Ιστορίες τρέλας με τις συντάξεις: ο συνταξιούχος με τις επτά κύριες και τις έξι επικουρικές
Υπάρχουν χιλιάδες συνταξιούχοι ηλικίας κάτω των 26 ετών. Εντοπίζεται ένας συνταξιούχος που παίρνει 10 συντάξεις από μόνος του. Υπάρχει ένα τρίτος που έχει επτά κύριες συντάξεις και ένας άλλος που παίρνει έξι κύριες. Υπάρχει συνταξιούχος με ατομικό εισόδημα από συντάξεις άνω των 4000 ευρώ. Λένε όμως όλα αυτά κάτι για το βασικό πρόβλημα; Δυστυχώς όχι. Πρόκειται για εξαιρέσεις του κανόνα που εντυπωσιάζουν. Και ο κανόνας είναι ότι στην Ελλάδα έχουμε πλέον αναλογικά τεράστιο αριθμό συνταξιούχων για τα δεδομένα του πληθυσμού, πολύ μεγάλη ετήσια δαπάνη και χαμηλά αμειβόμενους συνταξιούχους.
Γίνεται οι συντάξεις στην Ελλάδα να είναι εξαιρετικά χαμηλές και να εξασφαλίζουν οριακά την επιβίωση όσων τις λαμβάνουν και ταυτόχρονα η συνταξιοδοτική δαπάνη να παραμένει τεράστια για τις οικονομικές αντοχές της ελληνικής οικονομίας; Και όμως συμβαίνουν και τα δύο καθώς η χώρα έχει μπλέξει σε ένα υφεσιακό σπιράλ χωρίς τέλος. Τα στοιχεία από το σύστημα Ηλιος αποκαλύπτουν με τον πιο σαφή τρόπο ότι εκατομμύρια συνταξιούχοι αμείβονται με συντάξεις οι οποίες κινούνται κάτω από τα όρια της φτώχειας. Το μέσο εισόδημα συνταξιούχου χηρείας στην Ελλάδα έχει περιοριστεί στα 595,31 ευρώ. Το μέσο εισόδημα για τον δικαιούχο αναπηρικής σύνταξης είναι 579 ευρώ ενώ οι δικαιούχοι της σύνταξης του ανασφάλιστου υπερήλικα, λαμβάνουν 337,89 ευρώ κατά μέσο όρο. Πόσοι είναι όλοι αυτοί μαζί; Περίπου 653 χιλιάδες συνταξιούχοι. Για την ακρίβεια 1.025.210 συνταξιούχοι, λαμβάνουν σύνταξη κάτω των 500 ευρώ είτε αυτή είναι γήρατος, είτε χηρείας, είτε οποιασδήποτε άλλης κατηγορίας. Και όμως. Κάθε μήνα που περνάει, η δαπάνη για τις συντάξεις φτάνει στα 2,34 δις. ευρώ χωρίς να συνυπολογίζεται η δαπάνη του ΕΚΑΣ και των υπόλοιπων προνοιακών επιδομάτων. Ετησίως η δαπάνη για τις συντάξεις πλησιάζει τα 30 δις. ευρώ. Ποιο είναι λοιπόν το ζήτημα; Ο αριθμός των συνταξιούχων. Στη χώρα των 3,5 εκατομμυρίων απασχολούμενων εκ των οποίων 500 χιλιάδες είναι μερικώς απασχολούμενοι, 800.000 ελεύθεροι επαγγελματίες των 5000-7000 ευρώ τον χρόνο εκ των οποίων πάνω από τους μισούς δεν πληρώνουν εισφορές και οι 500.000-600.000 είναι μισθωτοί απλήρωτοι επί 3 ή και περισσότερους μήνες, οι συνταξιούχοι είναι αισίως 2.627.697 χωρίς να συνυπολογίζεται ο αριθμός αυτών που βρίσκονται στο «κενό»: πάνω από 100.000 έχουν παραιτηθεί από την δουλειά τους και περιμένουν να εκδοθεί η σύνταξή τους χωρίς όμως αυτό να έχει συμβεί ακόμη. Αυτό είναι και το πραγματικό πρόβλημα του ασφαλιστικού συστήματος αυτή τη στιγμή: η αναλογία εργαζομένων-συνταξιούχων αν υπολογιστεί σε πραγματικούς όρους (ποιοι πληρώνουν τις εισφορές τους, συμβάλλουν ουσιαστικά στο σύστημα και όχι με απασχόληση μερικών ωρών την εβδομάδα κλπ) τείνει πλέον να γίνει χειρότερη από το «1 προς 1». Επίσης, εξαιτίας της πτώσης των μισθών, για να καταβληθεί μια μέση κύρια σύνταξη απαιτείται να εργάζονται (και να πληρώνουν εισφορές) περίπου 4 εργαζόμενοι πλήρους απασχόλησης ή… 10 εργαζόμενοι μερικής απασχόλησης.
Τα στοιχεία που δημοσίευσε χθες η ΗΔΙΚΑ (Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης) προσφέρονται για εντυπωσιασμό:
- Υπάρχουν 28.504 συντάξεις οι οποίες δίδονται σε άτομα ηλικίας κάτω των 25 ετών. Φυσικά, πρόκειται στο σύνολό τους για συντάξεις θανάτου (κυρίως παιδιά που έχασαν πολύ νωρίς τους γονείς τους και έμειναν με μια σύνταξη ως μοναδικό μέσο επιβίωσης) αλλά και συντάξεις αναπηρίας.
- Οι συντάξεις που εξακολουθούν να δίδονται και σήμερα σε άτομα ηλικίας κάτω των 60 ετών είναι πλέον περίπου 250.000. Το ερώτημα είναι όμως δεδομένο: Τι κάνεις με τη σύνταξη ενός σημερινού 50άρη; Την καταργείς όταν γνωρίζεις ότι σε αυτή την ηλικιακή ομάδα δεν υπάρχει καμία πιθανότητα επαγγελματικής αποκατάστασης. Η μεγάλη πλειοψηφία μάλιστα των συντάξεων σε αυτή την ηλικιακή ομάδα, έχει δοθεί σε γυναίκες οι οποίες αποχώρησαν με τις διατάξεις περί ανηλίκων παιδιών.
- Το 75% του συνολικού αριθμού των συντάξεων, αποδίδεται πλέον σε ανθρώπους που έχουν συμπληρώσει ήδη και το 66ο έτος της ηλικίας τους.
Υπάρχουν τρεις συνταξιούχοι που εισπράττουν από 10 συντάξεις ο καθένας, 11 συνταξιούχοι που έχουν από 9 συντάξεις, 57 συνταξιούχοι με οκτώ συντάξεις και 414 συνταξιούχοι με 7 συντάξεις. Έξι συντάξεις εισπράττουν 4915 άτομα και 14229 συνταξιούχοι με 5 συντάξεις ο καθένας. Βεβαίως το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού των συνταξιούχων εισπράττουν μια κύρια σύνταξη (1.239.622 άτομα ανήκουν σε αυτή την κατηγορία) ενώ περίπου 963.357 άτομα έχουν δύο συντάξεις: μια κύρια και μια επικουρική. Αν ψάξει κανείς περισσότερο στη στατιστική, θα βρει έναν συνταξιούχο που παίρνει έξι κύριες συντάξεις και άλλον έναν ο οποίος έχει επτά επικουρικές. Μπορεί τα νούμερα να εντυπωσιάζουν, δημοσιονομικά όμως ο αντίκτυπος στη συνολική συνταξιοδοτική δαπάνη είναι αμελητέος.