Γιατί τα δάνειά μας κινδυνεύουν να μείνουν...ακούρευτα

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ φρόντισε να αφήσει σε εκκρεμότητα το ζήτημα της διαπραγμάτευσης για τα κόκκινα δάνεια γνωρίζοντας ότι η εξέλιξη του μπορεί να μην είναι τόσο ευνοϊκή όσο διαφημιζόταν στην προεκλογική περίοδο. Ενδεικτικά της πλήρους ασάφειας που επικρατεί είναι δυο κορυφαία ζητήματα που εκκρεμούν μετά την ψήφιση του Μνημονίου 3 (Ν.4336)

1. Δεν έχει κριθεί ακόμα αν τα κόκκινα δάνεια θα δοθούν σε ξένα funds ή θα παραμείνουν στον έλεγχο του ελληνικού τραπεζικού συστήματος .

2. Στον τροποποιημένο νόμο Κατσέλη που ψηφίστηκε δεν διευκρινίζεται το ζήτημα της δυνατότητας διαγραφής-κουρέματος των οφειλών.

Ο βασικός λόγος που ο νόμος Κατσέλη αποδείχτηκε τόσο δημοφιλής για τους δανειολήπτες ήταν η δυνατότητα που παρείχε για κούρεμα του χρέους των νοικοκυριών ταυτόχρονα με την διάσωση της πρώτης κατοικίας από τις κατασχέσεις και τους πλειστηριασμούς. Χιλιάδες δανειολήπτες που υπέβαλλαν αίτηση υπαγωγής στο νόμο Κατσέλη , διέγραψαν σημαντικό τμήμα του κεφαλαίου του χρέους λόγω της συγκεκριμένης διάταξης που υπήρχε στο άρθρο 9 του ν.3869/2010.

Μάλιστα με την τροποποποίηση που έγινε το 2013 με παρέμβαση του τότε υπουργού Ανάπτυξης Κωστή Χατζηδάκη προβλεπόταν ότι «ο οφειλέτης μπορεί να υποβάλει στο δικαστήριο πρόταση εκκαθάρισης ζητώντας να εξαιρεθεί από την εκποίηση βεβαρημένο ή μη με εμπράγματη ασφάλεια ακίνητο, που χρησιμεύει ως κύρια κατοικία του, εφόσον τούτο δεν υπερβαίνει το προβλεπόμενο από τις ισχύουσες διατάξεις όριο αφορολόγητης απόκτησης πρώτης κατοικίας, προσαυξημένο κατά πενήντα τοις εκατό.

Στην περίπτωση αυτή το δικαστήριο ρυθμίζει την ικανοποίηση απαιτήσεων των πιστωτών σε συνολικό ποσό που μπορεί να ανέρχεται μέχρι και στο ογδόντα τοις εκατό (80%) της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου της κύριας κατοικίας.» Με την διάταξη αυτή οριζόταν πως ανεξαρτήτως από το ύψος της οφειλής του δανειολήπτη , αυτός προκειμένου να διατηρήσει το ακίνητο-πρώτη κατοικία του στην κυριότητα του , ήταν υποχρεωμένος να καταβάλλει σε χρονικό διάστημα 20 έως 35 ετών (αναλόγως της ηλικίας του οφειλέτη) ποσό μέχρι το 80% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου-πρώτης κατοικίας.

Για παράδειγμα, αν δανειολήπτης οφείλει σε πιστωτικά ιδρύματα 200.000 ευρώ και διαμένει σε ακίνητο με αντικειμενική αξία 90.000 ευρώ ,το δικαστήριο , εφόσον έκρινε ότι ο οφειλέτης πληροί τα κριτήρια υπαγωγής στον νόμο, καθόριζε την οφειλή του στο ποσό των 90.000Χ0,8= 72.000 ευρώ , επιτυγχάνοντας διαγραφή 128.000 ευρώ από το κεφάλαιο της οφειλής.

ΧΩΡΙΣ ΣΤΑΘΕΡΕΣ. Όπως αποκαλύπτει στα «Παραπολιτικά» ο δικηγόρος Κώστας Τσουκαλάς , που ειδικεύεται σε ζητήματα κόκκινων δανείων «αν απαλειφθεί τελικά το συγκεκριμένο άρθρο και η υπουργική απόφαση δεν προβλέψει την δυνατότητα διαγραφής μέρους του κεφαλαίου του χρέους, θα απενεργοποιηθεί το σημαντικότερο εργαλείο του νόμου Κατσέλη, δηλαδή η ρύθμιση οφειλών με ταυτόχρονο κούρεμα χρέους και διάσωση της πρώτης κατοικίας.

Tο γεγονός της εκκρεμότητας της έκδοσης της υπουργικής απόφασης που θα έπρεπε να έχει ήδη εκδοθεί , δεν συνεπάγεται την κατάργηση της δυνατότητας διαγραφής των οφειλών. Γίνεται όμως εμφανές ότι στην διαπραγμάτευση που εκκρεμεί γα το θέμα των κόκκινων δανείων , δεν υπάρχουν ούτε σταθερές ούτε βεβαιότητες αλλά όλα τα σενάρια είναι στο τραπέζι. Η κυβέρνηση οφείλει να κατοχυρώσει τη δυνατότητα διαγραφής μέρους του κεφαλαίου του χρέους , καθώς οποιαδήποτε διαφορετική εξέλιξη θα αποτελούσε πισωγύρισμα και θα οδηγούσε σε περαιτέρω κοινωνική επιδείνωση».

Σημαντική αλλαγή πάντως , είναι η δυνατότητα περιέλευσης στις υπό ρύθμιση οφειλές ,πέραν των ιδιωτικών χρεών (οφειλές σε πιστωτικά ιδρύματα), και των οφειλών σε εφορία, οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης (ασφαλιστικά ταμεία) και οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης. Για παράδειγμα ένας άνεργος οφειλέτης , μπορεί με αίτηση του να εντάξει στις υπό ρύθμιση οφειλές , το δάνειο του, την οφειλή του από φορολογία εισοδήματος παρελθόντος έτους αλλά και τα δημοτικά τέλη που δεν έχει πληρώσει.

Αντίστοιχα ένας πρώην βιοτέχνης ή έμπορος μπορεί να ρυθμίσει δάνειο αλλά και τις οφειλές στον ΟΑΕΕ. Ομως δεν μπορούν να ενταχθούν οφειλές που έχουν βεβαιωθεί μέσα στο προηγούμενο έτος και οφειλές που έχουν προκύψει από αδικοπραξία (π.χ ΦΠΑ). Με την τροποποίηση αυτή δίνεται η δυνατότητα συλλογικής διευθέτησης του συνόλου των οφειλών των φυσικών προσώπων .

Πολλά «γκρίζα» σημεία στο Μνημόνιο-3

Παρά ταύτα υπάρχουν και πολλά «γκρίζα σημεία» στις νέες διατάξεις που είτε δυσχεραίνουν την διαδικασία για τον δανειολήπτη-οφειλέτη είτε εκκρεμούν διευκρινίσεις με σημαντικότερο να είναι η διάσωση της πρώτης κατοικίας.

Μέχρι σήμερα με την υπαγωγή στο νόμο ο δανειολήπτης μπορούσε να αιτηθεί την διάσωση της πρώτης κατοικίας του εφόσον η αντικειμενική αξία αυτής δεν υπερέβαινε το αφορολόγητο όριο απόκτησης πρώτης κατοικίας του 2010 (200.000 ευρώ) προσαυξημένο κατά 50% για κάθε ενήλικο μέλος της οικογενείας και 25% για κάθε ανήλικο-προστατευόμενο μέλος.

Αυτό σήμαινε ότι για ένα άτομο μπορούσε να προστατευθεί ακίνητο με αντικειμενική αξία 300.000 ευρώ, για ζευγάρι ακίνητο με αντικειμενική αξία 375.000 ευρώ και για τετραμελή οικογένεια (με δύο προστατευόμενα τέκνα) ακίνητο με αντικειμενική αξία 450.000 ευρώ. Πλέον με την νέο νόμο έχει απαλειφθεί η συγκεκριμένη διάταξη και αναφέρεται ότι θα εκδοθεί υπουργική απόφαση η οποία θα ορίζει ποιο είναι το όριο προστασίας με κριτήριο την αντικειμενική αξία, το ύψος των οφειλών και τα εισοδήματα του οφειλέτη.

Όπως φαίνεται , τα κριτήρια θα είναι ίδια με αυτά της αναστολής πλειστηριασμών . Το πιθανότερο σενάριο είναι να μπορούν να υπαχθούν στο νόμο οφειλέτες με ακίνητα-πρώτη κατοικία με αντικειμενική αξία 200.000 ευρώ , οικογενειακά εισοδήματα 35.000 ευρώ και ύψος οφειλών που δεν θα υπερβαίνει κάποιο σημαντικό ποσό (δεν είναι γνωστό ακόμα). Κατά συνέπεια δεν θα μπορούν να υπαχθούν δανειολήπτες με μεγάλη ακίνητη περιουσία ή σημαντικά εισοδήματα.

ΠΗΓΗ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΠΟΥ ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΠΕΡΙΠΤΕΡΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ