Γιατί η κυβέρνηση… τρέμει για την πορεία της ιδιωτικής κατανάλωσης

Το σοκ της δημοσιοποίησης των προσωρινών εκτιμήσεων για το ΑΕΠ του πρώτου τριμήνου ήταν ισχυρότατο, αφού η «βουτιά» κατά 1,4% σε σχέση με πέρσι έπιασε απροετοίμαστους όσους... πετούσαν στα σύννεφα. Εκτός του ότι πρόκειται για το χειρότερο ξεκίνημα έτους μετά από το «κατάμαυρο» 2013, εμπεριέχει τη... ρίζα του κακού ήτοι τα στοιχεία που δικαιώνουν όσους εκτιμούν ότι η ύφεση στο σύνολο του έτους μπορεί να ξεπεράσει το 1% ή το 1,5%, όταν η επίσημη πρόβλεψη είναι για 0,7%!

Ποιος είναι ο πρώτος δείκτης που έχει μπει στο μικροσκόπιο του οικονομικού επιτελείου αλλά και των αναλυτών, ξένων και εγχώριων; Η ιδιωτική κατανάλωση. Αν και βασική παραδοχή του κυβερνητικού σχεδιασμού και του πλάνου των ξένων τεχνοκρατών του Κουαρτέτου είναι ότι η ανάκαμψη της οικονομίας στο δεύτερο μισό του έτους δεν θα στηριχθεί στην κατανάλωση, η ένταση της μείωσης της έχει προβληματίσει. Τρία είναι τα επιμέρους στοιχεία που αποτελούν αντικείμενο επεξεργασίας:

1. Η ιδιωτική κατανάλωση στο πρώτο τρίμηνο, με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, υποχώρησε περαιτέρω κατά 0,4%.
2. Ο όγκος των λιανικών πωλήσεων καταγράφει πτώση περίπου 3,5%.
3. Ο τζίρος της βιομηχανίας σημειώνει πτώση 12,7%.

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ. Μπορεί να ανακάμψει η ζήτηση στο υπόλοιπο του έτους και να καλύψει το χαμένο έδαφος; Αν ήταν μόνο ζήτημα ψυχολογίας θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότι κάτι τέτοιο είναι εφικτό. Ωστόσο, στο οικονομικό επιτελείο τρέμουν τις υφεσιακές επιπτώσεις από τις αυξήσεις στους έμμεσους φόρους, οι οποίες θα φανούν στο δεύτερο, κρίσιμο εξάμηνο του έτους, ενώ και ο συνδυασμός των επικείμενων νέων φορολογικών- ασφαλιστικών επιβαρύνσεων ασφαλώς δεν διευκολύνει ψυχολογικά την ενίσχυση της ζήτησης και της κατανάλωσης. Χαρακτηριστικό είναι, άλλωστε, το παράδειγμα της συνεχούς πτώσης στην κατανάλωση των καυσίμων, κόντρα στις σταθερά χαμηλές –συγκριτικά με τα προηγούμενα χρόνια– λιανικές τιμές: στο πρώτο τρίμηνο καταγράφηκε πτώση πωλήσεων κατά 2%, μετά από μια χρονιά όπου οι πωλήσεις περιορίστηκαν κατά 0,5%. Σημειωτέον ότι στο ΙΟΒΕ προβλέπουν περαιτέρω μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης ως και 2%, ενώ στο υπουργείο Οικονομικών εκτιμούν ότι αυτή η πτώση δεν θα είναι μεγαλύτερη από 0,7%.

Πού ποντάρουν στο οικονομικό επιτελείο για να αποφύγουν τα χειρότερα και να επιβεβαιωθούν οι επίσημες προβλέψεις; Εκεί ακριβώς που ποντάρει και η Τράπεζα της Ελλάδας, εκτιμώντας ότι η ύφεση μπορεί να είναι μικρότερη ακόμα και από 0,6%: στην τόνωση των ιδιωτικών επενδύσεων, στην αύξηση των εξαγωγών και σε μια ακόμα καλή χρονιά στον Τουρισμό.

Κατ' αρχάς, όσον αφορά στις επενδύσεις, το... ποντάρισμα γίνεται στους εγχώριους «παίκτες», καθώς για την προσέλκυση των ξένων θα απαιτηθεί κάτι παραπάνω από το κλείσιμο μιας αξιολόγησης. Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά πηγές από το οικονομικό επιτελείο, την ΤτΕ και το ΙΟΒΕ, «με την άρση της αβεβαιότητας, εκτιμάται ότι θα βγουν από το συρτάρι επενδυτικά σχέδια που είχαν “παγώσει” λόγω των εκκρεμοτήτων με τους δανειστές». Τι λένε, όμως, επί του παρόντος τα στοιχεία; Στο πρώτο τρίμηνο οι επενδύσεις έπεσαν 6,8% σε σχέση με πέρσι, ενώ το γεγονός ότι οι διαπραγματεύσεις «τράβηξαν» μέχρι τον Ιούνιο, ασφαλώς δυσκολεύει την αναστροφή του κλίματος. Τι προβλέπεται για τη συνέχεια; Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΙΟΒΕ, οι επενδύσεις θα είναι λιγότερες κατά 4,8%, δηλαδή χειρότερη επίδοση από τις επίσημες προβλέψεις για μείωση τους κατά 3,7%. Πού επιμένει να ποντάρει το υπουργείο Οικονομικών; στις ενέσεις φτηνότερου χρήματος στις τράπεζες με την επαναφορά του waiver για τα κρατικά ομόλογα. Ποιο είναι το πρόβλημα; Ο όγκος των «κόκκινων» δανείων, που «φρενάρει» τα σχέδια χρηματοδότησης υγιών και βιώσιμων κλάδων της οικονομίας. Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν, άλλωστε, ότι η χρηματοδότηση προς τον ιδιωτικό τομέα μειώθηκε περαιτέρω κατά 1,9%.

Επεσαν οι πωλήσεις στο εξωτερικό

Δείκτης- κλειδί χαρακτηρίζεται και αυτός των εξαγωγών και τα αποτελέσματα μάλλον δεν δικαιώνουν τις προσδοκίες του οικονομικού επιτελείου. Τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας δείχνουν μείωση 8,9% σε σχέση με το περσινό πρώτο τρίμηνο, ενώ μια ακόμα παράμετρος δείχνει την τάση για το υπόλοιπο του έτους: η πτωτική ζήτηση από το εξωτερικό. Οι πωλήσεις των ελληνικών βιομηχανιών γράφουν συνολικές απώλειες 12,7%, αλλά το πλέον ανησυχητικό είναι ότι σε αντίθεση με τα προηγούμενα χρόνια, η μεγαλύτερη πτώση προέρχεται από τις πωλήσεις στις ξένες αγορές: - 17,7%!

Ο παράγοντας που θα αποβεί καθοριστικός- για μια ακόμα χρονιά- θα είναι ο Τουρισμός. Στον απόηχο του περιβόητου στοιχήματος του Α. Τσίπρα με τον πρόεδρο του ΣΕΤΕ Α. Ανδρεάδη για το αν θα έχουμε ένα ακόμα ρεκόρ, η μάχη των αφίξεων και πολύ περισσότερο των εισπράξεων, δίνεται μέρα με τη μέρα. Τα στοιχεία του πρώτου τριμήνου είναι ενδεικτικά: οι εισπράξεις ανήλθαν στα 515,4 εκατ. ευρώ έναντι 516 εκατ. ευρώ το 2015 και 471,5 εκατ. ευρώ το 2014. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί είναι εκείνοι –μεταξύ των οποίων το ΙΟΒΕ– που υποστηρίζουν ότι η σανίδα σωτηρίας του Τουρισμού θα είναι μικρότερη φέτος, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για την τάση του ΑΕΠ στο δεύτερο εξάμηνο.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΠΟΥ ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΣΤΑ ΠΕΡΙΠΤΕΡΑ ΟΛΗΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ