Λαγκάρντ: Θα έρθουν και άλλες αυξήσεις επιτοκίων - Οι κυβερνήσεις να σταματήσουν τα μέτρα στήριξης

Να ανακαλέσουν τα μέτρα στήριξης για την ενεργειακή κρίση που χορήγησαν σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, κάλεσε για μια ακόμα φορά τις κυβερνήσεις της Ευρωζώνης, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ.

Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου που ακολούθησε τις ανακοινώσεις της ΕΚΤ για την αύξηση των βασικών επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης, η πρόεδρος Λαγκάρντ υπογράμμισε ότι τα μέτρα στήριξης πρέπει να ανακληθούν άμεσα και και με συντονισμένο τρόπο, ώστε να αποφευχθεί η αύξηση των μεσοπρόθεσμων πληθωριστικών πιέσεων, οι οποίες θα απαιτούσαν μια ισχυρότερη απάντηση στη νομισματική πολιτική από την ΕΚΤ.

Ο πληθωρισμός έχει μειωθεί, αλλά αναμένεται να παραμείνει πολύ υψηλός για πολύ καιρό. Είμαστε αποφασισμένοι να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επιστρέψει εγκαίρως στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας του 2% , διαμήνυσε η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρν .

Ως εκ τούτου, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης.

Η σημερινή αύξηση του επιτοκίου αντανακλά την επικαιροποιημένη εκτίμησή μας για τις προοπτικές του πληθωρισμού, τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και την ισχύ της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής τόνισε η κ. Λαγκάρντ.

Σύμφωνα με τις μακροοικονομικές προβολές του Ιουνίου, οι εμπειρογνώμονες του Ευρωσυστήματος αναμένουν ότι ο γενικός πληθωρισμός θα είναι κατά μέσο όρο 5,4% το 2023, 3,0% το 2024 και 2,2% το 2025. Οι δείκτες των υποκείμενων πιέσεων στις τιμές παραμένουν ισχυροί, αν και ορισμένοι παρουσιάζουν δειλά σημάδια άμβλυνσης.

Οι επιτελείς έχουν αναθεωρήσει προς τα πάνω τις προβλέψεις τους για τον πληθωρισμό χωρίς την ενέργεια και τα τρόφιμα, ιδίως για το τρέχον και το επόμενο έτος, λόγω των προηγούμενων ανοδικών εκπλήξεων και των επιπτώσεων της εύρωστης αγοράς εργασίας στην ταχύτητα του αποπληθωρισμού. Βλέπουν τώρα ότι θα φθάσει το 5,1% το 2023, προτού μειωθεί στο 3,0% το 2024 και στο 2,3% το 2025. Οι επιτελείς μείωσαν ελαφρώς τις προβλέψεις τους για την οικονομική ανάπτυξη φέτος και το επόμενο έτος. Αναμένουν τώρα ότι η οικονομία θα αναπτυχθεί κατά 0,9% το 2023, 1,5% το 2024 και 1,6% το 2025.

Ταυτόχρονα, οι προηγούμενες αυξήσεις των επιτοκίων μας μεταδίδονται δυναμικά στις συνθήκες χρηματοδότησης και έχουν σταδιακά αντίκτυπο σε ολόκληρη την οικονομία. Το κόστος δανεισμού έχει αυξηθεί απότομα και η αύξηση των δανείων επιβραδύνεται. Οι αυστηρότερες συνθήκες χρηματοδότησης είναι ένας βασικός λόγος για τον οποίο ο πληθωρισμός αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω προς τον στόχο μας, καθώς αναμένεται ότι θα μειώνουν όλο και περισσότερο τη ζήτηση.

Οι μελλοντικές μας αποφάσεις θα διασφαλίσουν ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ θα φθάσουν σε επίπεδα επαρκώς περιοριστικά ώστε να επιτευχθεί έγκαιρα η επιστροφή του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας του 2% και θα διατηρηθούν σε αυτά τα επίπεδα για όσο διάστημα χρειαστεί.

Θα συνεχίσουμε να ακολουθούμε μια προσέγγιση που εξαρτάται από τα δεδομένα για τον καθορισμό του κατάλληλου επιπέδου και της διάρκειας του περιορισμού. Ειδικότερα, οι αποφάσεις μας για τα επιτόκια θα εξακολουθήσουν να βασίζονται στην εκτίμησή μας για τις προοπτικές του πληθωρισμού υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοπιστωτικών δεδομένων, της δυναμικής του υποκείμενου πληθωρισμού και της ισχύος της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής.

Το Διοικητικό Συμβούλιο επιβεβαιώνει ότι θα διακόψει τις επανεπενδύσεις στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς περιουσιακών στοιχείων από τον Ιούλιο του 2023.

Οικονομική δραστηριότητα

Η οικονομία της ζώνης του ευρώ παρουσιάζει στασιμότητα τους τελευταίους μήνες. Όπως και το τέταρτο τρίμηνο του περασμένου έτους, συρρικνώθηκε κατά 0,1% το πρώτο τρίμηνο του 2023, εν μέσω πτώσης της ιδιωτικής και δημόσιας κατανάλωσης. Η οικονομική ανάπτυξη είναι πιθανό να παραμείνει αδύναμη βραχυπρόθεσμα, αλλά να ενισχυθεί στη διάρκεια του έτους, καθώς ο πληθωρισμός μειώνεται και οι διαταραχές της προσφοράς συνεχίζουν να αμβλύνονται. Οι συνθήκες στους διάφορους τομείς της οικονομίας είναι άνισες: η μεταποίηση συνεχίζει να εξασθενεί, εν μέρει λόγω της χαμηλότερης παγκόσμιας ζήτησης και των αυστηρότερων συνθηκών χρηματοδότησης στη ζώνη του ευρώ, ενώ οι υπηρεσίες παραμένουν ανθεκτικές.

Η αγορά εργασίας παραμένει πηγή ισχύος. Σχεδόν ένα εκατομμύριο νέες θέσεις εργασίας προστέθηκαν το πρώτο τρίμηνο του έτους και το ποσοστό ανεργίας διαμορφώθηκε στο ιστορικά χαμηλό του 6,5% τον Απρίλιο. Ο μέσος αριθμός των ωρών εργασίας έχει επίσης αυξηθεί, αν και εξακολουθεί να βρίσκεται κάπως κάτω από το προ της πανδημίας επίπεδο.

Καθώς η ενεργειακή κρίση εξασθενεί, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να ανακόψουν τα σχετικά μέτρα στήριξης γρήγορα και συντονισμένα, ώστε να αποφύγουν την αύξηση των μεσοπρόθεσμων πληθωριστικών πιέσεων, γεγονός που θα απαιτούσε ισχυρότερη αντίδραση της νομισματικής πολιτικής. Οι δημοσιονομικές πολιτικές θα πρέπει να σχεδιαστούν για να καταστήσουν την οικονομία μας πιο παραγωγική και να μειώσουν σταδιακά το υψηλό δημόσιο χρέος. Οι πολιτικές για την ενίσχυση της ικανότητας προσφοράς της ζώνης του ευρώ, ιδίως στον τομέα της ενέργειας, μπορούν επίσης να συμβάλουν στη μεσοπρόθεσμη μείωση των πιέσεων στις τιμές. Η μεταρρύθμιση του πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ θα πρέπει να ολοκληρωθεί σύντομα.

Πληθωρισμός

Ο πληθωρισμός μειώθηκε περαιτέρω στο 6,1% τον Μάιο, σύμφωνα με την πρόωρη εκτίμηση της Eurostat, από 7,0% τον Απρίλιο. Η μείωση ήταν ευρείας κλίμακας. Ο πληθωρισμός των τιμών της ενέργειας, ο οποίος είχε αυξηθεί τον Απρίλιο, επανήλθε στην πτωτική του τάση και ήταν αρνητικός τον Μάιο. Ο πληθωρισμός των τιμών των τροφίμων μειώθηκε εκ νέου, αλλά παρέμεινε υψηλός στο 12,5%.

Ο πληθωρισμός χωρίς την ενέργεια και τα τρόφιμα μειώθηκε τον Μάιο για δεύτερο συνεχόμενο μήνα, στο 5,3% από 5,6% τον Απρίλιο. Ο πληθωρισμός αγαθών μειώθηκε περαιτέρω, στο 5,8% από 6,2% τον Απρίλιο. Ο πληθωρισμός των υπηρεσιών μειώθηκε για πρώτη φορά μετά από αρκετούς μήνες, από 5,2% σε 5,0%. Οι δείκτες των υποκείμενων πιέσεων στις τιμές παραμένουν ισχυροί, αν και ορισμένοι παρουσιάζουν δειλά σημάδια εξασθένησης.

Οι προηγούμενες αυξήσεις του ενεργειακού κόστους εξακολουθούν να ωθούν τις τιμές σε ολόκληρη την οικονομία. Η συσσωρευμένη ζήτηση από την επαναλειτουργία της οικονομίας συνεχίζει επίσης να ανεβάζει τον πληθωρισμό, ιδίως στις υπηρεσίες. Οι μισθολογικές πιέσεις, αν και εν μέρει αντανακλούν εφάπαξ πληρωμές, γίνονται όλο και πιο σημαντική πηγή πληθωρισμού. Οι αμοιβές ανά εργαζόμενο αυξήθηκαν κατά 5,2% το πρώτο τρίμηνο του έτους και οι μισθοί που αποτέλεσαν αντικείμενο διαπραγμάτευσης κατά 4,3%. Επιπλέον, οι επιχειρήσεις σε ορισμένους τομείς μπόρεσαν να διατηρήσουν τα κέρδη τους σχετικά υψηλά, ιδίως όταν η ζήτηση ξεπέρασε την προσφορά. Αν και οι περισσότερες μετρήσεις των μακροπρόθεσμων προσδοκιών για τον πληθωρισμό βρίσκονται σήμερα γύρω στο 2%, ορισμένοι δείκτες παραμένουν αυξημένοι και πρέπει να παρακολουθούνται στενά.

Εκτίμηση κινδύνου

Οι προοπτικές για την οικονομική ανάπτυξη και τον πληθωρισμό παραμένουν εξαιρετικά αβέβαιες. Οι καθοδικοί κίνδυνοι για την ανάπτυξη περιλαμβάνουν τον αδικαιολόγητο πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και την αύξηση των ευρύτερων γεωπολιτικών εντάσεων, οι οποίες θα μπορούσαν να κατακερματίσουν το παγκόσμιο εμπόριο και, ως εκ τούτου, να επιβαρύνουν την οικονομία της ζώνης του ευρώ. Η ανάπτυξη θα μπορούσε επίσης να είναι βραδύτερη εάν οι επιπτώσεις της νομισματικής πολιτικής είναι πιο έντονες από ό,τι προβλέπεται. Η αναζωπύρωση των εντάσεων στις χρηματοπιστωτικές αγορές θα μπορούσε να οδηγήσει σε ακόμη πιο αυστηρές συνθήκες χρηματοδότησης από ό,τι αναμενόταν και να αποδυναμώσει την εμπιστοσύνη. Επίσης, η ασθενέστερη ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας θα μπορούσε να επιβραδύνει περαιτέρω την οικονομική δραστηριότητα στη ζώνη του ευρώ. Ωστόσο, η ανάπτυξη θα μπορούσε να είναι υψηλότερη από την προβλεπόμενη, εάν η ισχυρή αγορά εργασίας και η υποχώρηση της αβεβαιότητας σημαίνουν ότι οι άνθρωποι και οι επιχειρήσεις αποκτούν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και ξοδεύουν περισσότερα.

Οι ανοδικοί κίνδυνοι για τον πληθωρισμό περιλαμβάνουν πιθανές νέες ανοδικές πιέσεις στο κόστος της ενέργειας και των τροφίμων, που σχετίζονται επίσης με τον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Μια διαρκής άνοδος των προσδοκιών για τον πληθωρισμό πάνω από τον στόχο μας ή υψηλότερες από τις αναμενόμενες αυξήσεις στους μισθούς ή τα περιθώρια κέρδους θα μπορούσαν επίσης να οδηγήσουν τον πληθωρισμό σε υψηλότερα επίπεδα, μεταξύ άλλων και μεσοπρόθεσμα. Οι πρόσφατες μισθολογικές συμφωνίες σε διάφορες χώρες έχουν αυξήσει τους ανοδικούς κινδύνους για τον πληθωρισμό. Αντίθετα, οι ανανεωμένες εντάσεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές θα μπορούσαν να μειώσουν τον πληθωρισμό ταχύτερα από ό,τι προβλέπεται. Η ασθενέστερη ζήτηση, για παράδειγμα λόγω της ισχυρότερης μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής, θα οδηγούσε επίσης σε χαμηλότερες πιέσεις στις τιμές, ιδίως μεσοπρόθεσμα. Επιπλέον, ο πληθωρισμός θα μειωνόταν ταχύτερα εάν η μείωση των τιμών της ενέργειας και η χαμηλότερη αύξηση των τιμών των τροφίμων μετακυλίονταν σε άλλα αγαθά και υπηρεσίες ταχύτερα από ό,τι αναμένεται επί του παρόντος.

Χρηματοπιστωτικές και νομισματικές συνθήκες

Η σύσφιξη της νομισματικής μας πολιτικής εξακολουθεί να αντανακλάται στα επιτόκια χωρίς κίνδυνο και στις ευρύτερες συνθήκες χρηματοδότησης. Οι όροι χρηματοδότησης είναι πιο αυστηροί για τις τράπεζες και η πίστωση γίνεται πιο ακριβή για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Τον Απρίλιο τα επιτόκια δανεισμού έφθασαν στο υψηλότερο επίπεδό τους εδώ και περισσότερο από μια δεκαετία και διαμορφώθηκαν στο 4,4% για τα επιχειρηματικά δάνεια και στο 3,4% για τα στεγαστικά δάνεια.

Αυτά τα υψηλότερα επιτόκια δανεισμού, σε συνδυασμό με τις αυστηρότερες συνθήκες προσφοράς πιστώσεων και τη χαμηλότερη ζήτηση δανείων, έχουν αποδυναμώσει περαιτέρω την πιστωτική δυναμική. Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των δανείων προς τις επιχειρήσεις μειώθηκε εκ νέου τον Απρίλιο, στο 4,6%. Οι μηνιαίες μεταβολές είναι κατά μέσο όρο αρνητικές από τον Νοέμβριο. Τα δάνεια προς τα νοικοκυριά αυξήθηκαν με ετήσιο ρυθμό 2,5% τον Απρίλιο και αυξήθηκαν μόνο οριακά σε μηνιαία βάση. Ο αδύναμος τραπεζικός δανεισμός και η μείωση του ισολογισμού του Ευρωσυστήματος οδήγησαν σε συνεχή υποχώρηση του ετήσιου ρυθμού αύξησης της ευρύτερης νομισματικής ποσότητας σε 1,9% τον Απρίλιο. Οι μηνιαίες μεταβολές του ευρύτερου χρήματος είναι αρνητικές από τον Δεκέμβριο.

Σύμφωνα με τη στρατηγική μας για τη νομισματική πολιτική, το Διοικητικό Συμβούλιο αξιολόγησε διεξοδικά τους δεσμούς μεταξύ της νομισματικής πολιτικής και της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Οι προοπτικές χρηματοπιστωτικής σταθερότητας παραμένουν δύσκολες από την τελευταία μας επανεξέταση τον Δεκέμβριο του 2022. Οι αυστηρότερες συνθήκες χρηματοδότησης αυξάνουν το κόστος χρηματοδότησης των τραπεζών και τον πιστωτικό κίνδυνο των ανεξόφλητων δανείων. Μαζί με τις πρόσφατες εντάσεις στο τραπεζικό σύστημα των ΗΠΑ, οι παράγοντες αυτοί θα μπορούσαν να προκαλέσουν συστημική πίεση και να συμπιέσουν την οικονομική ανάπτυξη βραχυπρόθεσμα. Ένας άλλος παράγοντας που επιβαρύνει την ανθεκτικότητα του χρηματοπιστωτικού τομέα είναι η ύφεση στις αγορές ακινήτων, η οποία θα μπορούσε να ενισχυθεί από το υψηλότερο κόστος δανεισμού και την αύξηση της ανεργίας. Ταυτόχρονα, οι τράπεζες της ζώνης του ευρώ διαθέτουν ισχυρή κεφαλαιακή θέση και ρευστότητα, οι οποίες μετριάζουν αυτούς τους κινδύνους χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Η μακροπροληπτική πολιτική παραμένει η πρώτη γραμμή άμυνας κατά της συσσώρευσης χρηματοοικονομικών τρωτών σημείων.

Συμπέρασμα

Ο πληθωρισμός έχει μειωθεί, αλλά αναμένεται να παραμείνει πολύ υψηλός για πολύ καιρό. Ως εκ τούτου, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης, ενόψει της αποφασιστικότητάς μας να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επιστρέψει εγκαίρως στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας του 2%.

Οι μελλοντικές μας αποφάσεις θα διασφαλίσουν ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ θα φθάσουν σε επίπεδα επαρκώς περιοριστικά ώστε να επιτευχθεί η έγκαιρη επιστροφή του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας του 2% και θα διατηρηθούν σε αυτά τα επίπεδα για όσο διάστημα χρειαστεί. Θα συνεχίσουμε να ακολουθούμε μια προσέγγιση που εξαρτάται από τα δεδομένα για τον καθορισμό του κατάλληλου επιπέδου και της διάρκειας του περιορισμού. Ειδικότερα, οι αποφάσεις μας για τα επιτόκια θα εξακολουθήσουν να βασίζονται στην εκτίμησή μας για τις προοπτικές του πληθωρισμού υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοπιστωτικών δεδομένων, της δυναμικής του υποκείμενου πληθωρισμού και της ισχύος της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής.

Σε κάθε περίπτωση, είμαστε έτοιμοι να προσαρμόσουμε όλα τα μέσα που διαθέτουμε στο πλαίσιο της εντολής μας για να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επιστρέψει στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας και να διατηρήσουμε την ομαλή λειτουργία της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής.