Ένα προς ένα τα "μέτωπα" του σημερινού Eurogroup

Η ατζέντα με τις εκκρεμότητες έχει διευρυνθεί: εκτός από τα δεκάδες προαπαιτούμενα για την ολοκλήρωση της β’ αξιολόγησης και τη συζήτηση για τα βραχυπρόθεσμα και τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος, περιλαμβάνει τους δημοσιονομικούς στόχους για το πρωτογενές πλεόνασμα όχι μόνο μέχρι το 2020-2021 αλλά για ακόμη πιο μακρά χρονική περίοδο. Οι θεσμοί –και ειδικά το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο- θέλουν να γνωρίζουν από τώρα το μακροπρόθεσμο οικονομικό πλάνο της Ελλάδας προκειμένου να συντάξουν την έκθεση για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Αρμόδιες κυβερνητικές πηγές στην Ελλάδα, εκτιμούν ότι όποιοι και αν οι είναι οι στόχοι που θα συμφωνηθούν σε αυτή τη φάση για τα πρωτογενή πλεονάσματα των επόμενων ετών, η διαπραγμάτευση είναι πολύ πιθανό να ξαναγίνει προς το τέλος του 3ουμνημονίου δηλαδή το 2018. Ωστόσο, καθίσταται από τώρα σαφές ότι το αντάλλαγμα που θα κληθεί να δώσει η Ελλάδα για να εξασφαλίσει τη ρύθμιση του χρέους, θα είναι η εκτέλεση πλεονασματικών προϋπολογισμών επί σειρά ετών και πέραν ακόμη του 2021.

Και κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, συνεχίστηκαν οι διαπραγματεύσεις με το κουαρτέτο σε μια προσπάθεια τα επιτευχθεί η τεχνική συμφωνία (stufflevelagreement) πριν από την έναρξη της κρίσιμης συνεδρίασης τουEurogroup. Ωστόσο, πληροφορίες αναφέρουν ότι οι διαφορές παρέμεναν κυρίως στα εργασιακά και στο δημοσιονομικό όπως επίσης και σε ορισμένα θέματα της ενέργειας. Στα εργασιακά, η κυβέρνηση προσπαθεί να εξασφαλίσει ένα θετικό βήμα στην κατεύθυνση της αποκατάστασης των συλλογικών διαπραγματεύσεων που θέλει να είναι η υπερίσχυση των κλαδικών συμβάσεων έναντι των επιχειρησιακών αλλά και η όσο το δυνατόν μικρότερη υποχώρηση στο θέμα των ομαδικών απολύσεων. Όσον αφορά στα δημοσιονομικά, το πρόβλημα εστιάζεται στο δημοσιονομικό κενό του 2018 το οποίο οι ευρωπαϊκοί θεσμοί αποδέχονται ότι έχει περιοριστεί στα 150 εκατ. ευρώ αλλά το ΔΝΤ το βλέπει «διπλάσιο» δηλαδή πάνω από 300 εκατ. ευρώ. Υπό αυτά τα δεδομένα, η σημερινή συζήτηση στοEurogroupαναμένεται να καταγράψει πρόοδο αλλά και έναν σύντομο «οδικό χάρτη» με στόχο την επίτευξη της τελικής συμφωνίας η οποία προϋποθέτει ότι θα κλείσουν ταυτόχρονα και τα έξι «μέτωπα» που είναι τα εξής:

• Μεταρρυθμίσεις:Η μεγάλη εκκρεμότητα, αφορά στα εργασιακά. Με βάση τα λεγόμενα κυβερνητικού παράγοντα, η Ελλάδα έχει εξασφαλίσει τη δέσμευση Μοσκοβισί ότι δεν θα ζητηθεί από τη χώρα να νομοθετήσει αλλαγές που ξεφεύγουν από το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Το ίδιο στέλεχος, παραδέχτηκε βέβαια ότι το βασικό ζήτημα στα εργασιακά, παραμένει η εξαιρετικά σκληρή στάση που εξακολουθεί να τηρεί το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο: «Αν ήταν μόνο οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, η συμφωνία θα είχε κλείσει εδώ και τρεις εβδομάδες». Πάντως, το αν και κατά πόσο το ΔΝΤ θα παραμείνει αμετακίνητο στις θέσεις του για τα εργασιακά, θα εξαρτηθεί και από τα υπόλοιπα μέτωπα της διαπραγμάτευσης καθώς είθισται η ικανοποίηση σε ένα αίτημα της μιας πλευράς, να φέρνει και την υποχώρησή της σε κάποιο άλλο. Υπό αυτό το δεδομένο, κυβερνητική πηγή περιμένει ότι θα υπάρξει κάποια οπισθοχώρηση από την πλευρά του ΔΝΤ και θα ισχυροποιηθούν οι κλαδικές συμβάσεις έναντι των επιχειρησιακών.
• Δημοσιονομικό κενό 2017-2018:Για το 2017, δεν φαίνεται να υπάρχει πλέον πρόβλημα. Για το 2018 όμως, εξακολουθεί να εντοπίζεται «κενό» το οποίο, όπως προαναφέρθηκε, κατά τους ευρωπαϊκούς θεσμούς είναι 150 εκατ. ευρώ και κατά το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τουλάχιστον 300 εκατ. ευρώ. Για να περιορίσει τη διαφορά σε αυτά τα επίπεδα – το χάσμα ξεκίνησε από τα 800-900 εκατ. ευρώ- η ελληνική πλευρά έχει επικαλεστεί και την υπεραπόδοση των φορολογικών εσόδων κατά το 2016, έχει υποσχεθεί μείωση των αμυντικών δαπανών ενώ ποσό της τάξεως των 200-250 εκατ. ευρώ αναμένεται να εξοικονομηθεί από την αλλαγή των εισοδηματικών κριτηρίων σε διάφορα κοινωνικά επιδόματα αλλά και στη χορήγηση φορολογικών εκπτώσεων (π.χ ιατρικών δαπανών, έκπτωση 1,5% λόγω παρακράτησης σε μισθωτούς-συνταξιούχους κλπ). Μένει ως εκκρεμότητα να ληφθούν μέτρα για την κάλυψη και του υπόλοιπου δημοσιονομικού κενού με τρόπο που να ικανοποιεί τόσο το ΔΝΤ όσο και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.
• Μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα 2017-2020:Το βασικό ζήτημα είναι το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος για τη διετία 2019-2020. Όπως παραδέχτηκε κυβερνητική πηγή την Παρασκευή, η Ελλάδα έχει μείνει χωρίς πολλούς συμμάχους στο αίτημα για μείωση του πρωτογενούς πλεονάσματος κάτι που σημαίνει ότι το μεσοπρόθεσμο θα προβλέπει στόχο 3,5% και για το 2019 και για το 2020. Το ΔΝΤ, το οποίο πιστεύει ότι η Ελλάδα δεν μπορεί και δεν πρέπει να εκτελέσει προϋπολογισμούς με στόχο πλεονάσματος άνω του 1,5%, έχει ξεκαθαρίσει ότι αν «κλειδώσει» το 3,5%, θα ζητήσει η διαφορά να καλυφθεί με πρόσθετα μέτρα. Δύο μονάδες του ΑΕΠ ισοδυναμούν με περισσότερα από 3,6 δις. ευρώ. Αν ληφθεί υπόψη και το ότι τα μέτρα (όπως η περικοπή των συντάξεων ή η μείωση του αφορολογήτου) προκαλούν δημοσιονομικό κόστος (π.χ λόγω μείωσης της κατανάλωσης ή μείωσης των φορολογικών εσόδων), ο συνολικός λογαριασμός ανεβαίνει πάνω από τα 4,2 δις. ευρώ. Η ελληνική κυβέρνηση έχει δημοσίως δηλώσει ότι δεν πρόκειται να νομοθετήσει πρόσθετα μέτρα για το 2019 και για το 2020 οπότε το θέμα παραμένει σε εκκρεμότητα.
• Βραχυπρόθεσμα μέτρα για το χρέος:Για το πακέτο που θα εξασφαλίσει μείωση του ονομαστικού χρέους σε ποσοστό περίπου 21% μέχρι το 2060, όλα τα εμπλεκόμενα μέρη φέρονται να συμφωνούν ενώ οι παρεμβάσεις που έχει σχεδιάσει ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης αναμένεται να υλοποιηθούν από τη στιγμή που θα επέλθει η συμφωνία και μέχρι το τέλος του 3ουελληνικού προγράμματος.
• Μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα για το χρέος:Η βιωσιμότητα του χρέους δεν εξασφαλίζεται μόνο με τα βραχυπρόθεσμα μέτρα. Έτσι, για να εξασφαλιστεί η συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα, θα πρέπει να γίνουν περισσότερα βήματα συγκριτικά με τον περασμένο Μάιο, στην κατεύθυνση της εξειδίκευσης των μεσοπρόθεσμων μέτρων. Λόγω της άρνησης της Γερμανίας, δεν αναμένεται να υπάρξει ποσοτικοποίηση των μεσοπρόθεσμων παρεμβάσεων, ωστόσο αρμόδια κυβερνητική πηγή θεωρεί πιθανή την περιγραφή τους.
• Μεσοπρόθεσμοι στόχοι πρωτογενούς πλεονάσματος:Για να υπάρξει έκθεση αξιολόγησης του ελληνικού χρέους τόσο από τον Διεθνές Νομισματικό Ταμείο όσο και από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (απαραίτητη προϋπόθεση για την ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης) πρέπει να προσδιοριστούν από τώρα τα πρωτογενή πλεονάσματα που θα εμφανίσει η Ελλάδα σε «μεσοπρόθεσμη φάση». Ο προσδιορισμός, είναι μια εκκρεμότητα που υπάρχει από τον περασμένο Μαίο και πρέπει να κλείσει και αυτή τώρα.