Δέσμη μέτρων από την Ε.Ε. για την ενέργεια

Μία εργαλειοθήκη με άμεσα μέτρα και προτάσεις για μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας περιλαμβάνονται στις προτάσεις της Κομισιόν.

Οκτώ μέτρα άμεσης εφαρμογής προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προκειμένου να αντιμετωπιστεί το κύμα της ακρίβειας στην ενέργεια που απειλεί να σαρώσει τους προϋπολογισμούς των νοικοκυριών σε όλη την Ευρώπη.

Σύμφωνα με την Κομισιόν, θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα σε στοχευμένα μέτρα που μπορούν να μετριάσουν γρήγορα τον αντίκτυπο των αυξήσεων των τιμών στους ευπαθείς καταναλωτές και καταναλώτριες και στις μικρές επιχειρήσεις. Τα μέτρα αυτά θα πρέπει να μπορούν να προσαρμοστούν εύκολα την άνοιξη, οπότε η κατάσταση αναμένεται να σταθεροποιηθεί. Η μακροπρόθεσμη μετάβαση και οι επενδύσεις μας σε καθαρότερες πηγές ενέργειας δεν θα πρέπει να διαταραχθούν, αναφέρει η Επιτροπή παρουσιάζοντας την εξής δέσμη μέτρων:
Παροχή έκτακτης εισοδηματικής στήριξης σε καταναλώτριες και καταναλωτές που πλήττονται από ενεργειακή φτώχεια, για παράδειγμα μέσω κουπονιών ή πληρωμών μέρους μόνο των λογαριασμών· τα μέτρα αυτά μπορούν να στηριχθούν με έσοδα από το ΣΕΔΕ της ΕΕ·
δυνατότητα προσωρινών αναβολών στις πληρωμές λογαριασμών·
θέση σε εφαρμογή διασφαλίσεων ώστε να αποφεύγονται αποσυνδέσεις από το δίκτυο·
προσωρινές, στοχευμένες μειώσεις των φορολογικών συντελεστών για τα ευάλωτα νοικοκυριά·
παροχή ενισχύσεων σε επιχειρήσεις ή βιομηχανίες, σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις·
εντατικοποίηση των διεθνών επαφών μας στον τομέα της ενέργειας με σκοπό τη διασφάλιση της διαφάνειας, της ρευστότητας και της ευελιξίας των διεθνών αγορών·
διερεύνηση ενδεχόμενων αντιανταγωνιστικών συμπεριφορών στην αγορά ενέργειας καλώντας παράλληλα την Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) να ενισχύσει περαιτέρω την παρακολούθηση των εξελίξεων στην αγορά ανθρακούχων εκπομπών·
διευκόλυνση της ευρύτερης πρόσβασης σε συμφωνίες αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και στήριξή τους μέσω συνοδευτικών μέτρων.

Η Κομισιόν τονίζει πως η ΕΕ διαθέτει επί του παρόντος δυναμικότητα αποθήκευσης άνω του 20 % της ετήσιας χρήσης φυσικού αερίου στην Ένωση, αλλά δεν διαθέτουν όλα τα κράτη μέλη εγκαταστάσεις, ενώ οι υποχρεώσεις ως προς τη χρήση και τη συντήρησή τους διαφέρουν μεταξύ των κρατών μελών.

Παράλληλα προτείνει μεσοπρόθεσμου χαρακτήρα μέτρα για ένα ανθεκτικό και απαλλαγμένο από ανθρακούχες εκπομπές ενεργειακό σύστημα:

επιτάχυνση των επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ανακαινίσεις και ενεργειακή απόδοση, και επίσπευση τόσο των δημοπρασιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας όσο και των διαδικασιών αδειοδότησης·
ανάπτυξη της δυναμικότητας αποθήκευσης ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των συσσωρευτών και του υδρογόνου, ώστε να στηριχθεί η αύξηση του μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας·
υποβολή αιτήματος στους ευρωπαϊκούς ρυθμιστικούς φορείς (ACER) να μελετήσουν τα οφέλη και τα μειονεκτήματα του υφιστάμενου σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και να υποβάλουν στην Επιτροπή συστάσεις όπου κριθεί σκόπιμο·
εξέταση της ανάγκης αναθεώρησης του κανονισμού για την ασφάλεια του εφοδιασμού, με σκοπό τη βελτίωση της χρήσης και της λειτουργίας της αποθήκευσης φυσικού αερίου στην Ευρώπη·
διερεύνηση των δυνητικών οφελών της εθελοντικής από κοινού προμήθειας φυσικού αερίου από τα κράτη μέλη·
δημιουργία νέων ομάδων κινδύνου όσον αφορά το φυσικό αέριο σε διασυνοριακό περιφερειακό επίπεδο με σκοπό την ανάλυση των κινδύνων και την παροχή συμβουλών στα κράτη μέλη σχετικά με την κατάρτιση των εθνικών τους σχεδίων προληπτικής δράσης και των σχεδίων έκτακτης ανάγκης·
ενίσχυση του ρόλου των καταναλωτριών και των καταναλωτών στην αγορά ενέργειας, παρέχοντάς τους τη δυνατότητα να επιλέγουν και να αλλάζουν προμηθευτές, να παράγουν τη δική τους ηλεκτρική ενέργεια και να συμμετέχουν σε ενεργειακές κοινότητες.

Σύμφωνα με την Επιτροπή τα μέτρα που καθορίζονται στην εργαλειοθήκη θα βοηθήσουν στην έγκαιρη απάντηση στις τρέχουσες αυξήσεις των τιμών της ενέργειας, οι οποίες είναι συνέπεια μιας εξαιρετικής παγκόσμιας κατάστασης. Θα συμβάλουν επίσης σε μια προσιτή, δίκαιη και βιώσιμη ενεργειακή μετάβαση για την Ευρώπη και μεγαλύτερη ενεργειακή ανεξαρτησία.

Καταλήγοντας, η Επιτροπή τονίζει ότι οι επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η ενεργειακή απόδοση όχι μόνο θα μειώσουν την εξάρτηση από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα, αλλά θα παράσχουν και πιο προσιτές τιμές χονδρικής ενέργειας που είναι πιο ανθεκτικές στους παγκόσμιους περιορισμούς εφοδιασμού. Η μετάβαση στην καθαρή ενέργεια είναι η καλύτερη ασφάλιση έναντι των σοκ τιμών στο μέλλον και πρέπει να επιταχυνθεί, επίσης για χάρη του κλίματος.

Τέλος, όσον αφορά τις αιτίες της απότομης ανόδου των τιμών στην ενέργεια, η Επιτροπή εκτιμά ότι αυτό οφείλεται κυρίως στην αυξημένη παγκόσμια ζήτηση για ενέργεια, και ειδικότερα για φυσικό αέριο, καθώς οι οικονομίες ανακάμπτουν από την πανδημία του COVID-19. Η ευρωπαϊκή τιμή του άνθρακα αυξήθηκε επίσης απότομα το 2021, αλλά σε μικρότερο ρυθμό από τις τιμές του φυσικού αερίου. Η επίδραση της αύξησης της τιμής του φυσικού αερίου στην τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας είναι εννέα φορές μεγαλύτερη από την επίπτωση της αύξησης της τιμής του άνθρακα.

Αρκετά κράτη μέλη έχουν ήδη ανακοινώσει εθνικά μέτρα για τον μετριασμό των αυξήσεων των τιμών, αλλά αρκετά εξ αυτών προσβλέπουν στην Επιτροπή για καθοδήγηση σχετικά με τα μέτρα που μπορούν να λάβουν.

Η αύξηση των τιμών στην ενέργεια θα συζητηθεί στη Σύνοδο Κορυφής στις 21 και 22 Οκτωβρίου.