Σε τριπλό κλοιό η παρουσία των τεσσάρων ελληνικών συστημικών τραπεζών στα Βαλκάνια

Κατ’ αρχήν υπάρχει η συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού (DGComp) για τους όρους και το χρονοδιάγραμμα της μείωσης –έως μηδενισμού σε ορισμένες περιπτώσεις- της δραστηριοποίησης τους σε αυτές τις χώρες μέχρι τα μέσα του 2018.

Μόνο που η συνεχιζόμενη ύφεση στην ελληνική οικονομία, αλλά και η εξαιρετικά μέτρια πορεία των οικονομιών των γειτονικών χωρών, ως απόρροια αρχικά της παγκόσμιας κρίσης και εν συνεχεία της ελληνικής, διαμορφώνουν τις αξίες σε πολύ χαμηλά επίπεδα, κάτι που έχει «παγώσει» τις εξελίξεις. Με δεδομένο ότι η οδηγία των Βρυξελλών για απομόχλευση των επενδύσεων αυτών συνδέεται -τουλάχιστον επίσημα- με την πρόβλεψη να μην υπάρξουν περεταίρω ζημίες από μη σίγουρες τοποθετήσεις σε τράπεζες που έχουν λάβει κρατική ενίσχυση, κανείς δε φαίνεται να πιέζει τα ελληνικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να… ξεπουλήσουν όσο όσο. Γι’ αυτό άλλωστε δεν έχει προχωρήσει η διάθεση ποσοστού 27% της τουρκικής Finansbank από την Εθνική Τράπεζα.

ΜΠΛΟΚΟ. Η δεύτερη εμπλοκή των ελληνικών τραπεζών στα Βαλκάνια προέρχεται από τις Κεντρικές Τράπεζες της Αλβανίας, της Ρουμανίας, της Σερβίας, της Κύπρου, των Σκοπίων και της Τουρκίας, που σε συνεννόηση με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Εποπτείας της ΕΚΤ υποχρέωσαν τις θυγατρικές των ελληνικών τραπεζών που λειτουργούν στο έδαφος τους να μηδενίσουν την έκθεσή τους στον ελληνικό κίνδυνο (ομόλογα και έντοκα του δημοσίου, καταθέσεις, δανειοδοτήσεις κ.λπ.), προκειμένου να ελαχιστοποιήσουν τους κινδύνους μετάδοσης της κρίσης που θα προκύψει, αν οι διαπραγματεύσεις κυβέρνησης και εταίρων δεν καταλήξουν σε θετικό αποτέλεσμα.

Η κίνηση αυτή εκ μέρους των Κεντρικών Τραπεζών δρομολογήθηκε λίγο μετά την ανάληψη των καθηκόντων της κυβέρνησης Τσίπρα. Κρίθηκε απαραίτητη λόγω της αβεβαιότητας που δημιουργήθηκε για πιθανό «ατύχημα», «πιστωτικό γεγονός» ή και «επιλογή εξόδου από το ευρώ» εκ μέρους της Ελλάδας, κάτι που σε συνδυασμό με το μεγάλο μερίδιο αγοράς που οι ελληνικές τράπεζες κατέχουν σε αυτές τις χώρες -κυμαίνεται μεταξύ 15% - 22%- δημιουργεί εκρηκτικό μείγμα.

Άλλωστε, κανείς δεν ξεχνά ότι το κυπριακό τραπεζικό σύστημα στην ουσία χρεοκόπησε μετά το ελληνικό «κούρεμα» των ομολόγων, καθώς οι τράπεζες της χώρας βρέθηκαν με αρνητικά ίδια κεφάλαια.

ΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ. Ο τρίτος παράγων που πιέζει τις ελληνικές τράπεζες στα Βαλκάνια –αν και σε διαφορετική κατεύθυνση- είναι η ίδια η αγορά. Πρωτίστως είναι οι ελληνικές επιχειρήσεις που εν πολλοίς βρέθηκαν στην περιοχή λόγω της ασφάλειας που παρέχει η παρουσία ελληνικών τραπεζών σε χώρες, που ακόμη η ελεύθερη οικονομία δεν έχει πλήρως ωριμάσει.

Πρόσφατα, ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος δημιούργησε ένα δίκτυο με τους φορείς που εκπροσωπούν τις ελληνικές επιχειρήσεις στη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Αλβανία, τα Σκόπια και τη Σερβία, ώστε όσοι επιθυμούν να επενδύσουν σε αυτές τις χώρες να μπορούν να πάρουν αξιόπιστες πληροφορίες και εκτιμήσεις.

Όπως έγινε σαφές κατά την παρουσίαση του δικτύου στη Θεσσαλονίκη, η επέκταση των ελληνικών επιχειρήσεων στα Βαλκάνια σε τέτοιο εύρος θα ήταν σχεδόν αδύνατη, αν δεν υπήρχε η παρουσία των ελληνικών τραπεζών, που για τους Έλληνες επιχειρηματίες εκπέμπουν εμπιστοσύνη. Αυτό σημαίνει ότι η αποδυνάμωση της ελληνικής τραπεζικής παρουσίας στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης θα δυσκολέψει –αν δεν ανακόψει- τις προσπάθειες που κάνουν ακόμη και σήμερα ελληνικές επιχειρήσεις να επιβιώσουν μέσω Βαλκανίων.

Είτε μεταφέροντας εκεί μέρος της παραγωγής τους για να γίνουν ανταγωνιστικές, είτε χρηματοδοτώντας μέσω Βαλκανίων τις μητρικές εταιρίες στην Ελλάδα προκειμένου ν αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της ρευστότητας, κάτι που μπορεί να μην… διαφημίζεται, αλλά έχει συμβεί σε αρκετές περιπτώσεις.

Επομένως το μέγεθος της ζημιάς για την ελληνική οικονομία από την ελαχιστοποίηση της παρουσίας των ελληνικών τραπεζών στα Βαλκάνια θα είναι σημαντικό. Αρκεί να σκεφτεί κανείς δύο πράγματα:

Πρώτον, ότι στις πέντε βασικές βαλκανικές χώρες δραστηριοποιούνται σήμερα περί τις 12.000 επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων, που τα τελευταία 20 χρόνια έχουν επενδύσει γύρω στα 12 δισ. ευρώ και –επιπλέον- κρατούν σε υψηλά επίπεδα τις εμπορικές σχέσεις της χώρες μας με τις βαλκανικές. Και δεύτερον, ότι η εξωστρέφεια της οικονομίας εκτιμάται ως απόλυτα αναγκαίος παράγων στην προσπάθεια εξόδου της χώρας από την κρίση.

Ο «Πόλεμος» των μεριδίων μετά τη συμφωνία του Ντέιτον

Όταν 20 χρόνια πριν -το Νοέμβριο του 1995- υπογράφηκε η συμφωνία του Ντέιτον και έληξε ο εμφύλιος μεταξύ Σέρβων, Κροατών και Μουσουλμάνων στη Βοσνία Ερζεγοβίνη ο κόσμος έμαθε έκπληκτος ότι τα χρήματα των Σέρβων στα τρία χρόνια του πολέμου διακινούνταν όχι από κάποιες Κυπριακές τράπεζες, όπως είχε έντονα ακουστεί, αλλά από δύο τράπεζες της Αυστρίας, μιας χώρας που βρισκόταν στο σκληρό πυρήνα της συμμαχίας της Δύσης εναντίον των Σέρβων. Και το παράδειγμα δεν είναι μεμονωμένο.

Η Αυστρία και Ιταλία από την πρώτη στιγμή που έπεσαν τα σύνορα στα Βαλκάνια το 1990 θεώρησαν την περιοχή προνομιακό πεδίο δράσης τους, ακριβώς όπως και η Ελλάδα. Γι’ αυτό οι επιχειρήσεις τους έχουν επενδύσει και βρίσκονται σε αυτές τις χώρες. Όπως και οι τράπεζες τους, που τα χρόνια της ανάπτυξης είδαν πολλές φορές την… πλάτη των ελληνικών τραπεζών και εξακολουθούν να εποφθαλμιούν τα μερίδια τους.

Βέβαια, μπορεί το οικονομικό ενδιαφέρον στη Ν.Α. Ευρώπη λόγω της κρίσης και της αναιμικής ανάπτυξης της τελευταίας πενταετίας να έχει μειωθεί αισθητά σε σχέση με τις δεκαετίες του 1990 και του 2000, όταν θεωρητικά ήταν το… Ελντοράντο της Ευρώπης, αλλά η «μάχη» στο τραπεζικό πεδίο συνεχίζεται. Είναι δεδομένο, λοιπόν, ότι η ελληνική κρίση και οι συνέπειες της στις ελληνικές τράπεζες έχουν ανοίξει και πάλι την όρεξη κυρίως Ιταλών και Αυστριακών τραπεζιτών, οι οποίοι έχουν κάθε λόγο να θέλουν να εδραιώσουν τη θέση τους σε αγορές, που νομοτελειακά θα αναπτυχθούν τα επόμενα χρόνια.

Γι’ αυτό παρεμβαίνουν παρασκηνιακά αυξάνοντας την πίεση σε ευρωπαϊκούς, αλλά και τοπικούς κατά τόπους πολιτικούς παράγοντες και οικονομικούς μηχανισμούς να… αποβάλλουν τις ελληνικές τράπεζες για λόγους ασφαλείας. Και –φυσικά- να αγοράσουν οι ίδιοι σε χαμηλές τιμές!

ΠΗΓΗ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΠΟΥ ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΠΕΡΙΠΤΕΡΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ