Βank Run: Η «αναβίωση» του φόβου, οι τραπεζικές αντοχές και τι πραγματικά συμβαίνει

Τις τελευταίες ημέρες λόγω των πολιτικών εξελίξεων έχει παρατηρηθεί ότι πολλοί πολίτες σπεύδουν στις τράπεζες προκειμένου να ρωτήσουν τι πρέπει να κάνουν με τις καταθέσεις τους. Όμως επί της ουσίας πρόβλημα δεν υπάρχει . Οι ελληνικές τράπεζες έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους κοντά στα 15 δισ. ευρώ ενώ και η Τράπεζα της Ελλάδος διαθέτει περίπου 30 έως 35 δισ. ευρώ στα χαρτοφυλάκιά της.

Άρα επί της ουσίας πρόβλημα δεν υπάρχει εάν συμβεί οτιδήποτε. Βέβαια υπάρχουν και κάποιοι που σπάνε τις προθεσμιακές τους καταθέσεις μετατρέποντας τις σε ομόλογα χωρών μελών της ευρωζώνης όπως για παράδειγμα της Γερμανίας ή της Γαλλίας. Ας δούμε όμως τι πραγματικά συμβαίνει.

Τι είναι...

Ο τραπεζικός πανικός ή μαζική απόσυρση καταθέσεων (στα αγγλικά bank run) συμβαίνει όταν ένας μεγάλος αριθμός τραπεζικών πελατών αποσύρουν τις καταθέσεις τους διότι πιστεύουν ότι η τράπεζα η ένα κράτος είναι ή μπορεί να γίνει αναξιόχρεο. Καθώς ο τραπεζικός πανικός προχωρά, δημιουργεί μία ορμή με τρόπο αυτοεκπληρούμενης προφητείας (ή θετικής ανάδρασης): όσο περισσότεροι άνθρωποι αποσύρουν τις καταθέσεις τους, τόσο η πιθανότητα χρεοκοπίας της τράπεζας αυξάνεται και αυτό ενθαρρύνει ακόμα περισσότερες τις αποσύρσεις καταθέσεων. Η διαδικασία αυτή μπορεί να αποσταθεροποιήσει την τράπεζα σε σημείο πτώχευσης.

Ασφάλεια

Όσον αφορά το εάν οι ελληνικές τράπεζες είναι ασφαλείς πρέπει να σημειωθεί πως εκτός του ότι ανακεφαλαιοποιήθηκαν δυο φορές τα τελευταία χρόνια έχουν πλέον μετόχους μεγάλους ξένους και Έλληνες θεσμικούς επενδυτές.

Για παράδειγμα στο μετοχικό κεφάλαιο της Πειραιώς της Εθνικής της Alpha bank και της Eurobank συμμετέχουν διάσημα ξένα funds αλλά και πολλοί Έλληνες επιχειρηματίες και εφοπλιστές. Εκτός αυτού οι ελληνικές τράπεζες έχουν περάσει από τα περίφημα stress tests της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και απεδείχθη ότι αντέχουν ακόμα και υπό την πίεση των αρνητικών σεναρίων. Επί της ουσίας το συμπέρασμα είναι ότι παραμένουν ασφαλείς και θωρακισμένες .

Χρήματα

Στο ερώτημα πόσα λεφτά έχουν οι ελληνικές τράπεζες στα χαρτοφυλάκια τους, το ποσό φτάνει τα περίπου 15 δισ. ευρώ. Επιπρόσθετα και η Τράπεζα Της Ελλάδος διαθέτει στα χαρτοφυλάκιά της, όπως εκτιμάται, περίπου 30 έως 35 δισ. ευρώ. Επί της ουσίας δηλαδή όσα χρήματα και εάν τραβήξουν οι Έλληνες πολίτες από τις καταθέσεις τους δεν θα υπάρξει κανένα πρόβλημα.

Μπορεί η ΕΚΤ εάν γίνουν μεγάλες αναλήψεις χρημάτων να τροφοδοτήσει με μετρητά τις ελληνικές τράπεζες; Φυσικά. Όπως έγινε και το 2012. Τότε οι τράπεζες είχαν αδειάσει από μετρητά λόγω του πανικού του κόσμου. Όμως εκείνες τις ημέρες η ΕΚΤ τροφοδοτούσε με μετρητά την Κεντρική Τράπεζα η όποια με τη σειρά της τα έδινε στις ελληνικές τράπεζες με αποτέλεσμα να μην παρουσιαστεί κανένα πρόβλημα.

Τότε είχε εκπονηθεί ένα μυστικό σχέδιο το όποιο περιελάμβανε νυκτερινές πτήσεις αεροπλάνων γεμάτων με ευρώ από τη Φραγκφούρτη στο «Ελευθέριος Βενιζέλος». Εάν δεν είχε δράσει η ΕΚΤ σε συνεργασία με την Τράπεζα της Ελλάδος οι τράπεζες θα είχαν ξεμείνει από λεφτά.

Στρόφιγγα

Μια άλλη εύλογη απορία πολλών είναι αν μπορεί η ΕΚΤ να σταματήσει τη ροη χρήματος για παράδειγμα από τον Μάρτιο του 2015…Εδώ να σημειώσουμε ότι οι ελληνικές τράπεζες έχουν δανειστεί μέσω του ευρωσυστήματος κεφάλαια περίπου 43 δισ. ευρώ. Η ΕΚΤ κάθε Τρίτη χορηγεί σε όσες ευρωπαϊκές τράπεζες το επιθυμούν τα κεφάλαια που αιτούνται.

Οι ελληνικές τράπεζες αντλούν ρευστότητα βάζοντας ενέχυρο στην ΕΚΤ τα ομόλογα του EFSF που κατέχουν, τυχόν άλλα ελληνικά ή και ξένα ομόλογα, αξιολογημένα δάνεια, έντοκα γραμμάτια κ.λπ. Αυτή είναι η ρευστότητα που στηρίζει σήμερα το τραπεζικό σύστημα.

Αν η Ελλάδα στο τέλος Φεβρουαρίου δεν έχει συμφωνήσει και υιοθετήσει ένα πρόγραμμα -με τη μορφή πιστωτικής γραμμής ή με τυχόν άλλη μορφή-, η ΕΚΤ είναι υποχρεωμένη να σταματήσει να δέχεται ως ενέχυρο τα ελληνικά ομόλογα.

Αυτό σημαίνει ότι η ρευστότητα των 43 δισ. θα περιοριστεί στα περίπου 18 δισ., που είναι η αξία των ομολόγων του EFSF που κατέχουν οι ελληνικές τράπεζες. Τα υπόλοιπα ενέχυρα δεν γίνονται δεκτά. Η ελληνική κυβέρνηση, η Τράπεζα της Ελλάδος και οι τράπεζες σε αυτή την περίπτωση θα ζητήσουν από την ΕΚΤ να παρασχεθεί ρευστότητα μέσω του προγράμματος ELA, διά της Τραπέζης της Ελλάδος. Αν η ΕΚΤ δεν συναινέσει, οι επιπτώσεις θα είναι δραματικές και η ύφεση στην ελληνική οικονομία θα είναι πρωτοφανής.

Να σημειωθεί ότι η ΕΚΤ με απόφαση που πήρε στα τέλη του 2011 μπορεί να αποκλείει κατά την κρίση της και χωρίς αιτιολόγηση οποιαδήποτε τράπεζα από τις εβδομαδιαίες δημοπρασίες χρηματοδότησης

Μπορεί η Ελλάδα να γίνει Κύπρος;

Είναι γνωστή η θέση που διατυπώνουν στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, σύμφωνα με την οποία η Ευρώπη δεν μπορεί να εκβιάσει την ελληνική κυβέρνηση γιατί αν δεν δίνονται οι δόσεις απλώς δεν θα πληρώνονται τα ομόλογα, κάτι το οποίο είναι εκτός πραγματικότητας.

Μη πληρωμή σημαίνει πιστωτικό γεγονός που θα προκαλέσει αλυσιδωτές επιπτώσεις, οι οποίες θα παγώσουν σε πρώτη φάση τόσο τις τράπεζες, όσο και όλες τις δραστηριότητες εισαγωγών και εξαγωγών.

Για όσους αμφισβητούν τον συστημικό ρόλο των τραπεζών στην οικονομία και κατ’ επέκταση στην πολιτική και κοινωνική ζωή, να σημειωθεί ότι οι εξελίξεις στην Κύπρο με το κούρεμα των καταθέσεων δρομολογήθηκαν όταν η ΕΚΤ αρνήθηκε χρηματοδότηση μέσω ΕLA, ενώ πολύς λόγος έχει γίνει και για την Ιρλανδία, η οποία αποδέχτηκε το μνημόνιο μετά την επιστολή που έστειλε ο τότε επικεφαλής της ΕΚΤ Ζαν-Κλοντ Τρισέ.

ΠΗΓΗ: Από την εφημερίδα Παραπολιτικά που κυκλοφορεί σε όλα τα περίπτερα της χώρας