Αυτούς αγγίζει το νέο πλαφόν στις συντάξεις

Γιατί δεν επηρεάζεται από τη θέσπιση πλαφόν η συντριπτική πλειοψηφία των σημερινών ασφαλισμένων; Διότι ο νόμος Κατρούγκαλου, ούτως ή άλλως περιείχε «έμμεσο» πλαφόν στη σύνταξη μέσα από τη θέσπιση κόφτη στις ασφαλιστικές εισφορές. Οι ασφαλιστέες αποδοχές (δηλαδή το ποσό επί του οποίου μπορούν να υπολογιστούν και να καταλογιστούν ασφαλιστικές εισφορές) έχει οριστεί στο 10 πλάσιο του κατώτατου μισθού όπως αυτός διαμορφώνεται και ισχύει. Σήμερα, ανέρχεται στα 650 ευρώ άρα οι μέγιστες μηνιαίες ασφαλιστέες αποδοχές διαμορφώνονται στα 6500 ευρώ τον μήνα. Ακόμη και στην ακραία περίπτωση, που κάποιος καταφέρει να φτάσει τις συντάξιμες αποδοχές του στα 6500 ευρώ (σ.σ για να συμβεί αυτό θα πρέπει για όλο τον εργασιακό του βίο να έχει αποδοχές αυτού του ύψους) τότε η σύνταξή του με τους ισχύοντες συντελεστές υπολογισμού θα διαμορφωθεί ως εξής:

1. Με 30 χρόνια προϋπηρεσίας, στα 2797 ευρώ μαζί με την επικουρική
2. Με 35 χρόνια προϋπηρεσίας, στα 3389 ευρώ μαζί με την επικουρική
3. Με 40 χρόνια προϋπηρεσίας στα 4075 ευρώ μαζί με την επικουρική
4. Με 42 χρόνια προϋπηρεσίας στα 4375 ευρώ μαζί με την επικουρική και
5. Με 44 χρόνια προϋπηρεσία στα 4674 ευρώ μαζί με την επικουρική

Άρα, με το ισχύον σύστημα, μπορούν να θιγούν μόνο όσοι ασφαλίζονται για περισσότερα από 44 χρόνια με μέσο όρο αποδοχών άνω των 6500 ευρώ μηνιαίως. Πόσοι θα είναι αυτοί; Το πρόβλημα που θα αντιμετωπίσει το υπουργείο Εργασίας είναι αν θα θελήσει να αυξήσει τους συντελεστές αναπλήρωσης για όσους εργάζονται περισσότερα από 20-25 χρόνια προκειμένου να δημιουργήσει κίνητρο ασφάλισης. Σε μια τέτοια περίπτωση, ενδεχομένως να χρειαστεί και επανεξέταση του «κόφτη». Βέβαια, επειδή αυτός είναι συνδεδεμένος με την εθνική σύνταξη (η οποία με τη σειρά της είναι συνδεδεμένη με την πορεία της οικονομίας, τον πληθωρισμό αλλά και τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού) και το πλαφόν στις συντάξεις μπορεί να διαφοροποιείται σε βάθος χρόνου.

Αυτοί που θα θιγούν από το πλαφόν είναι μερικές χιλιάδες ασφαλισμένοι για τους οποίους δεν υπήρχε πλαφόν στις ασφαλιστικές τους εισφορές πριν από το 2016 οπότε και ενεργοποιήθηκε ο νόμος Κατρούγκαλου. Ελλείψει πλαφόν, πλήρωναν εισφορές για το σύνολο των αμοιβών τους με αποτέλεσμα να προκύπτουν και οι πολύ υψηλές συντάξεις που είδαν το φως της δημοσιότητας. Στέλεχος για παράδειγμα με συντάξιμες αποδοχές 15.000 ευρώ τον μήνα, βγάζει σύνταξη 10315 ευρώ μαζί με το επικουρικό. Όσοι εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία, θα υποστούν τη μείωση της σύνταξης με βάση το πλαφόν που ορίστηκε.

Η ΔΙΑΤΑΞΗ

Θεσπίζεται ανώτατο όριο στο συνολικό ακαθάριστο ποσό κάθε μηνιαίας κύριας σύνταξης ή περισσοτέρων της μιας συντάξεων λόγω γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου που χορηγούνται από τον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) και εφόσον μέρος του χρόνου ασφάλισης διανύθηκε ή ανάγεται έως και 31.12.2016. Το νέο ανώτατο όριο σύνταξης ορίζεται στο 12πλασιο της εθνικής σύνταξης που αντιστοιχεί σε 20 έτη ασφάλισης, (ήτοι στο ποσό των 4.608 ευρώ), στο οποίο δεν συμπεριλαμβάνονται τα ποσά των χορηγούμενων από τον ΕΦΚΑ επιδομάτων αναπηρίας. Το εν λόγω ανώτατο όριο εφαρμόζεται και επί των συντάξεων που έχουν χορηγηθεί μέχρι την έναρξη ισχύος του ν.4387/2016 (12-5-2016) ή ανατρέχουν στην ανωτέρω ημερομηνία. Ποσά συντάξεων που έχουν ήδη απονεμηθεί ή επαναϋπολογισθεί μετά την έναρξη ισχύος του ανωτέρω νόμου και υπερβαίνουν το προαναφερόμενο ανώτατο όριο προσαρμόζονται στο νέο οριζόμενο ως άνω ποσό από την ημερομηνία έναρξης καταβολής ή επαναϋπολογισμού τους. Τυχόν επιπλέον διαφορές συντάξεων αναζητούνται ως καλοπίστως εισπραχθείσες και επιστρέφονται με παρακράτηση σε ποσοστό 20% της μηνιαίας καταβαλλόμενης σύνταξης και μέχρι ολοσχερούς εξοφλήσεως.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Με την προτεινόμενη διάταξη θεσπίζεται ανώτατο ποσό μηνιαίας σύνταξης ή συντάξεων για όλες τις συντάξεις γήρατος, αναπηρίας και θανάτου που απονέμονται από τον ΕΦΚΑ ή επανυπολογίστηκαν σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4387/2016. Ειδικότερα με το ν. 4387/2016 καθιερώθηκε νέος τρόπος υπολογισμού της σύνταξης για το σύνολο των φορέων που εντάχθηκαν στον ΕΦΚΑ συμπεριλαμβανομένου και του δημοσίου . Η κύρια σύνταξη που χορηγείται πλέον από τον ΕΦΚΑ, αποτελείται από:

α) το τμήμα της Εθνικής σύνταξης, το ύψος της οποίας κυμαίνεται από 345,60 - 384,00 ευρώ ανάλογα με τα έτη ασφάλισης (τουλάχιστον 15 και άνω) και χρηματοδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό και

β) το ανταποδοτικό τμήμα της σύνταξης, το οποίο υπολογίζεται αφενός με βάση τις συντάξιμες αποδοχές του ασφαλισμένου (ήτοι τις αποδοχές/εισόδημα επί των οποίων κατέβαλλε εισφορές καθ' όλη τη διάρκεια του ασφαλιστικού του βίου) και αφετέρου τα ποσοστά αναπλήρωσης που ορίζονται στο άρθρο 8 του ν. 4387/2016 και τα οποία προσδιορίζονται βάσει του συνολικού χρόνου ασφάλισης. Ειδικότερα, εισάγεται ως ανώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών το δωδεκαπλάσιο του εκάστοτε ισχύοντος νόμιμου κατώτατου μισθού, προσδιορίζοντας με αυτό τον τρόπο εμμέσως ανώτατο όριο συντάξεων.

Το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας παραμένει διανεμητικό (pay as you go). Είναι δημόσιο σύστημα υποχρεωτικής, καθολικής ασφάλισης με ισχυρή συμμετοχή του κρατικού προϋπολογισμού στη χρηματοδότηση του. Λειτουργεί διανεμητικά υπέρ των χαμηλών συντάξεων, εξασφαλίζοντας με αυτό τον τρόπο επαρκές επίπεδο διαβίωσης σε όλους τους συνταξιούχους.

Κατά την πρώτη εφαρμογή του ν. 4387/2016 ορίστηκε ότι για τον υπολογισμό της σύνταξης λαμβάνονται υπόψη οι αποδοχές/εισόδημα του ασφαλισμένου από το έτος 2002 και εφεξής.

Ο υπολογισμός της ανταποδοτικής σύνταξης από το έτος 2002 έως και το έτος 2016 έχει ως αποτέλεσμα σε συγκεκριμένες περιπτώσεις την απονομή συντάξεων που αλλοιώνουν την αρχή της ανταποδοτικότητας και της δίκαιης αναδιανομής που θα πρέπει να διέπουν με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης το δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα βιωσιμότητα αυτού και επάρκεια παροχών.

Κατά το προϊσχύσαν του ν. 4387/2016 πλαίσιο και ειδικότερα με τις διατάξεις του άρθρου 51 του ν.2084/1992 είχε θεσπιστεί ανώτατο όριο καταβλητέας μηνιαίας σύνταξης για τους φορείς μισθωτών και με τις διατάξεις του άρθρου 2 του ν.2042/1992 είχε θεσπιστεί γενικό ανώτατο όριο καταβλητέου ποσού σύνταξης ή συντάξεων από οποιοδήποτε ασφαλιστικό φορέα.

Κατ' επέκταση αυτού καθίσταται αδήριτη ανάγκη η καθιέρωση ανώτατου ορίου και για τις συντάξεις που υπολογίζονται με βάση τις διατάξεις του ν.4387/2016 και μέρος του χρόνου ασφάλισης ανάγεται στο διάστημα από 1.1.2002 έως και 31.12.2016.

Σημειώνεται ότι η θέσπιση ανωτάτου ορίου καταβλητέας σύνταξης είναι συμβατή με τη νομολογία του ΣτΕ που έχει κρίνει ότι ο νομοθέτης «δύναται να μεταβάλει το ύψος των ασφαλιστικών παροχών με τη θέσπιση ανωτάτου ορίου των παροχών που ήδη χορηγούνται».

Με την παρούσα διάταξη θεσπίζεται και για τις συντάξεις γήρατος, αναπηρίας, θανάτου που υπολογίζονται ή επανυπολογίστηκαν με βάση τις διατάξεις του ν.4387/2016 ανώτατο ποσό μηνιαίας κύριας σύνταξης , εφόσον έχει υπολογιστεί χρόνος ασφάλισης που ανάγεται σε χρονικό διάστημα έως και 31.12.2016.

Το θεσπιζόμενο ανώτατο ποσό σύνταξης είναι ενιαίο και ορίζεται στο 12πλάσιο της εθνικής σύνταξης που αντιστοιχεί σε 20 έτη ασφάλισης, όπως ισχύει κάθε φορά, ήτοι σήμερα στο ποσό των 4.608 ευρώ και υπερβαίνει κατά πολύ τα προϊσχύοντα ανώτατα όρια συντάξεων των ενταχθέντων στον ΕΦΚΑ φορέων. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το ανώτατο όριο σύνταξης για τους έως 31.12.1992 ασφαλισμένους των πρώην ειδικών Ταμείων ανερχόταν σε 2773,00 ευρώ, ενώ για τους ασφαλισμένους του πρώην ΙΚΑ- ΕΤΑΜ σε 2373,50 ευρώ.

Το θεσπιζόμενο ανώτατο ποσό σύνταξης δεν καταλαμβάνει το επίδομα απόλυτης αναπηρίας καθώς και το επίδομα παρατετραπληγίας, συνεκτιμομένων των αυξημένων αναγκών που αντιμετωπίζουν οι δικαιούχοι αυτών ακόμα και αν λαμβάνουν υψηλές συντάξεις. 

Το θεσπιζόμενο ανώτατο ποσό σύνταξης εφαρμόζεται και επί των συντάξεων που χορηγούνταν κατά την έναρξη ισχύος του ν.4387/2016 και οι οποίες επανυπολογίστηκαν κατ' εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 14 και 33 του ν. 4387/2016.

Η Διάταξη

ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΩΝ ΡΥΘΜΙΣΕΩΝ ΣΤΟ ΝΟΜΟ 4387/2016

Προσδιορισμός ακαθαρίστου συνολικού ποσού

1. Το συνολικό ακαθάριστο ποσό κάθε μηνιαίας κύριας σύνταξης ή περισσότερων της μιας συντάξεων λόγω γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου που χορηγούνται από τον ΕΦΚΑ και εφόσον μέρος του χρόνου ασφάλισης διανύθηκε ή ανάγεται έως και 31-12-2016, ανέρχεται κατ' ανώτατο όριο στο δωδεκαπλάσιο της εθνικής σύνταξης της παραγράφου 6 του άρθρου 7 του ν. 4387/2016 που αντιστοιχεί σε είκοσι χρόνια ασφάλισης, όπως το ποσό αυτής ισχύει κάθε φορά. Το οριζόμενο στο προηγούμενο εδάφιο ανώτατο όριο καταλαμβάνει και τις κάθε είδους προσαυξήσεις της σύνταξης ή των συντάξεων, ενώ δεν καταλαμβάνει τα ποσά των χορηγούμενων από τον ΕΦΚΑ επιδομάτων αναπηρίας.

2. Το ανώτατο όριο της παρ.1 εφαρμόζεται και στις συντάξεις που έχουν χορηγηθεί έως και την 12.5.2016 ή ανατρέχουν στην ίδια ημερομηνία και οι οποίες επανυπολογίστηκαν με βάση τα άρθρα 14 και 33 του ν.4387/2016 όπως ισχύουν. Η τυχόν προσωπική διαφορά που έχει προκύψει από την αναπροσαρμογή ανακαθορίζεται με βάση το νέο ανώτατο όριο.

3. Ποσά συντάξεων που έχουν ήδη απονεμηθεί μετά την έναρξη ισχύος του ν.4387/2016 και υπερβαίνουν το ανώτατο όριο της παρ.1, προσαρμόζονται στο οριζόμενο από τις παρ.1 και 2 ποσό. από την ημερομηνία έναρξης καταβολής τους. Τυχόν επιπλέον διαφορές συντάξεων αναζητούνται άτοκα ως καλοπίστως εισπραχθείσες και επιστρέφονται με παρακράτηση σε ποσοστό 20% της μηνιαίας καταβαλλόμενης σύνταξης και μέχρι ολοσχερούς εξοφλήσεως.