Περιουσιολόγιο... από του χρόνου

Την καθυστέρηση στην ενεργοποίηση, μαρτυρά το ίδιο το «επιχειρησιακό πρόγραμμα της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων για τη διετία 2015-2016».

Σε αυτό, εμπεριέχεται ως δέσμευση ότι το ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο –το οποίο όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά θα αξιοποιηθεί για την πάταξη της φοροδιαφυγής, τον εντοπισμό περιπτώσεων αδικαιολόγητο πλουτισμού και τη διασφάλιση της είσπραξης οφειλών προς το δημόσιο- θα μπει σε επιχειρησιακή λειτουργία από τον Ιούνιο του 2016.

Στο ίδιο κείμενο της ΓΓΔΕ αναφέρεται ότι «τα σκάφη αναψυχής, θα πρέπει να ενσωματωθούν σε ένα «ηλεκτρονικό μητρώο» το οποίο θα συνδεθεί με το «περιουσιολόγιο». Ωστόσο, και αυτή η εφαρμογή (Ηλεκτρονικό Μητρώο Σκαφών Αναψυχής) είναι προγραμματισμένο να τεθεί σε λειτουργία τον Ιούνιο του 2016.

Τα βασικά προβλήματα που εμποδίζουν την ταχύτερη ενεργοποίηση του ηλεκτρονικού περιουσιολογίου είναι δύο ειδών:

1. Νομοθετικά

Η διάταξη για τη συγκρότηση του περιουσιολογίου, ψηφίστηκε για πρώτη φορά το 2010 ενώ τροποποιήθηκε από την συγκυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας-ΠΑΣΟΚ το 2013. Η νομοθετική διάταξη βάσει της οποίας κινούνται και οι διαδικασίες από τις υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών δεν επιτρέπει να συμπεριληφθούν στο περιουσιουλόγιο τραπεζικές καταθέσεις, ομόλογα του ελληνικού δημοσίου, και αμοιβαία κεφάλαια εσωτερικού.

Συγκεκριμένα, η διάταξη όπως ισχύει σήμερα -με βάση την οποία ενήργησε και αρμόδια επιτροπή που συγκροτήθηκε στο υπουργείο Οικονομικών- έχει ως εξής: «Στη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων του Υπουργείου Οικονομικών συγκροτείται περιουσιολόγιο όλων των φυσικών προσώπων φορολογικών κατοίκων Ελλάδας.

Περιλαμβάνονται κυρίως ακίνητα, αυτο­κίνητα, σκάφη, εναέρια μέσα μεταφοράς, κατοχή μετο­χών, αμοιβαίων κεφαλαίων και εταιρικών μεριδίων.

Δεν περιλαμβάνονται οι τραπεζικές καταθέσεις, τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου τα αμοιβαία κεφάλαια εσω­τερικού και οι μετοχές σε εταιρείες που έχουν συσταθεί και λειτουργούν σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.δ. 2687/1953 (Α΄ 317) και του ν. 27/1975 (Α΄ 77) (σ.σ οι τελευταίες είναι οι ναυτιλιακές εταιρείες)»

Με τόσες εξαιρέσεις, είναι δεδομένο ότι ακόμη και αν τεθεί σε λειτουργία το ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο, χωρίς τις καταθέσεις, τα ομόλογα και τα αμοιβαία κεφάλαια, δεν θα μπορεί να σχηματιστεί ασφαλής εικόνα για απότομες και αδικαιολόγητες μεταβολές στην περιουσιακή κατάσταση του κάθε φορολογούμενου. Το πρόβλημα είναι γνωστό στην νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών η οποία αναμένεται να προχωρήσει σε αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου με στόχο την ενσωμάτωση όχι μόνο των καταθέσεων αλλά και των κεφαλαίων που είναι τοποθετημένα σε… στρώματα ή θυρίδες. Δυνατότητα ελέγχου για αυτά τα χρήματα προφανώς δεν υπάρχει.

Ωστόσο, η ιδέα είναι οι φορολογούμενοι να κληθούν να δηλώσουν τα χρήματα που έχουν -πιθανότατα μέσω μιας ηλεκτρονικής δήλωσης και ενδεχομένως με κάποια… ελαστικότητα όσον αφορά στον έλεγχο της προέλευσής τους- ώστε στη συνέχεια οι φορολογικές αρχές να μπορούν να παρακολουθούν τις μεταβολές.

2. ΤΕΧΝΙΚΑ

Το να προσδιοριστεί που ανήκουν περιουσιακά στοιχεία μεγάλης αξίας -βίλες, σκάφη, επιχειρήσεις κλπ- σε επίπεδο φυσικού προσώπου, στην πράξη δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Σκάφη αναψυχής έχουν δηλωθεί ως επαγγελματικά, πολυτελή ακίνητα ανήκουν σε ειδικές εταιρείες τύπου real estate -οι off shore πλέον υπερφορολογούνται αν εμφανίζονται να κατέχουν ακίνητα- ενώ η ιδιοκτησία επιχειρήσεων ή άλλων περιουσιακών στοιχείων, συχνά χάνεται μέσα σε ένα δαίδαλο επιχειρηματικών σχέσεων.

Εδώ και τουλάχιστον έναν χρόνο, στο πλαίσιο της συγκρότησης του περιουσιολογίου γίνεται προσπάθεια να συγκεντρωθούν τα στοιχεία για τα σκάφη αναψυχής και για τα αεροσκάφη, και οι διάφορες «πηγές» (μαρίνες, υπηρεσίες αεροπορίας κλπ) εμφανίζουν στοιχεία τα οποία ουδεμία σχέση έχουν με τα όσα δηλώνονται από τους φορολογούμενους στους πίνακες με τα τεκμήρια.

Ο πακτωλός των δεδομένων που φτάνουν στην ΓΓΔΕ

Μέχρι το τέλος Μαρτίου, οι τράπεζες είναι υποχρεωμένες να αποστείλουν στην Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων το σύνολο των στοιχείων που κατέβαλαν μέσα στο 2014 οι φορολογούμενοι για την εξυπηρέτηση δανείων. Έτσι, το υπουργείο Οικονομικών αφενός θα μπορεί να χρησιμοποιήσει τα δεδομένα για την προσυμπλήρωση των δηλώσεων, αφετέρου για τη διενέργεια ελέγχου συγκριτικά με τα εισοδήματα. Θα μπορούν, δηλαδή, να αναζητηθούν φορολογούμενοι που εμφανίζονται να εξυπηρετούν πολύ μεγάλα δάνεια, χωρίς τα ποσά να δικαιολογούνται από τα εισοδήματά τους.

Μέχρι το τέλος Μαΐου, θα καταφτάσουν στην ΓΓΔΕ και άλλα στοιχεία όπως:

1. Μερίσματα που διανεμήθηκαν σε φυσικά πρόσωπα από εισηγμένες εταιρείες

2. Το χαρτοφυλάκιο κινητών αξιών που έχουν φυσικά πρόσωπα (αξίας άνω των 200.000 ευρώ ενώ το όριο μέχρι πέρυσι ήταν 100.000 ευρώ)

3. Αναλυτικά στοιχεία για τραπεζικές καταθέσεις με αναλήψεις και καταθέσεις σε ετήσια βάση άνω των 100.000 ευρώ. Ειδικά φέτος, οι πληροφορίες που θα στείλουν οι τράπεζες για τις καταθέσεις, θα είναι πολύ πιο λεπτομερείς σε σχέση με πέρυσι. Εκτός από το υπόλοιπο της κατάθεσης με ημερομηνία 31/12 τόσο στο τέλος του 2014 όσο και στο τέλος του 2013, θα περιλαμβάνουν και το ποσό της μεγαλύτερης συναλλαγής (χρέωσης ή πίστωσης) ανά λογαριασμό.

4. Καταναλώσεις ηλεκτρικού ρεύματος, κίνηση τηλεφώνων, καταβολή διδάκτρων σε ιδιωτικά σχολεία ή πληρωμές σε ιδιωτικά θεραπευτήρια, περιλαμβάνονται επίσης στα στοιχεία που θα καταφτάσουν από ιδιωτικούς και δημόσιους φορείς βάσει και της σχετικής απόφασης που εκδόθηκε προ εβδομάδων από την ΓΓΔΕ.

Είναι η τρίτη χρονιά κατά την οποία αποστέλλεται τόσο μεγάλος όγκος προσωπικών δεδομένων. Ωστόσο, η αξιοποίησή τους, τουλάχιστον μέχρι στιγμής είναι εξαιρετικά περιορισμένη. Και αυτό διότι, σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, τα δεδομένα δεν είναι σε τέτοια μορφή ώστε να μπορούν να αξιοποιηθούν εύκολα ή να ενσωματωθούν σε ένα ευρύτερο «περιουσιολόγιο» κάτι που θα έδινε τη δυνατότητα στους ελεγκτές, ανά πάσα στιγμή να εντοπίζουν περίεργες μεταβολές.

ΠΗΓΗ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΠΟΥ ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΠΕΡΙΠΤΕΡΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ