Προϋπολογισμός 2017: Έρχονται πρόσθετα μέτρα 2,6 δισ. ευρώ

Για να επιβεβαιωθεί η βασική πρόβλεψη επιστροφής της ελληνικής οικονομίας στην ανάπτυξη -και μάλιστα με ρυθμό 2,7%, έναντι μικρής ύφεσης 0,3% που προβλέπεται για φέτος- θα πρέπει να αυξηθεί η ιδιωτική κατανάλωση παρά τα νέα εισπρακτικά μέτρα -κυρίως φορολογικά-, να ανακάμψουν οι εξαγωγές, οι οποίες θα «κλείσουν» πτωτικά το 2016, και να τονωθεί αισθητά η επενδυτική δραστηριότητα στη χώρα προκειμένου να οδηγήσει -μεταξύ άλλων- και σε μείωση της ανεργίας.

Ωστόσο, τον στόχο για αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,7% το 2017 αμφισβητεί το Δημοσιονομικό Συμβούλιο, το οποίο τον χαρακτηρίζει αισιόδοξο, ενώ αντίθετα εκτιμά ότι μπορεί να υπάρξει καλύτερο αποτέλεσμα για φέτος από την προβλεπόμενη ύφεση 0,3%.

Το προσχέδιο του προϋπολογισμού επιβεβαίωσε εν μέρει τις πληροφορίες που έφερναν την κυβέρνηση να ανεβάζει τον πήχη του πρωτογενούς πλεονάσματος για το 2017 προκειμένου να σταλεί μήνυμα αισιοδοξίας στις ξένες αγορές. Έτσι, αντί για στόχο πρωτογενούς πλεονάσματος 1,75% που προβλέπει το μνημόνιο, τελικώς ο πήχης ανέβηκε στο 1,8% και όχι στο 2% όπως είχε διαρρεύσει στο τέλος της προηγούμενης εβδομάδας.

Ο πήχης του πρωτογενούς πλεονάσματος κατέβηκε από το 2%, καθώς η κυβέρνηση ενσωμάτωσε πρόβλεψη για αύξηση κατά 250 εκατ. ευρώ των δαπανών του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, ενώ συμπεριελήφθη και το κονδύλι των 760 εκατ. ευρώ για την επέκταση του κοινωνικού εισοδήματος αλληλεγγύης.

Από τη διαπραγμάτευση με τους θεσμούς, που θα ξεκινήσει στο β’ δεκαπενθήμερο του Οκτώβρη, θα φανεί αν θα υπάρξει περικοπή άλλων κοινωνικών δαπανών προκειμένου να χρηματοδοτηθεί το κοινωνικό εισόδημα αλληλεγγύης, ενώ αρκετοί κωδικοί του προσχεδίου που κατατέθηκε χθες είναι εξαιρετικά πιθανό να υποστούν «διορθώσεις» μέχρι τον επόμενο μήνα οπότε και αναμένεται η κατάθεση του οριστικού σχεδίου του προϋπολογισμού.

Οι βασικές προβλέψεις για την πορεία της ελληνικής οικονομίας πάνω στις οποίες στηρίχτηκε η σύνταξη του προσχεδίου είναι οι εξής:

* Το ΑΕΠ προβλέπεται ότι θα αυξηθεί κατά 2,7% το 2017, ενώ για το 2016 εκτιμάται ότι η χρονιά θα κλείσει με οριακή μείωση 0,3%. Σε απόλυτους αριθμούς, αυτό σημαίνει ότι το ΑΕΠ από τα 176,197 δισ. ευρώ που αναμένεται να κλείσει φέτος (η αρχική εκτίμηση ήταν στα 174,438 δισ. ευρώ) θα διαμορφωθεί το 2017 στα 182,332 δισ. ευρώ.
* Το υπουργείο Οικονομικών εκτιμά ότι η ανάπτυξη θα στηριχτεί όχι μόνο στην ιδιωτική κατανάλωση, αλλά και στις επενδύσεις και στις εξαγωγές. Ειδικότερα, η ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να ενισχυθεί κατά 1,8% όταν το 2016 προβλέπεται μείωση 0,6%. Η δημόσια κατανάλωση θα συνεχίσει την πτωτική της πορεία λόγω της συνεχιζόμενης περιστολής των κρατικών δαπανών. Σημαντική ώθηση αναμένεται στο ΑΕΠ από τις επενδύσεις, με τον ακαθάριστο σχηματισμό παγίου κεφαλαίου να προβλέπεται ότι θα αυξηθεί κατά 9,1% έναντι 3,3% που αναμένεται ότι θα είναι η αύξηση το 2016. Προβλέπεται επίσης αύξηση των εξαγωγών και μάλιστα με ταχύτερο ρυθμό από τις εισαγωγές. Ειδικότερα, αναμένεται ενίσχυση 5,3% στις εξαγωγές αγαθών -θεαματική στροφή σε σχέση με το 2016, που αναμένεται να κλείσει με μείωση 6,3%- και αύξηση 3,3% στις εισαγωγές έναντι μείωσης 2,6% το 2016.
* Η απασχόληση αναμένεται να ενισχυθεί και το 2017 με τον ίδιο ρυθμό που ενισχύθηκε και το 2016, δηλαδή περίπου 2%. Όσον αφορά το ποσοστό της ανεργίας, εκτιμάται ότι θα περιοριστεί για μια ακόμη χρονιά στο 22,4% από 23,5% το 2016.

Το Δημοσιονομικό Συμβούλιο

Το προσχέδιο του προϋπολογισμού συνοδεύεται φέτος και από την αξιολόγηση των μακροοικονομικών προβλέψεων από το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο. Σε σχετική ανακοίνωση αναφέρεται ότι «η εκτίμηση αύξησης του ΑΕΠ με ρυθμό 2,7% αξιολογείται ως αρκετά αισιόδοξη και υπό προϋποθέσεις.
Θετική επίδραση θα έχουν παράγοντες όπως η πολιτική σταθερότητα, η σταδιακή άρση των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων και άλλων εστιών αβεβαιότητας, η βελτίωση των συνθηκών ρευστότητας στην οικονομία, όπως και των προσδοκιών νοικοκυριών και επιχειρήσεων». Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην εκτίμηση για αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 1,8%. Το Συμβούλιο εκτιμά ότι η αύξηση θα είναι πολύ μικρότερη.

Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι το Συμβούλιο εμφανίζεται πιο αισιόδοξο από το υπουργείο Οικονομικών όσον αφορά το κλείσιμο της φετινής χρονιάς, θεωρώντας ως πιθανό σενάριο να μην υπάρξει καν η μικρή ύφεση του 0,3% και η χρονιά να κλείσει χωρίς μεταβολή.

Το χρέος

Για το 2017 προβλέπεται ότι το δημόσιο χρέος θα πέσει ως αναλογία του ΑΕΠ, κάτι που οφείλεται περισσότερο στην εκτίμηση για ανάπτυξη, δηλαδή στον παρονομαστή του κλάσματος. Ο αριθμητής, το χρέος σε απόλυτους αριθμούς, θα αυξηθεί για μια ακόμη χρονιά καθώς, παρά το πρωτογενές πλεόνασμα του 1,8%, ο προϋπολογισμός θα είναι -λόγω τόκων- για μια ακόμη φορά ελλειμματικός.

Το χρέος της Κεντρικής Κυβέρνησης αναμένεται να αυξηθεί στα 331,07 δισ. ευρώ το 2017 έναντι 327,57 δισ. ευρώ το 2016, κάτι που σημαίνει ότι η αναλογία θα διαμορφωθεί την επόμενη χρονιά στο 181% του ΑΕΠ έναντι 185,3% το 2016.

Αλλαγές προβλέπονται στη σύνθεση του χρέους καθώς η έκθεση στα ομόλογα θα περιοριστεί ακόμη περισσότερο (από τα 56,7 δισ. ευρώ στα 49,7 δισ. ευρώ), ενώ θα αυξηθούν τα δάνεια (λόγω της έκθεσης στις δόσεις του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης) από τα 2242,95 δισ. ευρώ στα 253,45 δισ. ευρώ.
Για το 2017 η χώρα θα δαπανήσει σε τόκους 5,55 δισ. ευρώ, περίπου 100 εκατ. ευρώ λιγότερα συγκριτικά με το 2016.

Οι κίνδυνοι

* Προσφυγικό, Brexit, «κόκκινα» δάνεια συνιστούν κινδύνους που μπορούν να θέσουν υπό αμφισβήτηση τους στόχους, τόσο τους μακροοικονομικούς όσο και τους δημοσιονομικούς. Όπως αναφέρεται στο προσχέδιο:
* Υπάρχει κίνδυνος από το ενδεχόμενο να μην υπάρξει γρήγορη προσαρμογή της επενδυτικής δραστηριότητας στα νέα οικονομικά δεδομένα.
* Η απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου για έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να επηρεάσει τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων στις περιφερειακές χώρες με μεγάλους δείκτες δημόσιου χρέους (όπως η Ελλάδα) και τις εξαγωγικές επιδόσεις της χώρας. Μπορεί επίσης να οδηγήσει σε αύξηση της εσωστρέφειας σε επίπεδο κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
* Υπάρχει ενδεχόμενο αποκλίσεων από την εφαρμοζόμενη συμφωνία μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Τουρκίας για την προσφυγική κρίση.
* Τίθεται θέμα «παράτασης των υφιστάμενων γεωπολιτικών συνθηκών στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής με δυνητικά αρνητικές συνέπειες για τον ελληνικό τουρισμό και τις άμεσες ξένες επενδύσεις στο μεσοπρόθεσμο διάστημα».