Το παρασκήνιο για το "μπλόκο" στο Ελληνικό του Ομίλου Λάτση

Τα ερωτήματα ωστόσο αφορούν και ευρύτερα τη στάση του κρατικού και θεσμικού μηχανισμού απέναντι στα προγράμματα για την ανάπτυξη της οικονομίας καθώς διαφαίνεται ότι σε μια περίοδο εξαιρετικά δύσκολη για την ελληνική κοινωνία καθυστερούν επενδυτικές αποφάσεις, ενώ οι επενδυτές που αποφασίζουν να αναλάβουν τα ρίσκα και να εμπιστευθούν την Ελλάδα επενδύοντας σε αυτήν με μακρύ ορίζοντα βρίσκονται αντιμέτωποι με το «ελληνικό παράδοξο»: αρχικά να εγκρίνεται η επένδυσή τους και στη συνέχεια να παγώνει. Πράγματι δύσκολο να εξηγήσει κανείς την κατάσταση που επικρατεί και γιατί και πώς λαμβάνονται ορισμένες αποφάσεις...

Στην περίπτωση του Ελληνικού, όπως είναι γνωστό, το ΤΑΙΠΕΔ ενέκρινε πριν λίγους μήνες την παραχώρηση της έκτασης του πρώην αεροδρομίου στην Lamda Development του ομίλου Λάτση η οποία για το project συνεργάστηκε με αραβικά κεφάλαια (την Al Maabar του Αμπου Ντάμπι) και τον κινεζικό επενδυτικό κολοσσό Fosun. Η κοινοπραξία προσέλαβε μάλιστα και τον διεθνούς εμβέλειας αρχιτέκτονα Norman Foster που έβαλε την σφραγίδα του τόσο στο εικαστικό όσο και στο περιβαλλοντικό «ίχνος» της πρότασης για την ανάπτυξη της έκτασης, που οπως είναι γνωστό προβλέπει μεταξύ άλλων τη δημιουργία ενός μητροπολιτικού πάρκου και οικιστικη ανάπτυξη χαμηλής έντασης. Κυρίως όμως προβλέπει τη διαμόρφωση χιλιαδων θέσεων εργασίας όχι μόνο στη φάση της ανάπτυξης, αλλά και στη φάση της λειτουργίας του.

Παρ' όλα αυτά, το περιεχόμενο της σύμβασης κρίθηκε «μη σύννομο» από Ελεγκτικό Συνέδριο. Σε μια πρώτη αντίδραση στελέχη του ΤΑΙΠΕΔ δήλωναν ανεπίσημα ότι πρόκειται για ένα «τυπικό θέμα». Και υπενθύμιζαν ότι το τμήμα διακοπών του Ελεγκτικού Συνεδρίου έχει μπλοκάρει και άλλους διαγωνισμούς του ΤΑΙΠΕΔ, όπως το ακίνητο για Κασσιόπης Κέρκυρας στην NCH, του Παλιουρίου Χαλκιδικής στον Ιβάν Σαββίδη, του χαρτοφυλάκιο των 28 κτιρίων του δημοσίου μέσω sale & leaseback στις Εθνική - Πανγαία και Eurobank Properties (σήμερα Grivalia AEEAΠ). Τελικά, οι συμβάσεις αυτές υπεγράφησαν αφού υποβλήθηκαν εκ νέου προς έγκριση με τις αλλαγές που ζητούσε το Ελεγκτικό Συνέδριο. Πριν μερικές ημέρες όμως και σχεδόν ταυτόχρονα με το «μπλόκο» στο Ελληνικό, ήρθε και έν αντίστοιχο «μπλόκο» στον λεγόμενο φιλικό διακαννισμό με την COSCO. Μια απόφαση που είχαν συνυπογράψει ο Έλληνας και ο Κινέζος πρωθυπουργός για το θέμα της κινεζικής επένδυσης στον ΟΛΠ... Και κάπως έτσι, τα ερωτήματα γίνονται ισχυρότερα.

Πέραν της ικανότητας των συμβούλων του ΤΑΙΠΕΔ να καταρτίσουν μια σύμβαση η οποία να «στέκεται» στον έλεγχο ενός θεσμού όπως το Ελεγκτικό Συνέδριο, νομικοί κύκλοι σημείωναν πως η απόφαση του Συνεδρίου στηρίχτηκε βασικά σε δύο σημεία:
• Πως ο διαγωνισμός θα έπρεπε να απευθύνεται και σε φυσικά πρόσωπα.
• Πως υπήρξε ουσιώδης μεταβολή των όρων του διαγωνισμού κατά τη διάρκεια της διαδικασίας.
Το μείζον ερώτημα, που ανταποκρίνεται και στις ανησυχίες για το πως οι θεσμικοί μηχανισμοί αντιλαμβάνονται την αναγκη γα επενδύσεις στη χωρα έρχεται μέσα από την προσεκτική εξέταση των δεδομένων.
Σε ότι αφορά τη συμμετοχή φυσικών προσώπων, είναι μάλλον άστοχο να θεωρεί κανείς «εύλογη» την εμπλοκή τους σε μία διαγωνιστική διαδικασία που αφορά σε έργο συνολικού προϋπολογισμού 8 δις. δισεκατομμυρίων ευρώ και χρόνου ανάπτυξης 15-25 ετών. Άλλωστε τα κριτήρια προεπιλογής της πρώτης φάσης του διαγωνισμού ήταν αυστηρότατα και περιλαμβάναν μεταξύ άλλων αποδείξεις τεχνικής επάρκειας και εμπειρίας που κανένα φυσικό πρόσωπο ανά την υφήλιο δεν είναι σε θέση να διαθέτει. Επίσης, η μεταβίβαση των μετοχών της «ΕΛΛΗΝΙΚΟ Α.Ε.» έχει χρονική διάρκεια 99 ετών, γεγονός που καθιστά μάλλον ...αδύνατη τη συμμετοχή φυσικών προσώπων. Όμως, ακόμη κι αν φυσικά πρόσωπα επιθυμούσαν τη συμμετοχή θα οδηγούνταν στην επιλογή συμμετοχής μέσω νομικού προσώπου καθώς το οικονομικο κριτήριο επιλογής ήταν τα ίδια κεφάλαια 350εκ. ευρώ (οπότε θα έπρεπε και να φορολογηθούν ως φυσικά πρόσωπα...), ενώ το τεχνικό κριτήριο επιλογής ήταν η έμπρακτη προϊστορία σε έργα ανάπτυξης ακινήτων προϋπολογισμού 700 εκατ ευρώ.

Η μεταβολή των όρων και η διαδικασία της αποτίμησης

Σε ότι αφορά το αν υπήρξε μεταβολή των όρων του διαγωνισμου θα πρεπει να σημειωθεί ότι η διαδικασία καθώς και η διαπραγμάτευση της σύμβασης, κράτησε πάνω από 2 χρόνια, στη διαρκεια των οποίων όλα τα αντικειμενικά εμπόδια και οι αδυναμίες υλοποίησής του προγράμματος ξεπεράστηκαν με αποκλειστικό γνώμονα την απόλυτη διασφάλιση των συμφερόντων του Ελληνικού Δημοσίου. Αυτός προφανώς ήταν και ο βασικότερος λόγος αποχώρησης των υπόλοιων ενδιαφερομένων, που δεν υπέβαλαν καν προσφορά στην τελική φάση. Τελικά διεφανη ότι όσες αλλαγές που προέκυψαν κατά την διάρκεια των διαπραγματεύσεων είχαν στόχο την επίτευξη υψηλότερου τιμήματος.
Για τον λόγο αυτό άλλωστε το ΤΑΙΠΕΔ διατηρεί ουσιαστικά τα ίδια δικαιώματα μέσω άλλων προβλέψεων και διαδικασιών, όπως για παράδειγμα ότι το δημόσιο εξακολουθεί να έχει δικαίωμα στις αποδόσεις 30% των κερδών. Με δυο λόγια η σύμβαση προνοεί ώστε η πλευρά του δημοσίου να έχει τα πλεονεκτήματα διατήρησης μειοψηφικής συμμετοχής στην «ΕΛΛΗΝΙΚΟ Α.Ε», χωρίς τα μειονεκτήματα της συμμετοχής της.

Από την εφημερίδα "Παραπολιτικά" που κυκλοφορεί σήμερα σε όλα τα περίπτερα της χώρας με φοβερές προσφορές και αποκαλυπτικά ρεπορτάζ