Ταΐζοντας κοτόπουλα μπαγιάτικο ψωμί και απούλητα μπισκότα για αυγά μηδενικού άνθρακα
O παραγωγός αυγών Kipster στην Ολλανδία, μειώνει τις εκπομπές αντικαθιστώντας τα φρέσκα σιτηρά που καταναλώνουν οι κότες με υπολείμματα που δεν θα φάνε οι άνθρωποι.
Στα μέσα της δεκαετίας, ο Ruud Zanders διηύθυνε μια εταιρεία με ετήσιες πωλήσεις άνω των 40 εκατομμυρίων δολαρίων από 1 εκατομμύριο κότες σε όλη την Ευρώπη που γεννούσαν εκατοντάδες εκατομμύρια αυγά ετησίως. Αλλά ένας συνδυασμός υπερβολικής μόχλευσης, η πιστωτική κρίση που προμήνυε τη Μεγάλη Ύφεση και ένα ξέσπασμα της γρίπης των πτηνών του κόστισαν το αγρόκτημα και το σπίτι του. «Θα μπορούσαμε να είχαμε επιβιώσει από οποιοδήποτε από αυτά, αλλά όχι και τα τρία», λέει ο Zanders.
Καθώς πάλευε να σταθεί ξανά στα πόδια του, ο Zanders αναζήτησε έναν πιο βιώσιμο τρόπο παραγωγής αυγών κάτι που θα ωφελούσε τους ανθρώπους, τα πουλιά και το περιβάλλον. Είδε μια έρευνα που υποστήριζε μια μετατόπιση από τη διατροφή των ζώων με καλαμπόκι και άλλα δημητριακά που διαφορετικά θα έτρωγαν οι άνθρωποι. Σχεδόν το ένα τρίτο των σιτηρών του κόσμου χρησιμοποιείται ως ζωοτροφή για ζώα. Τι θα γινόταν αν μπορούσε να δώσει στις όρνιθες ωοπαραγωγής απόβλητα τροφίμων;
Για τον Zanders, η ιδέα πυροδότησε αναμνήσεις από την περιγραφή των γονιών του για την παιδική τους ηλικία αμέσως μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η οικογένεια μάζεψε τα υπολείμματα για να παχύνει ένα γουρούνι που αργότερα έσφαξαν και μετατράπηκε σε μπέικον, ζαμπόν και ψητό χοιρινό. «Η μητέρα μου έλεγε πάντα: "Δεν είχαμε αρκετά χρήματα για να αγοράσουμε φαγητό"», θυμάται ο Zanders. Έτσι χρησιμοποιούσαν τη γη όσο το δυνατόν καλύτερα για να φτιάξουν φαγητό».
Το 2017, η εταιρεία του Zanders, Kipster (kip σημαίνει κοτόπουλο στα ολλανδικά), άρχισε να παράγει αυγά από κότες που τρέφονται με σπατάλη τροφίμων: ψωμί μετά την ημερομηνία λήξης του, απούλητα κράκερ και - αυτή είναι η Ολλανδία - μπαγιάτικα stroopwafels, τα χαρακτηριστικά μπισκότα γεμάτα καραμέλα της χώρας. Ο Zanders επινόησε ένα σχέδιο αχυρώνα που έρχεται σε έντονη αντίθεση με τα χωρίς παράθυρα, ορθογώνια, αλουμινένια υπόστεγα που είναι κοινά σε όλη την Ολλανδία και τις αμερικανικές μεσοδυτικές πολιτείες. Ένα σύστημα εξαερισμού προσαρμοσμένο από γκαράζ στάθμευσης μειώνει τις επικίνδυνες συσσωρεύσεις αμμωνίας και σωματιδίων κατά περισσότερο από 70%. Οι ηλιακοί συλλέκτες καλύπτουν την ελαφρώς κεκλιμένη οροφή με νότιο προσανατολισμό. Το μέτωπο με βόρειο προσανατολισμό είναι γυάλινο- επιτρέποντας στο φυσικό φως να πλημμυρίσει το καθιστικό των κοτόπουλων χωρίς υπερθέρμανση. Και τα πουλιά περιφέρονται ελεύθερα, κουρνιάζουν σε προσομοιωμένα δέντρα κατασκευασμένα από δύο επί τέσσερα και σκύβουν σε κορμούς και κλαδιά.
Χρειάστηκαν χρόνια για τον Kipster να καταλάβει πώς να παράγει ζωοτροφές κοτόπουλου από το ρεύμα αποβλήτων τροφίμων, καθώς η εύρεση του σωστού συνδυασμού υπολειμμάτων που παρέχουν τις όρνιθες διατροφής που χρειάζονται αποδείχθηκε περίπλοκη. Το απούλητο ψωμί και μπισκότα συνδυάζονται με τις αποτυχίες επεξεργασίας και τις δοκιμές των κατασκευαστών σε ένα μύλο κοντά στα γερμανικά σύνορα που παρήγαγε παρόμοια προϊόντα για χοίρους για δεκαετίες. Αλλά οι χοίροι θα τρώνε σχεδόν οτιδήποτε. Οι ωοτόκες όρνιθες είναι πιο επιλεκτικές.
Οι σπόροι που καταναλώνονται από ζώα που αργότερα καταναλώνονται από ανθρώπους θα μπορούσαν να θρέψουν πολύ περισσότερους ανθρώπους από το κρέας που παράγουν αυτά τα ζώα, σύμφωνα με τη Hannah van Zanten, καθηγήτρια γεωργικής οικολογίας στο Πανεπιστήμιο Wageningen στην Ολλανδία, η οποία συμβούλευσε τον Zanders. «Αν δεν ταΐζουμε πλέον τα ζώα με σιτηρά, αλλά μόνο με υπολείμματα, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις θα μειωθούν», λέει. Το αποτύπωμα άνθρακα της τροφής του Kipster είναι μικρότερο από το μισό από τα παραδοσιακά πράγματα, λέει η εταιρεία, αλλά λόγω της πολυπλοκότητας της συλλογής κοστίζει λίγο περισσότερο. Τα αυγά του Kipster δεν είναι βιολογικά, επειδή τα απόβλητα τροφίμων δεν είναι τόσο πιστοποιημένα, αλλά πωλούνται για περίπου 10% λιγότερο (αν και είναι περίπου 50% περισσότερα από τα φθηνότερα αυγά μαζικής αγοράς).
Ο σχεδιασμός του αγροκτήματος βοηθά επίσης στη μείωση της πιθανότητας μετάδοσης ασθενειών από τα ζώα στους ανθρώπους, σύμφωνα με τον Thijs Kuiken, παθολόγο στο Ιατρικό Κέντρο Erasmus στο Ρότερνταμ - μια αυξανόμενη ανησυχία καθώς η γρίπη των πτηνών κινδυνεύει να γίνει ενδημική στην Ευρώπη. Αν και οι όρνιθες είναι λιγότερο πυκνά συσκευασμένες από ό, τι στις περισσότερες εντατικές επιχειρήσεις πουλερικών, έχουν λιγότερο υπαίθριο χώρο, μειώνοντας τις πιθανότητες να μολυνθούν από περιττώματα που πέφτουν από διερχόμενα άγρια πτηνά. Το Kipster έλαβε την υψηλότερη βαθμολογία από τον Beter Leven, έναν ολλανδικό οργανισμό πιστοποίησης της καλής μεταχείρισης των ζώων.
Το 2021 η εταιρεία ανακοίνωσε σχέδια για την αδειοδότηση του συστήματός της στην Kroger Co., την κορυφαία αλυσίδα παντοπωλείων των ΗΠΑ. Ένας προμηθευτής Kroger στην Ιντιάνα, η MPS Egg Farms, το υιοθέτησε - κεκλιμένες στέγες αχυρώνα και όλα - και τα πρώτα αυγά Kipster έφτασαν στα ράφια πριν από λίγες εβδομάδες. Τέσσερις αχυρώνες των ΗΠΑ θα τεθούν σύντομα σε λειτουργία, σύμφωνα με τον Kipster, και η εταιρεία βρίσκεται σε συνομιλίες για να αδειοδοτήσει το σύστημά της σε παραγωγούς στο Βέλγιο, τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο για παραγωγή μέχρι το τέλος του έτους.
Το μειονέκτημα; Πιθανότατα δεν υπάρχουν αρκετά υπολείμματα διαθέσιμα για να ταΐσουν όλα τα ζώα του κόσμου. Έτσι, η επίτευξη περαιτέρω ουσιαστικών μειώσεων στις εκπομπές άνθρακα από τη γεωργία θα απαιτήσει από τους ανθρώπους να λαμβάβουν περισσότερες πρωτεϊνες από τα φυτά και λιγότερες από τα ζώα. Και αυτό, λέει ο Zanders, πιθανότατα σημαίνει ακόμη και μείωση της κατανάλωσης αυγών. «Μπορεί να ακούγεται περίεργο να προέρχεται από έναν κτηνοτρόφο πουλερικών», λέει, «αλλά πρέπει να τρώμε λιγότερα αυγά».
