Και μιλάμε για Ενιαίο Ευρωπαϊκό Τραπεζικό Σύστημα!

Και μιλάμε για Ενιαίο Ευρωπαϊκό Τραπεζικό Σύστημα!
Το πακέτο Ενδυνάμωσης των Κεφαλαιουχικών Απαιτήσεων των Τραπεζών, γνωστό με την αγγλική συντομογραφία «CRDIV» μεταφέρει προς εφαρμογή τα νέα διεθνή πρότυπα σχετικά με τα τραπεζικά κεφάλαια (κοινώς γνωστή ως Βασιλεία ΙΙΙ), και που περιλαμβάνονται στο κανονισμό 575/2013 και την Οδηγία 2013/36/ ΕΕ, που με ορισμένες εξαιρέσεις τέθηκαν σε ισχύ στις 17 Ιουλίου 2013.

Οι κανονισμοί της Βασιλεία ΙΙΙ, όπως και οι προγενέστερες Βασιλεία ΙΙ και Ι διατυπώθηκαν από την Επιτροπή της Βασιλείας για την Εποπτεία του Τραπεζικού Συστήματος (BaselCommitteeonBankingSupervision) που ιδρύθηκε το 1974 και εδρεύει στην ομώνυμη πόλη της Ελβετίας.

Στόχοι του πακέτου ΚΑΤ (CRD IV)

H οικονομική κρίση, έφερε σε επιφάνεια προβλήματα στις πρακτικές διαχείρισης τραπεζικών κινδύνων καθώς και τις αδυναμίες του προαναφερόμενου ισχύοντος ρυθμιστικού πλαισίου.

Γενικά, οι τράπεζες απέτυχαν να αναγνωρίσουν τους περιορισμούς αναφορικά με το επίπεδο, την ποιότητα των κεφαλαίων τους και την ρευστότητα των πόρων που είχαν στην διάθεση τους καθώς και σε συσχετισμό να εξετάσουν τις απώλειες από ορισμένες επικίνδυνες δραστηριότητες σε περιόδους ακραίων πιέσεων των αγορών. Τα προβλήματα τελικά οδήγησαν στην κατάρρευση της ικανότητας των τραπεζών να συνεχίσουν τις κρίσιμες οικονομικές λειτουργίες τους, δυσχεραίνοντας την διαμεσολάβηση και την οικονομική ανάπτυξη.

Πριν τις πρόσφατες αλλαγές που παρακάτω αναφέρονται, ως πακέτο διαδικασιών, όπως διατυπώνονται σε εγχειρίδιο εποπτείας[1], στοχεύει να αντιμετωπίσει τα προαναφερόμενα προβλήματα ως εξής:-

1.2.1 - Αυξάνοντας το Επίπεδο και την Ποιότητα του Κεφαλαίου που κατέχουν οι τράπεζες

Επίπεδα και ποιότητα κεφαλαίων (Levelandqualityofcapital)

Η κρίση έδειξε ότι το επίπεδο και η ποιότητα κεφάλαιο των τραπεζών» ήταν ανεπαρκή να διαχειριστούν οικονομικά εκτεινόμενους κλονισμούς(economy-wideshocks) και την οικονομική πίεση (financialstress). Προτάσεις για να βελτιωθεί η ποιότητα του κεφαλαίου, και να αυξηθεί το ελάχιστο ποσό κεφαλαίων που οι υψηλόβαθμες τράπεζες πρέπει να διατηρούν, αντιμετωπίζονται ως θέματα με τις διατάξεις της Βασιλείας ΙΙΙ.

1.2.2-Ενισχύοντας την Κάλυψη Κινδύνων

Κάλυψη κινδύνου (Riskcoverage)

Οι Πρακτικές διαχείρισης κεφαλαίων των τραπεζών δεν εξέταζαν το αρνητικό-ξεχείλισμα (spillover) της πιθανής αποτυχία τους που θα είχε στην ευρύτερη οικονομία, ειδικά κατά τη διάρκεια των πιεστικών περιόδων. Οι προτάσεις διαχείρισης των κεφαλαιουχικών απαιτήσεων για συστημικά χρηματοοικονομικά ιδρύματα, και επεκτεινόμενη κάλυψη των πιστωτικών κινδύνων αντισυμβαλλομένων (counterpartycreditrisks) βοηθούν να αντιμετωπίζονται αυτά τα ζητήματα.

1.2.3- Μειώνοντας την Προκυκλικότητα.

Προκυκλική (Procyclicality)
Ορίζεται:- Μια κατάσταση της θετικής συσχέτισης μεταξύ της αξίας ενός αγαθού ή μιας υπηρεσίας ή ενός οικονομικού δείκτη και τη γενική κατάσταση της οικονομίας. Με άλλα λόγια, η αξία του αγαθού, υπηρεσίας ή δείκτης τείνει να κινείται προς την ίδια κατεύθυνση, καθώς η οικονομία, αυξάνεται όταν η οικονομία αναπτύσσεται και η μείωση όταν η οικονομία μειώνεται.

Η ενίσχυση των προκυκλικών φαινομένων των οικονομικών κλονισμών (financialshocks) σε όλο το τραπεζικό σύστημα, στις χρηματιστικές αγορές και την ευρύτερη οικονομία ήταν μια άλλη πηγή αστάθειας. Η ενίσχυση αυτή διευκολύνθηκε από τα λογιστικά πρότυπα για την εύλογη αξία των εμπορικών παγίων στοιχείων (mark-to-marketassets) και για τα διακρατούμενα μέχρι την λήξη τους δάνεια (held-to-maturityloans), πρακτικές περιθωρίων (marginingpractices) και μέσω της συμπεριφοράς της δύναμης μεταξύ των οικονομικών οργάνων, των εταιριών, και των καταναλωτών. Τα μακροπροληπτικά μέτρα και τα περιθώρια διατήρησης κεφαλαίων στο CRDIV βοηθούν να αντιμετωπιστούν τα κυκλικά αυτά ζητήματα.

1.2.4- Επεκτείνοντας τις Απαιτήσεις Γνωστοποιήσεων

Απαιτήσεις γνωστοποίησης (Disclosurerequirements)

Η αδιαφάνεια των δραστηριοτήτων των τραπεζών» απέτρεψε τον αποτελεσματικό έλεγχο των κινδύνων τραπεζών και επομένως η ευθυγράμμιση των πρακτικών τραπεζών με το ευρύτερο Δημόσιο συμφέρον. Παραδείγματος χάριν, η σε υψηλά επίπεδα αβεβαιότητας είχε εκθέσει ενδιαφερόμενα μέρη στα σύνθετα δομημένα προϊόντα κατά τη διάρκεια της κρίσης με αποτέλεσμα την αναστάτωση των αγορών χρηματοδότησης επειδή οι αντισυμβαλλόμενοι έγιναν όλο και περισσότερο απρόθυμοι στο να συναλλάσσονται με τις τράπεζες. Οι διατάξεις που εισάγονται για τις CRD IV προϋποθέτουν κοινή υποβολή εκθέσεων απολογισμών και ενισχύουν τα πρότυπα γνωστοποιήσεων που βοηθούν στην αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων.

1.2.5- Παρέχοντας μια βάση Ευρωπαϊκών Προτύπων για την Ρευστότητα

Ρευστότητα (Liquidity)

Πολλές εταιρείες έκαναν υπερβολική χρήση βραχυπρόθεσμου δανεισμού για να χρηματοδοτήσουν τον πιο μακροπρόθεσμο δανεισμό και ενεργητικά στοιχεία, που επιδεινώνουν το επίπεδο κινδύνου ρευστότητας στους ισολογισμούς τους. Η απώλεια εμπιστοσύνης φερεγγυότητας των εταιριών αύξησε γρήγορα το κόστος της βραχυπρόθεσμης χρηματοδότησης από τις χονδρικές χρηματαγορές και σε άκρο σημείο, οδήγησε στη διαδεδομένη απόσυρση της χρηματοδότησης από καταθέσεις που στην πραγματικότητα έφερε προς συζήτηση την πιθανότητα της πτώχευσης. Οι άμεσες πωλήσεις στοιχείων ενεργητικού, ο τραπεζικός πανικός, η ταχεία όδευσης πτώχευσης (rapidonsetofinsolvency) σε μερικές εταιρίες αποτελούν τεκμηρίωση ότι η θέσεις ρευστότητας (liquiditypositions) δεν άφηνα χώρο διαχείρισης των προβλημάτων που υπόβοσκαν. Οι διατάξεις του CRDIVθέτουν το πλαίσιο, όταν τύχουν εφαρμογής από το 2015, για την αντιμετώπιση του προβλήματος του κινδύνου ρευστότητας.

1.2.6- Εισάγοντας Γνωστοποιήσεις των Επιπέδων Μόχλευσης

Μόχλευσης (Leverage)

Η υπερβολική μόχλευση είναι άλλη εκδήλωση κινήτρων της διοίκησης των τραπεζών στην ανάληψη υπερβολικών κινδύνων. Η χρήση επιθετικών τεχνικών διαμόρφωσης που ελαχιστοποιούν τους κινδύνους ισολογισμών (balancesheetrisks) , που ελαχιστοποιούνται δια της μέτρησης αυτών των κινδύνων, και η έμφαση στην ελαχιστοποίηση των κεφαλαίων, επιδεινώνει τον κίνδυνο αφερεγγυότητας των τραπεζών. Οι διατάξεις που εισάγονται στο CRD IV για ενιαία πληροφόρηση και την ενδυνάμωση των προτύπων γνωστοποίησης βοηθούν να αντιμετωπιστούν αυτά τα προβλήματα.

1.3 Εφαρμογή, τα κακά και καλά παιδιά του τραπεζικού χώρου.

Η απόφαση της 12ης Ιανουαρίου της Επιτροπής, στη Βασιλεία, κόβει τα φτερά του νέου ενιαίου εποπτικού θεσμού, αναφορικά με την αποστολή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας «ΕΚΤ», να καταστεί, με βάση τις διατάξεις του Κανονισμού 575/2013, ο «ελεγκτής στις 200 μεγαλύτερες τράπεζες» της Ευρώπης .

Η προαναφερόμενη απόφαση, αποτελεί επίσης πλήγμα στην περίφημη Τραπεζική Ένωση που προωθεί η ΕΕ, υπονομεύοντας την αρχή του ενιαίου συστήματος επίλυσης κρίσεων, στο πλαίσιο της οποίας θεσμοθετήθηκε άλλωστε ο Μηχανισμός Ευρωπαϊκής Σταθερότητας ( ESM) που θα παρεμβαίνει εν ονόματι των κρατών μελών για την ανακεφαλαιοποίηση των ευρωπαϊκών τραπεζών που αντιμετωπίζουν προβλήματα.

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο απίστευτα διαπλεκόμενος με την πολιτική κλάδος των τραπεζών έχει επιβάλει τις δικές του απόψεις. Υπενθυμίζω το πήγαινε/ έλα και τις αλλαγές που είχε τότε υποστεί Διεθνές Λογιστικό Πρότυπο 39 προ της εφαρμογής του.

Και ενώ αυτά συμβαίνουν στη Βασιλεία, με το αιτιολογικό των διατάξεων των άρθρων 27-29 του Κανονισμού 575/2013 έχει γίνει σφαγή στις Ελληνικές Συνεταιριστικές Τράπεζες, καθ’ όν χρόνο εξαρχής στις ενιαίες ρυθμίσεις για το ευρωπαϊκό τραπεζικό τομέα εξαιρέθηκαν οι συνεταιριστικές τράπεζες των Γερμανικών κρατιδίων (Landesbanken), τα ταχυδρομικά ταμιευτήρια της Γερμανίας καθώς και οι βρετανικές τράπεζες.

Και μιλάμε για Ενιαίο Ευρωπαϊκό Τραπεζικό Σύστημα!

Γιάγκος Χαραλάμπους F.C.C.A*
[*είναι ελεύθερος επαγγελματίας, τεχνικός σύμβουλος της UHYAxon – Ορκωτοί Ελεγκτές, Πρώην Α' αντιπρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς. Ενεργό μέλος του Συνδέσμου Ορκωτών Λογιστών Αγγλίας (ACCA) και του Συνδέσμου Ελεγκτών Λογιστών Κύπρου. Email:
[email protected]


Τράπεζας της Αγγλίας