Οι “γκρίζες” ζώνες της συμφωνίας με τους δανειστές – Όλο το παρασκήνιο του Eurogroup

Σύμφωνα με ελληνική πηγή, που έχει άμεση γνώση των όσων έγιναν πίσω από τις κλειστές πόρτες του Eurogroup, η ελληνική πλευρά έχει κάθε λόγο να αισθάνεται ικανοποιημένη αν λάβει κανείς υπόψιν το κλίμα που υπήρχε το πρωί της Τρίτης και δεν προμήνυε θετικές εξελίξεις. «Το πρωί υπήρχε δραματικά κακό κλίμα. Τόμσεν και Σόιμπλε ήταν σε συγκρουσιακή πορεία», αναφέρει στα «Π» ο ίδιος παράγοντας, επιβεβαιώνοντας ότι μέχρι και την τελευταία στιγμή παιζόταν το γνωστό chicken game, δηλαδή το παιχνίδι του δειλού, όπου ο ένας πιέζει ποντάροντας ότι ο άλλος στο τέλος θα λυγίσει. Τελικά το μοιραίο- δηλαδή το να «παγώσει» η εκταμίευση- αποφεύχθηκε, αλλά έμεινε η ασάφεια για το μείζον: την ελάφρυνση του Χρέους.

Η Αθήνα αισθάνεται ικανοποιημένη και για έναν ακόμα λόγο: το ότι κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή απαλείφθηκε από το κείμενο του Eurogroup η αναφορά στα πρωτογενή πλεονάσματα ως το 2028, που σύμφωνα με το προσχέδιο, θα έπρεπε να είναι στα επίπεδα του 3,5% του ΑΕΠ! Και σε αυτή την περίπτωση η υποχώρηση των Ευρωπαίων και ειδικά του Βερολίνου είχε να κάνει φυσικά με την παραμονή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα, έστω σε δεύτερο χρόνο. «Βάλαμε το ΔΝΤ στο παιχνίδι» σημειώνει ο ίδιος παράγοντας, την ώρα, πάντως, που από την Ουάσινγκτον, στον απόηχο των όσων έγιναν στις Βρυξέλλες, αξιωματούχος του Ταμείου τόνιζε ότι το πραγματικό τεστ θα γίνει στο τέλος του χρόνου, όταν δηλαδή οι Ευρωπαίοι θα δώσουν συγκεκριμένα στοιχεία για τα μέτρα ελάφρυνσης. Και κάπως έτσι αναδεικνύονται σιγά- σιγά οι «γκρίζες» ζώνες της κατ’ αρχήν συμφωνίας, που δίνει περιορισμένο ρευστό στην Ελλάδα, αλλά όχι ακόμα οριστική λύση για το Χρέος.

Ασάφεια πρώτη: Σε όλο το κείμενο της ανακοίνωσης του Eurogroup δεν υπάρχει ούτε ένας αριθμός, ούτε μια πρόβλεψη απόδοσης για τα προτεινόμενα- έστω ενδεικτικά- μέτρα ελάφρυνσης του Χρέους. Αυτό δεν θα γίνει νωρίτερα από την επόμενη αξιολόγηση, δηλαδή τον Οκτώβριο και τότε θα φανεί αν οι Ευρωπαίοι είναι διατεθειμένοι να κάνουν την υπέρβαση. Αν όχι, τότε η Ελλάδα θα μπει εκ νέου σε κρίση, καθώς το ΔΝΤ ξεκαθαρίζει ότι δεν πρόκειται να συμμετάσχει και όπως παραδέχονται στην Αθήνα, «χωρίς ΔΝΤ δεν υπάρχει πρόγραμμα και χωρίς πρόγραμμα βαράμε κανόνι».

Ασάφεια δεύτερη: Πουθενά δεν υπάρχει η παραμικρή πρόβλεψη, η παραμικρή εκτίμηση, η παραμικρή αναφορά έστω ως ενδεικτικού στόχου, για το πότε η Ελλάδα θα μπορέσει να ανακτήσει την πρόσβαση της στις αγορές. Αν και είναι προφανείς οι λόγοι, αναμφίβολα η σχετική απουσία υπερτονίζει τις πολλές «γκρίζες» ζώνες της συμφωνίας. Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με εκτιμήσεις τεχνοκρατών, η μετακίνηση του όγκου του Χρέους από τον επίσημο τομέα (Κράτη, ΕΚΤ, ESM) στους ιδιώτες, θα γίνει σταδιακά και θα είναι μακροχρόνια διαδικασία που μπορεί να κρατήσει ως και 20 έτη, σύμφωνα πάντα με το καλό σενάριο.

Ασάφεια τρίτη: Ο ESM ξεκινά αμέσως το σχεδιασμό και την εφαρμογή μέτρων ελάφρυνσης, που θα ξετυλιχθούν ως το τέλος του προγράμματος. Στην πραγματικότητα πρόκειται για καθαρά τεχνικά «εργαλεία» διαχείρισης του Χρέους, όπως για παράδειγμα το fixάρισμα των επιτοκίων ή η εξομάλυνση των πληρωμών σε χρονιές με υψηλές δαπάνες τοκοχρεολυσίων, χωρίς να φέρνουν άμεσα, χειροπιαστά αποτελέσματα ελάφρυνσης. Μπορεί η κυβέρνηση να διαχειριστεί το ήδη βαρύ κλίμα και την επόμενη αξιολόγηση με τα 48 προαπαιτούμενα, συμπεριλαμβανομένων των εργασιακών, χωρίς να έχει κάτι στα χέρια της; Οι πρώτες αντιδράσεις διεθνών αναλυτών είναι ότι ακριβώς εξ αυτού του λόγου αυξάνονται τα ρίσκα για την εφαρμογή του προγράμματος άρα και για την ενεργοποίηση των μεσοπρόθεσμων μέτρων ελάφρυνσης άρα και για τη βιωσιμότητα του Χρέους.

Ασάφεια τέταρτη: Τι πλεονάσματα θα υποχρεωθεί να πετύχει η χώρα τις επόμενες δεκαετίες; Σύμφωνα με αξιωματούχο του ΔΝΤ, η «προσγείωση» στα επίπεδα του 1,5% που θεωρεί ρεαλιστικά το Ταμείο, είναι απαράβατος όρος για να εκπονήσει θετικό DSA (Debt Sustainability Analysis). Είναι διατεθειμένοι οι Ευρωπαίοι να υπαναχωρήσουν οριστικά από τις απαιτήσεις τους για 3,5% στη διάρκεια της επόμενης δεκαετίας; Σύμφωνα με την Αθήνα, οι δημοσιονομικοί στόχοι θα τίθενται εφεξής με βάση το τι προβλέπει το Σύμφωνο Σταθερότητας, ωστόσο όλα θα κριθούν στα μέσα του 2018, δηλαδή όταν θεωρητικά θα «κλείνει» το Πρόγραμμα. Με δεδομένο ότι θα έχουν προηγηθεί οι εκλογές στη Γερμανία, ουδείς μπορεί να προβλέψει τι θα ζητηθεί από την Αθήνα ως όρος για την ελάφρυνση του Χρέους.

Η επόμενη ημέρα

Το ξημέρωμα της Τετάρτης βρήκε τον Ε. Τσακαλώτο μάλλον ανακουφισμένο, γιατί γλίτωσε τα χειρότερα, αλλά εξίσου προβληματισμένο για τη συνέχεια. Κατ’ αρχάς, με απαίτηση κυρίως των Γερμανών, η κυβέρνηση θα υποχρεωθεί να ξαναδιορθώσει το μόλις ψηφισμένο πολυνομοσχέδιο, σκαλίζοντας τις «πληγές» που άνοιξε η κατάργηση του ΕΚΑΣ για χιλιάδες χαμηλοσυνταξιούχους, η διαμάχη για τις αποκρατικοποιήσεις, καθώς και ο τρόπος απελευθέρωσης της αγοράς των «κόκκινων» δανείων. Ειδικά όσον αφορά στο ΕΚΑΣ, παρά τις κυβερνητικές διαβεβαιώσεις ότι δεν θα απαιτηθεί η αναδρομική επιστροφή των επιδομάτων από τους περίπου 90.000 συνταξιούχους που το χάνουν λόγω των χαμηλότερων εισοδηματικών κριτηρίων, παραμένει ο πονοκέφαλος για το πώς θα καλυφθεί αυτή η «τρύπα» των 70 εκατ. ευρώ.

Το ευτύχημα για τον υπουργό Οικονομικών είναι ότι πλέον έχει κάτι να «πουλήσει» στους βουλευτές. Όχι βέβαια την ασάφεια για την ελάφρυνση του Χρέους. Η πρώτη καλή είδηση αναμένεται μέσα στην εβδομάδα που έρχεται, από τη συνεδρίαση της ΕΚΤ, όπου εκτός δραματικού απροόπτου αναμένεται να αποφασιστεί η επαναφορά του waiver για τα ελληνικά ομόλογα. Όπως σημειώνει αξιωματούχος της ΕΚΤ, η κίνηση αυτή έχει περισσότερο συμβολικό παρά ουσιαστικό χαρακτήρα, αφού μόλις 5-6 δις ευρώ μπορούν να περάσουν από τον «ακριβό» ELA, στη «φτηνή» αγκαλιά της ΕΚΤ. Όσον αφορά στη συμμετοχή της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE), οι αποφάσεις στην καλλίτερη περίπτωση θα ληφθούν το Φθινόπωρο, χωρίς ωστόσο και σε αυτή την περίπτωση να μπορεί να μιλάει κανείς για ουσιαστικό όφελος, καθώς οι αγορές ομολόγων δεν θα μπορούν να ξεπεράσουν τα 3 δις ευρώ λόγω των περιορισμών που υπάρχουν από την ΕΚΤ.

Ως… μάννα εξ ουρανού αναμένεται και η πρώτη δόση των 7,5 δις ευρώ στα μέσα του επόμενου μήνα, καθώς πέρα από τη διασφάλιση των δανειακών υποχρεώσεων, θα αρχίσει να πέφτει επιτέλους «ζεστό» χρήμα στην αγορά, μετά από μια ακόμα πολύμηνη, άτυπη στάση πληρωμών του Δημοσίου. Υπολογίζεται ότι οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τους ιδιώτες αγγίζουν, πλέον, τα 6 δις ευρώ, χωρίς να ληφθούν υπόψιν οι απίστευτες καθυστερήσεις στη διευθέτηση των εκκρεμών αιτήσεων επιστροφής ΦΠΑ. Αυτό που προβληματίζει είναι ότι η μηνιαία ροή των περίπου 700 εκατ. ευρώ ως τον Οκτώβριο, για τη σταδιακή εξόφληση των οφειλών του Δημοσίου, θα υπόκειται σε προαπαιτούμενα, κάτι που σημαίνει πρακτικά ότι οι εκταμιεύσεις αυτές δεν είναι «κλειδωμένες».


Οι εκκρεμείς δανειακές υποχρεώσεις

7 Ιουνίου: 300 εκατ. ευρώ προς το ΔΝΤ

13 Ιουλίου: 449 εκατ. ευρώ προς το ΔΝΤ

20 Ιουλίου: 2,3 δις ευρώ προς την ΕΚΤ

7 Σεπτεμβρίου: 300 εκατ. ευρώ προς το ΔΝΤ

19 Σεπτεμβρίου: 145 εκατ. ευρώ προς το ΔΝΤ

7 Δεκεμβρίου: 300 εκατ. ευρώ προς το ΔΝΤ

Πηγή: Εφημερίδα Παραπολιτικά που κυκλοφορεί κάθε Σάββατο στα περίπτερα όλης της χώρας με πολύ παρασκήνιο και μεγάλες προσφορές