ΕΣΕΕ: Τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του νόμου για την επανεκκίνηση της οικονομίας

Ειδικότερα, επισημαίνεται ότι η ΕΣΕΕ αναγνωρίζει ότι οι νέες ρυθμίσεις «αναμένεται να ανακουφίσουν εκατομμύρια συμπολιτών μας, ενώ ταυτόχρονα εκτιμάται πως θα βελτιώσουν, τουλάχιστον έως ένα βαθμό, την υφιστάμενη και κοινώς αποδεκτή δυσλειτουργία της αγοράς».

Επισημαίνει, ωστόσο, και τις βασικές εκκρεμότητες που δεν νομοθετήθηκαν, «αν και συνιστούν πάγια αιτήματα του εμπορικού κόσμου και επιβάλλεται να τύχουν αποδοχής από μελλοντικές νομοθετικές πρωτοβουλίες, για να εξασφαλισθεί η ομαλή λειτουργία της αγοράς».

Τα πλεονεκτήματα:

• Κάθε υπόχρεος έχει τη δυνατότητα ρύθμισης του συνόλου των οφειλών που διαθέτει, ανεξαρτήτως ύψος ποσού, εφόσον αυτές έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμες και έχουν βεβαιωθεί από τις ΔΟΥ μέχρι και την 1η Μαρτίου 2015.

• Η αίτηση για την υπαγωγή σε πρόγραμμα της παρούσας ρύθμισης υποβάλλεται ηλεκτρονικά στη Φορολογική Διοίκηση μέχρι την 26η Μαΐου 2015. Σε περίπτωση παρέλευσης του συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος παρέχεται η δυνατότητα στον υπουργό Οικονομικών να παρατείνει για ένα μήνα τις διαδικασίες ένταξης στη ρύθμιση.

• Η νέα ρύθμιση περιλαμβάνει και ειδική πρόβλεψη, η οποία θα ισχύει μέχρι τις 27 Απριλίου 2015. Από τη στιγμή που ο οφειλέτης καταβάλλει ένα ποσό ως προκαταβολή (τουλάχιστον δεκαπλάσιο της ελάχιστης δόσης) θα διαγράφεται ισόποσο ποσό από τις προσαυξήσεις.

• Στη ρύθμιση μπορούν να υπαχθούν οι πάσης φύσεως φόροι, οι οποίοι έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμοι, όπως: τα χρέη από φόρους εισοδήματος, φόρους ακίνητης περιουσίας (ΕΝΦΙΑ), ΦΠΑ, λοιπούς και παρακρατούμενους φόρους, ειδικούς φόρους κατανάλωσης, δάνεια εγγυημένα από το Δημόσιο, πρόστιμα για παραβάσεις της φορολογικής ή τελωνειακής νομοθεσίας, πρόστιμα του Κ.Ο.Κ., καθώς επίσης και όλα τα χρέη προς δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς.

• Το ελάχιστο όριο μηνιαίας δόσης μειώνεται από τα 50 στα 20 ευρώ.

• Αυξάνεται στα 50.000 ευρώ από τα 5.000 ευρώ που ίσχυε μέχρι σήμερα, το όριο ληξιπρόθεσμης οφειλής πάνω από το οποίο ενεργοποιούνται τα ποινικά μέτρα του αυτοφώρου και της προσωποκράτησης.

• Σε περίπτωση υπαγωγής στη νέα ρύθμιση, καταργούνται τα πρόστιμα 10%, 20% και 30% για εκπρόθεσμη πληρωμή οφειλών.

• Στη ρύθμιση εντάσσονται και όσοι έχουν οφειλές άνω του 1.000.000 ευρώ, ενώ η καθυστέρηση καταβολής δόσης συνεπάγεται την επιβάρυνση αυτής με μηνιαία προσαύξηση 0,25% και όχι με 0,38% που ίσχυε μέχρι σήμερα.

• Για χρέη έως 5.000 ευρώ οι μηνιαίες δόσεις δεν θα επιβαρύνονται με τόκους, σε αντίθεση με ότι ισχύει μέχρι σήμερα (ετήσιο επιτόκιο 4,56%). Για χρέη πάνω από 5.000 ευρώ το ποσοστό των τόκων με το οποίο επιβαρύνονται οι δόσεις μειώνεται από 4,56% σε 3%ετησίως.

• Στις περιπτώσεις που έχουν επιβληθεί μέτρα αναγκαστικής είσπραξης, όπως κατασχέσεις εις χείρας τρίτων, ο οφειλέτης μπορεί να απαλλαγεί εφόσον εξοφλήσει το 25% του κεφαλαίου που οφείλει έναντι 50% που ισχύει σήμερα.

• Στη ρύθμιση μπορούν να ενταχθούν και όσοι δεν έχουν υποβάλει φορολογικές δηλώσεις (φόρου εισοδήματος, ΦΠΑ κ.λπ.), ενώ με την υποβολή της αίτησης, δίδεται ένα χρονικό περιθώριο 3 μηνών για την υποβολή όσων δηλώσεων δεν υποβλήθηκαν μέχρι τότε.

• Όσοι φορολογούμενοι έχουν ενταχθεί στην υφιστάμενη ρύθμιση των 100 δόσεων μπορούν να συνεχίσουν σε αυτή ή να μεταπηδήσουν στη νέα ρύθμιση, εφόσον ο συνολικός αριθμός μηνιαίων δόσεων δεν θα υπερβαίνει τις εκατό, υπολογιζόμενος από την πρώτη δόση του αρχικού προγράμματος.

• Παρέχεται η δυνατότητα ένταξης στη ρύθμιση των 100 δόσεων των οφειλών που έχουν δημιουργηθεί μέχρι και τις 26 Μαΐου του 2015 προς τους Δήμους. Πρόκειται για δημοτικά τέλη και φόρους, χρέη από λογαριασμούς σε δημοτικές εταιρείες ύδρευσης και αποχέτευσης, τέλη πεζοδρομίου για τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, καθώς και εισφορές σε γη ή σε χρήμα για έργα υποδομής και ένταξης ακινήτων στα σχέδια πόλης. Για την ένταξη στη ρύθμιση οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να καταθέσουν σχετική αίτηση στους ΟΤΑ.

• Διαμορφώνεται ένα προστατευτικό πλαίσιο από την «παγίδα» των τεκμηρίων για τους διαθέτοντες μικρά εισοδήματα αποκλειστικά από εκμετάλλευση ακινήτων (ενοίκια) και τόκους καταθέσεων. Σύμφωνα με τις νέες ρυθμίσεις, οι οποίες διαθέτουν αναδρομική ισχύ και αφορούν τα εισοδήματα από 1/1/2014, καταργείται η πρόβλεψη της ελάχιστης τεκμαρτής δαπάνης των 3.000 ευρώ για τον άγαμο και των 5.000 ευρώ για το ζευγάρι για όσους δηλώνουν εισοδήματα μόνο από τόκους και ακίνητα. Η καταργηθείσα διάταξη συντελούσε στην υπερφορολόγηση φυσικών προσώπων για εισοδήματα που ποτέ δεν είχαν στην κατοχή τους, διευρύνοντας με αυτόν τον τρόπο την ανισοκατανομή των φορολογικών βαρών.

• Η καταβολή διενεργείται με την ταυτότητα οφειλής, η οποία χαρακτηρίζει κάθε οφειλή και την ακολουθεί μέχρι την εξόφλησή της, συνεπώς για κάθε οφειλή χωριστά πρέπει να χρησιμοποιείται η μοναδική ταυτότητά της. Όσοι ανταποκριθούν στην πρόσκληση του υπουργείου και εξοφλήσουν ολόκληρο το ποσό (το 100%) της αρχικής οφειλής θα απαλλαγούν από το σύνολο (από το 100%) των προσαυξήσεων, των τόκων και των προστίμων, ενώ όσοι πληρώσουν ένα ποσοστό της αρχικής οφειλής θα απαλλαγούν από αντίστοιχο ποσοστό σε προσαυξήσεις, τόκους και πρόστιμα. Το πλαίσιο απομείωσης των προσαυξήσεων από τόκους και πρόστιμα χαρακτηρίζεται ως αρκετά γενναιόδωρο και ευέλικτο.

Τα μειονεκτήματα:

• Η μη επιβάρυνση των μηνιαίων δόσεων με τόκους θα έπρεπε να ισχύει για ποσά οφειλών έως τις 15.000 ευρώ, σε σχέση με τα 5.000 ευρώ που προβλέπεται στο νομοσχέδιο – Ενδείκνυται η διεύρυνση του συγκεκριμένου ποσού.

• Δεν προβλέπεται η επιβράβευση των συνεπών φορολογουμένων μέσω π.χ. πρόβλεψης ενός ποσοστού απομείωσης (παροχής bonus) του επικείμενου προς βεβαίωση, για το οικονομικό έτος 2015, φόρου εισοδήματος.

• Απουσιάζει πλήρως η θέσπιση εισοδηματικών κριτηρίων, όσον αφορά στο ανώτατο ποσό οφειλής που καλείται να καταβάλλει ο υπόχρεος. Θα έπρεπε να αποτελεί βασική προτεραιότητα η κατοχύρωση ρήτρας εξάντλησης των υποχρεώσεων των φορολογουμένων μέχρι συγκεκριμένου ποσοστού επί του μηνιαίου εισοδήματός τους (20% ή 30%).

• Η επιβολή προληπτικού φόρου 26% στις συναλλαγές των επιχειρήσεων με μη συνεργάσιμα κράτη ή με κράτη που έχουν προνομιακό φορολογικό καθεστώς (φορολογικός συντελεστής χαμηλότερος του 13%) και η επιστροφή του προκαταβληθέντος φόρου εντός τριμήνου από το κράτος σε περίπτωση νομιμότητας των συναλλαγών, συνιστά μία διάταξη, η οποία επιδεινώνει περαιτέρω την ήδη συρρικνωμένη ταμειακή ρευστότητα των επιχειρήσεων και δε συνάδει με το πνεύμα προώθησης του εγχώριου επιχειρείν.

Ευνοϊκές ρυθμίσεις για οφειλέτες ΟΑΕΕ:

• Δίνεται η δυνατότητα επιλογής έως και 3 χαμηλότερων ασφαλιστικών κατηγοριών για τους ασφαλισμένους του ΟΑΕΕ, με πρόβλεψη διατήρησης του συγκεκριμένου δικαιώματος μέχρι τις 31/12/2016

• Καταργείται η ποινική δίωξη για μη καταβολή ατομικών ασφαλιστικών εισφορών άνω των 5.000 ευρώ στον ΟΑΕΕ και στο ΕΤΑΑ. Παρόλα αυτά θα πρέπει να τονιστεί πως η συγκεκριμένη ποινή θα συνεχίσει να υφίσταται για οφειλές που προκύπτουν όσον αφορά στην ασφάλιση μισθωτών υπαλλήλων, από τη στιγμή που αυτή παρακρατείται από τον εργοδότη (οφειλές προς το ΙΚΑ).

Αρνητικές διατάξεις - εκκρεμότητες της ρύθμισης ληξιπρόθεσμων οφειλών στα ασφαλιστικά Ταμεία:

• Το ύψος της κατώτερης δόσης ανέρχεται εν τέλει στα 50 ευρώ και όχι στα 20 ευρώ που υπήρχε στις αρχικές αναγγελίες της κυβέρνησης, στα μέσα του προηγούμενου Φεβρουαρίου.

• Δεν προβλέπεται δυνατότητα επανένταξης για εκείνους που θα απολέσουν τη ρύθμιση σε περιπτώσεις ασθενείας ή θανάτου (για τους κληρονόμους) του ασφαλισμένου.

• Η δυνατότητα υπαγωγής των ασφαλισμένων στον ΟΑΕΕ σε έως και 3 χαμηλότερες κατηγορίες, ικανοποιεί εν μέρει το αίτημα της ΕΣΕΕ, καθώς η πρόταση του φορέα συνοψίζονταν στη δυνατότητα επιλογής μετάταξης σε έως 2+2 χαμηλότερες ασφαλιστικές κλάσεις. Υπενθυμίζεται πως η παραπάνω θέση είχε διατυπωθεί ως εναλλακτική λύση στην περίπτωση που δεν παρέχονταν η δυνατότητα ελεύθερης επιλογής ασφαλιστικής κατηγορίας για τους έχοντες ληξιπρόθεσμες οφειλές, με ειδική πρόβλεψη θέσπισης κοινωνικοοικονομικών κριτηρίων και ιδιαίτερη μέριμνα για τους οικονομικά αδύναμους οφειλέτες που βρίσκονται σε δυσπρόσιτες περιοχές .

• Σε συνάφεια με την προηγούμενη παρατήρηση, πρέπει να τονιστεί το γεγονός πως ενώ στους εν ενεργεία ασφαλισμένους δίνεται το δικαίωμα της μετάταξης σε έως και 3 χαμηλότερες κλάσεις, η εν λόγω επιλογή δεν είναι διαθέσιμη για τους ασφαλισμένους που έχουν προβεί σε διακοπή εργασιών και θέλουν να συνεχίσουν να είναι ασφαλισμένοι στο ταμείο επιλέγοντας να έχουν προαιρετική ασφάλιση.

• Η θέσπιση της μηνιαίας καταβολής ασφαλιστικών εισφορών στον ΟΑΕΕ, αποτελεί μία πρωτοβουλία διττής χρησιμότητας, καθώς όχι μόνο θα τονωθούν τα έσοδα του Ταμείου αλλά ταυτόχρονα η επεξεργασία στοιχείων θα καταστεί ευκολότερη, με συνέπεια την αμεσότερη και εγκυρότερη πληροφόρηση των ενδιαφερομένων. Ευελπιστούμε η τριμηνιαία μετάθεση της έναρξης ισχύος της παραπάνω ρύθμισης(από 1/3/2015 στις 1/6/2015), λόγω τεχνικών ζητημάτων, να αποτελέσει το τελευταίο πρόσκομμα στην προσπάθεια αναβάθμισης των παρεχόμενων από τον ΟΑΕΕ υπηρεσιών.

• Δεν εισακούστηκε η προσφάτως κατατεθείσα πρόταση της Συνομοσπονδίας για επανενεργοποίηση των περίπου 240.000 ανενεργών οφειλετών του Ταμείου, μέσω της υπαγωγής τους στη χαμηλότερη ασφαλιστική κατηγορία με την ταυτόχρονη υποχρέωση καταβολής των τρεχουσών εισφορών.

• Στον νέο νόμο δεν γίνεται καμία αναφορά ως προς την καθιέρωση μίας «πραγματικής» κεφαλαιοποίησης των μέχρι σήμερα - ληξιπρόθεσμων οφειλών των ασφαλισμένων, η οποία θα περιλαμβάνει και οφειλές που υπερβαίνουν τα 20.000 ευρώ (κύρια οφειλή + προσαυξήσεις). Ταυτόχρονα, η απουσία πρόβλεψης για την επέκταση των μηνιαίων δόσεων-παρακρατήσεων αποπληρωμής, οι οποίες με βάση το υφιστάμενο καθεστώς ανέρχονται στις 40, στερεί την προοπτική διεξόδου σε ασφαλισμένους, που παρότι πληρούν τις προϋποθέσεις δεν μπορούν, λόγω υψηλών οφειλών, να συνταξιοδοτηθούν.

• Παρά τις έντονες αντιδράσεις της ΕΣΕΕ, παραμένουν τελικά οι άδικες διατάξεις του άρθρου 31 παράγραφος 3 του νόμου, περί αλληλέγγυας, προσωπικής και εις ολόκληρον ευθύνη των μη εκτελεστικών εκπροσώπων και μικρομετόχων των νομικών προσώπων (μεταξύ αυτών και των ΑΕ και ΕΠΕ) που οφείλουν ασφαλιστικές εισφορές, πρόσθετα τέλη, προσαυξήσεις και λοιπές επιβαρύνσεις στους φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, κατά το χρόνο συγχώνευσης ή διάλυσής τους. Η συγκεκριμένη πρόβλεψη συνιστά έναν έντονα αποτρεπτικό παράγοντα ανάληψης οποιασδήποτε επενδυτικής και επιχειρηματικής πρωτοβουλίας. Η ένταξη κατά την συζήτηση στη Βουλή στην παράγραφο 1, ως αλληλέγγυα υπευθύνων και των νομικών προσώπων που διαδέχθηκαν ή απορρόφησαν τα νομικά πρόσωπα – οφειλέτες, «σηκώνει» εν μέρει το βάρος της ευθύνης των μη εκτελεστικών εκπροσώπων και μικρομετόχων αλλά δεν την αναιρεί.

• Αρνητική εντύπωση προκαλεί η κατάργηση της παραγράφου 4, του άρθρου 55 του Ν.4310/2014, που περιγράφεται στο άρθρο 34 του νέου νόμου. Η κατάργηση της συγκεκριμένης παραγράφου ανατρέπει στην ουσία τη συμφωνία μεταξύ των δύο μερών και ορίζει το ύψος των προς καταβολή ασφαλιστικών εισφορών των μισθών υπερημερίας με βάση την απόφαση που θα ληφθεί από το δικαστήριο. Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, σε αυτή την περίπτωση ελλοχεύει ο κίνδυνος υπέρμετρης επιβάρυνσης του εργοδότη (επιχειρηματία), από τη στιγμή που δύναται να επιδικαστούν ποσά που υπερβαίνουν τις νόμιμες απαιτήσεις του εργαζομένου, σύμφωνα με την κρίση του δικαστηρίου. Η επιφύλαξη κοινής μεταχείρισης από την πλευρά του κράτους μεταξύ επιχειρήσεων πολύ μικρού, μικρού και μεσαίου μεγέθους από τη μία και μεγαλύτερων επιχειρηματικών μονάδων από την άλλη, δεν προσιδιάζει στο αίσθημα δικαιοσύνης που επιθυμεί να εμφυσήσει η νέα κυβέρνηση.