Πλατφόρμες on line παροχής επενδυτικών υπηρεσιών, χωρίς έλεγχο

ξένες πλατφόρμες που φυτρώνουν πλέον σαν μανιτάρια περνούν απαρατήρητες και χωρίς να ελέγχονται, αφού δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα με όπλο το περίφημο Ευρωπαϊκό Διαβατήριο. Οι πλατφόρμες αυτές διαθέτουν υπηρεσίες κυρίως σε συνάλλαγμα και σε προϊόντα που εμπεριέχουν υψηλό ρίσκο και λιγότερο σε χρηματιστηριακά. Το εντυπωσιακό μάλιστα είναι ότι η λογική προώθησης των προϊόντων τους και οι τεχνικές marketing που εφαρμόζουν αυτές οι εταιρίες προσομοιάζουν με την τακτική των στοιχηματικών εταιριών αλλά και των on line καζίνο. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι ορισμένες εταιρίες παρέχουν ένα μικρό ποσό ως μπόνους εγγραφής ενώ άλλες διαφημίζουν ότι μπορείς να επενδύσεις ανοίγοντας λογαριασμό με 25 ευρώ. Επιπλέον σε όλες τις εταιρίες παρέχεται η δυνατότητα demo (δοκιμαστικών συναλλαγών) με εικονικό κεφάλαιο πολλών χιλιάδων ευρώ με το ερώτημα αν η δοκιμαστική διαδικασία έχει σχέση με την πραγματικότητα.

Saxo Bank, FXCM, Triple A και εσχάτως η Degiro αποτελούν πλατφόρμες που διαφημίζουν συστηματικά τις συναλλαγές σε συνάλλαγμα αλλά τελικά το ερώτημα είναι σε ποιο βαθμό και με ποιο τρόπο ελέγχονται για τις δραστηριότητές τους. Από τις παραπάνω πλατφόρμες η μόνη που έχει υποκατάστημα στην Ελλάδα είναι η Saxo Bank γεγονός που προσφέρει τη δυνατότητα στην Ελληνική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς αλλά και την Τράπεζα της Ελλάδος να ελέγξει την εταιρία ως προς το σκέλος της Παροχής Επενδυτικών Υπηρεσιών. Έλεγχος όμως δεν μπορεί να υπάρξει σε ζητήματα οργανωτικής επάρκειας καθώς λόγω του Ευρωπαϊκού Διαβατηρίου η Saxo ελέγχεται από τις εποπτικές αρχές της χώρας προέλευσης, δηλαδή της Δανίας.

ΧΩΡΙΣ ΕΠΟΠΤΕΙΑ. H FXCM είχε μέχρι πρόσφατα υποκατάστημα στην Ελλάδα, αλλά το έκλεισε και έχει υποβάλλει αίτημα να είναι συνδεδεμένος αντιπρόσωπος. Με το ίδιο καθεστώς δηλαδή του συνδεδεμένου αντιπροσώπου λειτουργούν και οι Triple A και Degiro. Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν υπάρχει έλεγχος από τις ελληνικές εποπτικές αρχές αλλά από τις εποπτικές αρχές των χωρών προέλευσης. Δηλαδή για δραστηριότητα που κατ' ουσία διενεργείται στην Ελλάδα υπάρχει εποπτεία εξ αποστάσεως και είναι απορίας άξιον αν μπορεί αυτή να ασκηθεί όση βούληση και αν υπάρχει από τις εποπτικές αρχές των χωρών προέλευσης. Υπάρχουν επίσης σωρεία άλλων εταιριών που διαθέτουν προϊόντα υψηλού ρίσκου (CFD, εμπορεύματα, παράγωγα, συνάλλαγμα κ.λπ.) οι οποίες εμφανίζονται να έχουν ιστοσελίδες στην ελληνική γλώσσα αλλά με έδρα άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως η Plus 500 στο Λονδίνο, η iforex που εδρεύει στην Κύπρο και η easy forex που εδρεύει στην Κύπρο.

Το ζήτημα είναι πως όλες αυτές οι εταιρίες διαθέτουν προϊόντα υψηλής μόχλευσης και οι επενδυτές μπορούν να χάσουν όλα τα ποσά που επενδύουν. Φυσικά στις περισσότερες πλατφόρμες υπάρχει προειδοποίηση ότι μπορούν να χαθούν όλα τα χρήματα αλλά ουδείς μπορεί να πιστοποιήσει για παράδειγμα ότι ελέγχεται η καταλληλότητα των επενδυτών που ρισκάρουν μέσα από τις συγκεκριμένου τύπου πλατφόρμες, πράγμα που ελέγχεται στις εγχώριες χρηματιστηριακές που λειτουργούν μέσα από το κλασσικό πλαίσιο δραστηριότητας. Μάλιστα δεδομένων αυτών των συνθηκών αλλά και του γεγονότος ότι στην Ελλάδα μια εταιρία που παρέχει επενδυτικές υπηρεσίες συμμετέχει στα συστήματα αποζημιώσεων και εξασφάλισης της ευστάθειας του συστήματος Συνεγγυητικό-Επικουρικό) γεννώνται και ερώτημα περί συνθηκών μη θεμιτού ανταγωνισμού. Ωστόσο πρέπει να σημειωθεί ότι το πλαίσιο της MIFID επιτρέπει τη λειτουργία τέτοιου είδους πλατφορμών ενώ γενικότερα στις συναλλαγές επί προϊόντων συναλλάγματος ουδέποτε μέχρι σήμερα γινόταν ουσιαστικός έλεγχος.

Είναι δε εξόχως εντυπωσιακό ότι οι εν λόγω πλατφόρμες δεν υπόκεινται στη νομοθεσία περί χειραγώγησης της αγοράς και κατά συνέπεια μπορούν να λειτουργούν ανεξέλεγκτα στο ελληνικό χρηματιστήριο ειδικά μέσα από σύνθετα παράγωγα προϊόντα όπως τα CFDs.
Σε ό,τι αφορά στη διακίνηση των κεφαλαίων οι εν λόγω εταιρίες δέχονται καταθέσεις μέσω πιστωτικής κάρτας, χρεωστικής κάρτας, εμβάσματος τραπέζης, ACH ηλεκτρονικών επιταγών και επιταγών σε διάφορα νομίσματα. Στις περιπτώσεις χρεωστικής ή πιστωτικής κάρτας η δυνατότητα «αξιοποίησης» των κεφαλαίων είναι άμεση με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για λογαριασμούς περιθωρίου.

Στον αέρα οι όροι και οι προϋποθέσεις

Το μείζον ζήτημα όμως που τίθεται είναι πόσο διαφανείς είναι οι συναλλαγές που διενεργούνται. Για παράδειγμα σε CFDs επί ελληνικών μετοχών ουδείς μπορεί να πιστοποιήσει ότι τηρούνται οι προϋποθέσεις που αναφέρονται στους όρους συναλλαγών, ειδικά σε ό,τι αφορά την ταυτοποίηση του spread που πληρώνει ο πελάτης όταν γίνεται η συναλλαγή και του spread που την ίδια στιγμή διαμορφώνεται στο ΟΑΣΗΣ. Τα ίδια ισχύουν και με τα spreads επί συναλλάγματος καθώς ουδείς μπορεί να διαβεβαιώσει ότι η κάθε online πλατφόρμα που έχει το ρόλο τελικού αντισυμβαλλόμενου υλοποιεί τη βέλτιστη εκτέλεση της εντολής. Άλλωστε και οι ίδιες οι πλατφόρμες αφήνουν ανοικτά όλα τα ενδεχόμενα βάζοντας όρους που δεν μπορούν να ελεγχθούν (πάροχοι ρευστότητας, mark up δηλαδή «καπέλο» στις τιμές που δέχονται) αλλά ισχυρίζονται ότι κάνουν το καλύτερο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι on line πλατφόρμες διατηρούν το δικαίωμα να αξιολογούν τον κίνδυνο δυναμικά γεγονός που σημαίνει ότι μπορεί αυτόματα να μειωθεί το περιθώριο μόχλευσης για ένα CFD ή ένα προϊόν συναλλάγματος και ο πελάτης είτε να χρειαστεί να βάλει μετρητά είτε αλλιώς να κλείσει τη θέση του. Τέτοιου είδους φαινόμενα έχουν παρατηρηθεί άλλωστε κατά το παρελθόν με την περίφημη Man, που αναπροσάρμοσε εν μια νυκτί τη μόχλευση (τη μείωσε) και οδήγησε σε μεγάλη πτώση μετοχές ελληνικών εταιρειών των οποίων οι βασικοί μέτοχοι είχαν μεγάλες θέσεις σε CFDs. Τέλος σε ό,τι αφορά στη φορολόγηση τυχόν κερδών από τους επενδυτές αυτή γίνεται στη χώρα προέλευσης της πλατφόρμας και δεν επιβάλλεται φόρος στην Ελλάδα λόγω των συμβάσεων αποφυγής διπλής φορολογίας.