Πόσα δισ. ευρώ κινδυνεύουν να πέσουν στις πλάτες μας

Στις 17:00 σήμερα το απόγευμα ξεκίνησε η μάχη με τους επικεφαλής του κουαρτέτου για την 1η αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας. Η μάχη θα διεξαχθεί σε δύο φάσεις όπως έγινε γνωστό μέσα στο Σαββατοκύριακο από ανώτατα στελέχη του υπουργείου Οικονομικών. Η πρώτη φάση –κυρίως διερευνητικού χαρακτήρα- θα διαρκέσει μέχρι το τέλος της εβδομάδας.

Οι συζητήσεις θα διακοπούν την προσεχή Παρασκευή, οι εκπρόσωποι των δανειστών θα αποχωρήσουν και θα επανέλθουν μερικές ημέρες αργότερα για την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων. Η διακοπή ανακοινώθηκε από τώρα από την ελληνική πλευρά καθώς θεωρείται δεδομένο ότι τις πρώτες ημέρες των διαπραγματεύσεων θα καταγραφούν οι προτάσεις και οι διαφωνίες των δύο πλευρών.

Δεδομένου ότι δεν αναμένεται να υπάρξει σύγκλιση από την πρώτη φάση, η ανακοίνωση του «διαλείμματος» θεωρήθηκε επιβεβλημένη για να μην δημιουργηθεί κλίμα ευθείας σύγκρουσης κατά την αποχώρηση του κουαρτέτου αργά το απόγευμα της Παρασκευής.

Πέντε είναι τα βασικά μέτωπα αυτής της διαπραγμάτευσης ο χρονικός ορίζοντας ολοκλήρωσης της οποίας δεν είναι ακόμη ορατός. Η ελληνική κυβέρνηση επιμένει ότι οι συζητήσεις πρέπει να ολοκληρωθούν το ταχύτερο δυνατό καθώς οι καθυστερήσεις θα είναι εις βάρος της διαπραγμάτευσης αλλά και της οικονομίας.

Το υπουργείο Οικονομικών ουσιαστικά απέδωσε σε κακή ερμηνεία τα όσα εμφανίστηκε να δηλώνει σε ομιλία του την Παρασκευή ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος περί ολοκλήρωσης των διαπραγματεύσεων μετά το τέλος Μαρτίου. Σε κάθε περίπτωση, και από την πλευρά των δανειστών έχει αναφερθεί ότι οι συζητήσεις θα κρατήσουν για τουλάχιστον δύο μήνες. Τα πέντε μέτωπα είναι τα εξής:

1. Ασφαλιστικό. Αναμένεται να αποδειχθεί το μεγαλύτερο εμπόδιο στην πορεία για την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων καθώς οι δανειστές –και κυρίως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο- έχουν καταστήσει σαφές στην ελληνική κυβέρνηση ότι διαφωνούν με τις δύο βασικές παραδοχές της μεταρρύθμισης που προτείνει η ελληνική πλευρά. Το ΔΝΤ, όπως φέρεται να έχει αναφέρει και η επικεφαλής του Ταμείου Κριστίν Λαγκάρντ στον ίδιο τον πρωθυπουργό, δεν θεωρεί επαρκείς τις μειώσεις των μελλοντικών συντάξεων και δεν εκτιμά ότι καλύπτεται η μνημονιακή ρήτρα για περικοπή της συνταξιοδοτικής δαπάνης μέσα από την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών. Ουσιαστικά, ζητάει μείωση των υφιστάμενων συντάξεων και λέει όχι στη λήψη μέτρων (αύξηση εισφορών) που θα επηρεάσουν την αγορά εργασίας. Η διατήρηση των σημερινών συντάξεων στο ύψος τους αποτελεί βασική δέσμευση της ελληνικής κυβέρνησης κάτι που σημαίνει ότι σε αυτή τη διαπραγμάτευση μία από τις δύο πλευρές θα πρέπει να κάνει πίσω.

2. Δημοσιονομικό κενό του 2016. Από την Παρασκευή, οι δανειστές αμφισβητούν την απόδοση μέτρων που έχουν προβλεφθεί στον προϋπολογισμό του 2016 συνολικού ύψους 1,2 δις. ευρώ. Μεταξύ αυτών των μέτρων είναι η μείωση της αμυντικής δαπάνης κατά 500 εκατ. ευρώ (σ.σ μόνο από αυτό το μέτωπο εκτιμάται ότι θα προκύψει τρύπα τουλάχιστον 300 εκατ. ευρώ), η απόδοση από την αύξηση των συντελεστών του ΦΠΑ μέσα στο 2016 αλλά και σειρά άλλων παρεμβάσεων που δεν έχουν ακόμη προχωρήσει όπως είναι τα ηλεκτρονικά παιχνίδια VLTs). Για να μην υποχρεωθεί να επιβάλλει νέα μέτρα, η ελληνική πλευρά θα επιχειρήσει να πείσει τους δανειστές ότι η καλύτερη εκτέλεση του προϋπολογισμού μέσα στο 2015 θα εξασφαλίσει το απαραίτητο «μαξιλάρι» ώστε να επιτευχθεί και ο βασικός δημοσιονομικός στόχος του 2016 που ορίζει ότι πρέπει να εμφανιστεί πρωτογενές πλεόνασμα 0,5% του ΑΕΠ. Με βάση πρόσφατες δηλώσεις του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, ο προϋπολογισμός του 2015 κλείνει με πρωτογενές πλεόνασμα 0,4% του ΑΕΠ έναντι στόχου για έλλειμμα 0,25% ενώ το ΑΕΠ το 2015 θα είναι οριακά αρνητικό σύμφωνα και με τις εκτιμήσεις του διοικητή της ΤτΕ. Αυτή η διαφορά στόχου-αποτελέσματος σε επίπεδο πρωτογενούς πλεονάσματος για το 2015 μεταφράζεται σε μια διαφορά της τάξεως του 1 δις. ευρώ.

3. Μεσοπρόθεσμο και μέτρα για την επίτευξη πλεονάσματος το 2017 και το 2018. Μέσα στην ατζέντα της διαπραγμάτευσης είναι η επίτευξη συμφωνίας για το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα της περιόδου 2016-2019. Αυτό το πρόγραμμα είναι ένας οδικός χάρτης που θα πρέπει οδηγήσει στην επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% στο τέλος του 2018. Έχει συμφωνηθεί από το καλοκαίρι ότι για να ολοκληρωθεί η 1η αξιολόγηση η ελληνική πλευρά θα πρέπει να ανακοινώσει μέτρα 1% του ΑΕΠ ή 1,7 δις. ευρώ τα οποία θα ληφθούν το 2017 και το 2018. Μεταξύ αυτών των μέτρων, θα είναι η αλλαγή της φορολογικής κλίμακας όπως έχει ανακοινώσει ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος. Δηλαδή, μέσα από τη διαπραγμάτευση για το μεσοπρόθεσμο, ουσιαστικά θα ανοίξει η διαπραγμάτευση και για τη φορολογική μεταρρύθμιση η οποία ακόμη και αν δεν νομοθετηθεί μέσα στην άνοιξη, θα πρέπει να συμφωνηθεί στις λεπτομέρειές της. Αυτό θα είναι ένα ακόμη μέτωπο για την κυβέρνηση η οποία από τη μια θέλει να μεταφέρει φορολογικά βάρη στα μεσαία και υψηλά εισοδήματα και από την άλλη να αυξήσει συνολικά τα φορολογικά έσοδα.

4. Κανονισμός για τα κόκκινα δάνεια. Η ψήφιση του κανονισμού για τα κόκκινα δάνεια μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου αποτελεί δέσμευση της κυβέρνησης από τον τελευταίο κύκλο διαπραγματεύσεων με τους δανειστές. Ουσιαστικά, η μάχη θα δοθεί για τα κόκκινα δάνεια με ενέχυρο την πρώτη κατοικία και για το αν τα δάνεια αυτά θα μπορούν να μεταβιβαστούν σε ιδιωτικά κεφάλαια ή όχι.

5. Ενεργειακά. Ένα ακόμη από τα μεγάλα μέτωπα, θα είναι τα ενεργειακά με τον ρόλο του ΑΔΜΗΕ να παίζει κεντρικό ρόλο και σε αυτή τη φάση της διαπραγμάτευσης.