Αρχίζει το «παζάρι» για το χρέος – Τι ψάχνει ο Τσακαλώτος στην Ουάσινγκτον

Πληροφορίες που είδαν χθες το φως της δημοσιότητας μέσω Reuters αναφέρουν ότι θα πέσει στο τραπέζι, έστω και ανεπίσημα, η μετατροπή του επιτοκίου δανεισμού της Ελλάδας από κυμαινόμενο σε σταθερό αλλά και η θέσπιση «πλαφόν» για την καταβολή τόκων και χρεολυσίων, ώστε οι ετήσιες ανάγκες –και για τόκους και για αποπληρωμές ομολόγων αλλά και για αποπληρωμές εντόκων γραμματίων να μην ξεπερνούν το 15% του ΑΕΠ.

Η ελληνική κυβέρνηση, τόσο μέσα από τις επίσημες δηλώσεις όσο και μέσω διαρροών από αρμόδια κυβερνητικά στελέχη, έχει φροντίσει να κρατήσει χαμηλά τον πήχη των προσδοκιών όσον αφορά στα αποτελέσματα που μπορούν να προκύψουν κατά τη διάρκεια της εαρινής συνόδου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.

Χωρίς να έχει συμφωνία στα χέρια της (παρά μόνο μια γενική δήλωση η οποία μιλάει αόριστα για πρόοδο) αλλά και με δεδομένη την αναταραχή που προκάλεσε η ανακοίνωση της κατάθεσης των δύο νομοσχεδίων η κυβέρνηση αντιλαμβάνεται ότι η όποια συζήτηση ανοίξει μέσα στις επόμενες ημέρες με αντικείμενο τη διευθέτηση του ελληνικού χρέους, θα έχει –πάνω-κάτω- την ίδια κατάληξη: «ολοκληρώστε τη διαδικασία της αξιολόγησης για να ξεκινήσει η συζήτηση για το χρέος».

Από προχθές η ελληνίδα κυβερνητική εκπρόσωπος Όλγας Γεροβασίλη έχει προαναγγείλει ότι δεν αναμένεται καμία απόφαση στην Ουάσινγκτον: «οι αποφάσεις για τα ευρωπαϊκά θέματα λαμβάνονται επί ευρωπαϊκού εδάφους» τόνισε η κ Γεροβασίλη υπονοώντας προφανώς ότι στην Ουάσινγκτον δεν πρόκειται να υπάρξουν συγκεκριμένες αποφάσεις για κανένα θέμα.

Τι θέλει η κυβέρνηση να υπάρξει; Διαβουλεύσεις στο περιθώριο των επίσημων εργασιών της Συνόδου και κινητοποίηση για επίσπευση των διαπραγματεύσεων ώστε να κλείσει η αξιολόγηση ει δυνατόν μέσα στον Απρίλιο. Πάντως, οι επίσημες δηλώσεις εκτός ελληνικών συνόρων δείχνουν ότι οι ξένοι δεν φαίνονται να συμμερίζονται την αισιοδοξία για «κλείδωμα» της αξιολόγησης μέσα στα ασφυκτικά περιθώρια που έχουν απομείνει.

Χαρακτηριστική η χθεσινή δήλωση του Κλάους Ρεγκλινγκ, γενικού διευθυντή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας ο οποίος τοποθέτησε χρονικά την επίτευξη συμφωνίας σε τέσσερις εβδομάδες δηλαδή μέσα στο πρώτο 15νθήμερο του Μαίου. Ανάλογες εκτιμήσεις ερίχε κάνει προ ημερών και ο Βόλφγκανγκ Σοϊμπλε. Γεγονός είναι άλλωστε ότι ακόμη και αν οι επικεφαλής του κουαρτέτου συγκεντρωθούν και πάλι στην Αθήνα τη Δευτέρα, θα έχουν απομείνει μόνο 3 24ωρα μέχρι το κρίσιμο Eurogroup της 22ας Απριλίου.

Ίσως αυτός είναι ο λόγος για το οποίο από προχθές ο κ. Τσακαλώτος είχε σπεύσει να μιλήσει για 2ο έκτακτο Eurogroup μέσα στη Μεγάλη Εβδομάδα και συγκεκριμένα στις 25 ή στις 26 Απριλίου.

Με δεδομένη τη άρρηκτη σύνδεση της ολοκλήρωσης της αξιολόγησης με την έναρξη της συζήτησης για τη διευθέτηση του ελληνικού χρέους κάτι που αποτελεί και κεντρικό στόχο για την ελληνική κυβέρνηση, χθες το Μέγαρο Μαξίμου έσπευσε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις που δημιουργήθηκαν τις πρώτες ώρες περί επικείμενης «μονομερούς ενέργειας» από την πλευρά της Ελλάδας. Μετά τις δηλώσεις Τσακαλώτου, χθες το πρωθυπουργικό γραφείο έσπευσε να αφήσει ορθάνοικτο το ενδεχόμενο αλλαγών στα κείμενα των δύο νομοσχεδίων ακόμη και μετά την κατάθεσή τους στη Βουλή. Συγκεκριμένα, η ανακοίνωση διευκρίνιζε ότι τα νομοθετήματα που δρομολογεί η κυβέρνηση:

· Κινούνται αυστηρά στο πλαίσιο της συμφωνίας του περασμένου Ιουλίου και στο έδαφος που έχει διαμορφωθεί μέχρι τώρα, από την διαπραγμάτευση με τους Θεσμούς.

· Είναι ανοιχτά σε παρατηρήσεις και αλλαγές που θα προκύψουν τόσο από την δημόσια διαβούλευση, όσο και από τις περεταίρω συζητήσεις από τους θεσμούς, έως την ολοκλήρωση της αξιολόγησης.

· Προωθούνται, προκειμένου να επισπεύσουν το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης της αξιολόγησης.

Ο χρόνος έχει αρχίσει να πιέζει αφόρητα την ελληνική πλευρά η οποία βλέπει ότι όσο παραμένει σε εκκρεμότητα η αξιολόγηση, η όποια συζήτηση για το χρέος παραμένει σε… φιλολογικό επίπεδο. Η κυβέρνηση προς το παρόν υφίσταται τα «κακά» της παρουσίας του ΔΝΤ στις διαπραγματεύσεις (απαιτήσεις για σκληρότερα μέτρα, αμφισβητήσεις των βασικών δημοσιονομικών μεγεθών αλλά και των προβλέψεων για την εξέλιξη της οικονομίας) αλλά προς το παρόν δεν έχει καρπωθεί τίποτα από τα θετικά και ειδικά από τη στάση που εξακολουθεί να διατηρεί το ΔΝΤ όσον αφορά στο ελληνικό χρέος. Ο χαρακτηριστικός «εξαιρετικά μη βιώσιμο» που υιοθετεί το ΔΝΤ στο προσχέδιο του μνημονίου (τη σχετική πληροφορία μετέδωσε χθες το πρακτορείο Reuters) δείχνει ότι θα ενταθούν οι πιέσεις προς την πλευρά των Ευρωπαίων για τη λήψη συγκεκριμένων αποφάσεων κάτι που ανέφερε στην προχθεσινή συνέντευξη τύπου και ο Ευκλείδης Τσακαλώτος.

Προς το παρόν, στον δημόσιο διάλογο δεν έχει υπάρξει καμία συγκεκριμένη αναφορά ως προς το πώς μπορεί να «αναδιαρθρωθεί» το ελληνικό χρέος. Πέραν της κατηγορηματικής άρνησης ειδικά από την πλευρά της Γερμανίας για οποιασδήποτε μορφής απομείωσης της ονομαστικής αξίας του χρέους (κούρεμα), ελάχιστα έχουν αναφερθεί όσον αφορά στο πώς θα μπορούσε να γίνει η αναδιάρθρωση. Μόλις χθες, τηλεγράφημα του Reuters που επικαλείται πηγές της ελληνικής κυβέρνησης, αναφέρει ότι θα θέσουμε επισήμως στο τραπέζι, το ενδεχόμενο μετατροπής του επιτοκίου δανεισμού της χώρας από κυμαινόμενο σε σταθερό και ότι θα αξιώσουμε να μπει ανώτατο πλαφόν στην καταβολή τόκων και χρεολυσίων (στο 15% του ΑΕΠ) ώστε οι ανάγκες για την εξυπηρέτηση του χρέους τα επόμενα χρόνια να καταστούν απολύτως προβλέψιμες.

Στο τέλος του 2015, το ελληνικό δημόσιο χρέος διαμορφωνόταν στα 321 δις. ευρώ δηλαδή πάνω από το 180% του ΑΕΠ που είναι και η δεύτερη υψηλότερη αναλογία στον κόσμο μετά την Ιαπωνία. Ακόμη και σήμερα, εκτιμάται ότι παραμένει –πάνω, κάτω- στα ίδια επίπεδα δεδομένου ότι εκταμιεύσεις από τον ESM δεν υπήρξαν μέσα στο πρώτο τρίμηνο ενώ οι αποπληρωμές δόσεων (κυρίως προς το ΔΝΤ) ήταν της τάξεως των μερικών εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ.

Εφόσον η συζήτηση για το χρέος ανοίξει το επόμενο διάστημα και επίσημα, στο επίκεντρο αναμένεται να βρεθούν –πέραν από το συνολικό ύψος- τα ακόλουθα βασικά χαρακτηριστικά:

1. Το γεγονός ότι περίπου το 70% του ελληνικού χρέους (πάνω από 200 δις. ευρώ) τοκίζονται με κυμαινόμενο επιτόκιο. Αυτό επιφέρει πολύ μεγάλο ρίσκο για τον κρατικό προϋπολογισμό καθώς η παραμικρή αύξηση των επιτοκίων, θα έχει πολύ αρνητικές συνέπειες για τον κρατικό προϋπολογισμό. Ακόμη και σήμερα σε περίοδο εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων, η χώρα επιβαρύνεται με τόκους της τάξεως των 5-6 δις. ευρώ σε ετήσια βάση. Ήδη χθεσινό τηλεγράφημα του Reuters ανέφερε ότι η Ελλάδα θα βάλει στο τραπέζι το θέμα της μετατροπής του επιτοκίου από κυμαινόμενο σε σταθερό (τουλάχιστον για τα δάνεια του επίσημου τομέα που ξεπερνούν τα 220 δις. ευρώ)

2. Η μέση διάρκεια ωρίμανσης του χρέους εκτιμάται στα περίπου 16 χρόνια με τις ανάγκες για αποπληρωμή χρεολυσίων να περιορίζονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα ειδικά μετά το 2030. Ενδεχόμενη αύξηση της μέσης διάρκειας αποπληρωμής, θα επιφέρει και καλύτερη κατανομή των χρεολυσίων κάτι που θα εξασφαλίσει στην Ελλάδα, την περίοδο μετά το 2018 οπότε θα έχει λήξει το 3ο μνημόνιο.

3. ΟΙ τόκοι και τα χρεολύσια δεν είναι ομαλά κατανεμημένα στον χρόνο κάτι που οφείλεται κατά κύριο λόγο στην περίοδο χάριτος που έχει εξασφαλίσει η χώρα για την αποπληρωμή των δανείων του επίσημου τομέα. Αυτό όμως οδηγεί στο ότι το 2022 και το 2023, οι ανάγκες για την εξυπηρέτηση του χρέους θα φτάνουν στο 15% του ΑΕΠ καθώς μόνο οι τόκοι του 2022 είναι 18 δις. ευρώ. Σε αυτό το σημείο έρχεται να προστεθεί η ελληνική πρόταση που προβάλλει το Reuters για επιβολή πλαφόν στις πληρωμές της τάξεως του 15%. Αυτό «σπάει» σε 8% πλαφόν για τόκους, και αποπληρωμές ομολόγων και δανείων του επίσημου τομέα και 7% για την απομείωση των εντόκων γραμματίων το ύψος των οποίων φτάνει στα 15 δις ευρώ.