βρέξει λεφτά μπορεί να μην είναι πιθανό, όμως αυτό δεν σημαίνει πως είναι αδύνατο. Ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Γαλλίας Φρανσουά ντε Γκαλό δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο στην περίπτωση που παραστεί ανάγκη να ανοίξουν οι κρουνοί με τελικούς αποδέκτες όχι τους πολίτες αλλά τις επιχειρήσεις. Μία άλλη υλοποίηση του σχεδίου θα είναι η παροχή ρευστότητας με αρνητικό επιτόκιο στις τράπεζες υπό τον όρο ότι τα κεφάλαια αυτά θα χρησιμοποιηθούν για την παροχή δανείων με μηδενικό επιτόκιο σε πολίτες και επιχειρήσεις. Βεβαίως οι δανειολήπτες θα πρέπει να είναι σε θέση να εξυπηρετούν τα δάνειά τους αλλά θα το πράξουν χωρίς τον βραχνά των τόκων.

Τα «λεφτά από το ελικόπτερο» έχουν ήδη κάνει την εμφάνισή τους σε κάποιες χώρες. Τον περασμένο Φεβρουάριο το Χονγκ Κονγκ ανακοίνωσε πως θα διαθέσει 1.200 δολάρια ανά μόνιμο κάτοικο, προκειμένου να τονώσει την τοπική οικονομία μετά το πέρασμα του κορονοϊού, αλλά και των διαδηλώσεων που είχαν προηγηθεί εναντίον της προσπάθειας του Πεκίνου να εντείνει τον έλεγχό του στην περιοχή. Μία παραλλαγή του θέματος είδαμε πριν από λίγες ημέρες στις ΗΠΑ όταν αποφασίστηκε να διανεμηθούν από 1.000 δολάρια σε κάθε ενήλικο πολίτη, αν και στην προκειμένη περίπτωση δεν έχουμε να κάνουμε με δολάρια που βγήκαν από τις εκτυπωτικές μηχανές της Ομοσπονδιακής Κεντρικής Τράπεζας αλλά από χρήματα που διαθέτει η ομοσπονδιακή κυβέρνηση.

Η συζήτηση για τη συγκεκριμένη -προφανώς ακραία -μορφή χρηματοδότησης δεν είναι νέα. Το 2016, ο τότε πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι είχε χαρακτηρίσει ως πολύ ενδιαφέρουσα τη συγκεκριμένη προσέγγιση. Όσο για την άποψη του κοινού αυτή είναι ξεκάθαρη – σε μία δημοσκόπηση του Οκτωβρίου του 2016 το 54% είχε εκτιμήσει πως τα «χρήματα από το ελικόπτερο» αποτελούν μια καλή ιδέα. Ωστόσο υπάρχουν και οι αντίθετες φωνές που τονίζουν πως αν η ΕΚΤ έβαζε μπροστά το… πιεστήριο θα έχανε την ανεξαρτησία της καθώς θα έμπαινε στα χωράφια της πολιτικής. Κάτι που ίσως νοιάζει περισσότερο το πολιτικό σύστημα…