Ανάβει… πράσινο στα stress tests των τραπεζών

Η αξιολόγηση του δεύτερου πακέτου στοιχείων ήταν ιδιαίτερα σημαντική, καθώς εμπεριείχε τα τελευταία στοιχεία που απαιτούνταν για να ολοκληρωθεί η διαδικασία των ασκήσεων προσομοίωσης κάτι που σημαίνει ότι έως την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων στις αρχές Μαΐου δεν αναμένεται να αλλάξει κάτι δραματικά για τις ελληνικές συστημικές τράπεζες. Ετσι, εκτός απροόπτου, περνάνε τα stress tests της ΕΚΤ, κάτι που μάλλον θα επιβεβαιωθεί στη συνάντηση που θα έχουν οι Ελληνες τραπεζίτες στη Φρανκφούρτη σε λίγες μέρες με τους επικεφαλής των ευρωπαϊκών θεσμών. Ωστόσο, το μείζον ζήτημα που αφορά στην αδυναμία τους να χρηματοδοτήσουν την οικονομία, παραμένει. Ένα ζήτημα που είναι υπαρξιακό για τις τράπεζες. Διότι μετά από μια μεγάλη περίοδο εσωστρέφειας και ενασχόλησης με την αναδιάρθρωσή τους, υπό τη δαμόκλεια σπάθη τεσσάρων αλλεπάλληλων stress test καλούνται να λειτουργήσουν για το σκοπό που έχουν συγκροτηθεί: να μεριμνήσουν έτσι ώστε να διασφαλίσουν τις καταθέσεις των πελατών τους και να χρηματοδοτήσουν την πραγματική οικονομία. Ιδιώτες και επιχειρήσεις. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η πρόοδος σε αυτό το μέτωπο θα συνεχίζει να είναι δύσκολη εάν δεν λυθεί το πρόβλημα της ρευστότητας η οποία δεν πρέπει να συγχέεται με την κεφαλαιακή επάρκεια την οποία εξετάζουν αυτή την περίοδο τα stress test.

Οι πηγές

Ποιες είναι οι πηγές άντλησης ρευστότητας για τις τράπεζες; Η πρώτη είναι το γνωστό πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE), η δεύτερη είναι το Waiver, η τρίτη είναι ο ELA, η τέταρτη οι καταθέσεις και η πέμπτη η πρόσβαση στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Οι καθυστερήσεις στο κλείσιμο των αξιολογήσεων, η ασάφεια γύρω από την βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, η επιβολή των capital controls και όλα τα άλλα δεινά που βρήκαν την ελληνική οικονομία, δυστυχώς δεν επέτρεψαν στα ελληνικά ομόλογα να περάσουν τις πύλες του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ (QE), καθώς ο σκληρός Ιταλός κεντρικός τραπεζίτης Μάριο Ντράγκι δεν ήθελε να μείνει με τα ελληνικά «σκουπιδο-bonds» στο… χέρι, αν και εφόσον η ελληνική πλευρά δεν τα κατάφερνε. Τουλάχιστον αυτό υποστήριζε μετ’ επιτάσεως. Ότι δεν μπορεί να δεχθεί τα greek bonds από τη στιγμή που δεν έχει λάβει διασφαλίσεις ότι το ελληνικό χρέος είναι βιώσιμο. Ετσι, αυτή τη στιγμή, η μόνη φθηνή πηγή ρευστότητας των ελληνικών τραπεζών παραμένει το γνωστό waiver. Ο έκτακτος και πολύ ακριβός μηχανισμός ρευστότητας (ELA) που παρέχεται από την Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) για να αντλήσουν ρευστότητα, είναι λύση ανάγκης αφού αξίζει να σημειωθεί ότι το επιτόκιο δανεισμού μέσω ELA είναι 1,5%, έναντι 0,05% που είναι το κόστος δανεισμού από την ΕΚΤ. Δανεισμό που προσπαθούν εδώ και χρόνια να μηδενίσουν.

Πρόγραμμα

Και εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. Από τη μία η κυβέρνηση επιμένει να λέει ότι θα πάει σε «καθαρή» έξοδο την επόμενη μέρα των μνημονίων και άρα να «αναμετρηθεί» με τις αγορές χωρίς να βρίσκετε κάτω από κάποια διεθνή «ομπρέλα», ενώ αρκετοί ευρωπαίοι και όχι μόνο, υποστηρίζουν ότι απαιτείται η ύπαρξη ενός προληπτικού πλαισίου στήριξης - «γραμμής»- προκειμένου να μπορεί να δράσει υποστηρικτικά για την ελληνική οικονομία μειώνοντας το κόστος δανεισμού, καθώς θα παρέχει ασφάλεια σχετικά με την πρόσβαση του ελληνικού Δημοσίου σε χρηματοδότηση μετά τη λήξη του προγράμματος τον Αύγουστο του 2018. Δηλαδή η ενεχυρίαση στην ΕΚΤ των ελληνικών ομολόγων, παρά τη χαμηλή τους διαβάθμιση, για να μπορούν να λαμβάνουν ρευστότητα. Ο μόνος λόγος για τον οποίο δέχεται η ΕΚΤ τα ελληνικά ομόλογα σήμερα παρά τη διαβάθμιση, junk, σκουπίδια δηλαδή, είναι επειδή η Ελλάδα παραμένει σε πρόγραμμα. Κάτι που με βάση τις επιδιώξεις της ελληνικής πλευράς δεν αναμένεται να ισχύει και μετά τον Αύγουστο, αφού η «καθαρή έξοδος» σημαίνει αυτόματα το τέλος των προγραμμάτων. Αν λοιπόν η ΕΚΤ κάνει πράξη τις προειδοποιήσεις της, όπως έκανε το Φεβρουάριο του 2015 που εν μια νυκτί μπλόκαρε τον δανεισμό των τραπεζών μέσω waiver, πρακτικά θα σημαίνει ότι οι ελληνικές τράπεζες θα πρέπει να στραφούν για μία ακόμη φορά στον ELA ή όπου αλλού θα μπορέσουν να βρουν χρήμα.

Από την εφημερίδα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ που κυκλοφορεί κάθε Σάββατο στα περίπτερα όλης της χώρας