Γιατί δεν βγαίνει ο λογαριασμός του ασφαλιστικού

Αρχές Σεπτέμβρη, ολοκληρώνεται ο κύκλος των περικοπών στις επικουρικές συντάξεις. Πέρα από το νέο κύμα δυσαρέσκειας –και μάλιστα πολύ μεγάλης δεδομένου ότι οι περικοπές θα ξεπεράσουν σε ορισμένες περιπτώσεις το 40% - θα φανεί στην πράξη πλέον αν από τις περικοπές θα εξοικονομηθεί το ποσό των 350 εκατ. ευρώ που έχει προϋπολογιστεί ή αν θα προκληθεί δημοσιονομικό κενό το οποίο μάλιστα θα πρέπει να καλυφθεί με συνοπτικές διαδικασίες. Κατά τη φθινοπωρινή διαπραγμάτευση, η κυβέρνηση θα πρέπει να έχει έτοιμη την απάντηση στο ερώτημα «πώς θα χρηματοδοτηθεί η θέσπιση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος από το 2017», καθώς καραδοκεί νέα περικοπή κοινωνικών επιδομάτων που δίνονται σήμερα. Ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις αποκτά η «τρύπα» στον ΕΟΠΥΥ ο οποίος έχει λαμβάνειν περίπου 2,3 δισ. ευρώ. Από αυτά, περίπου τα 1,7 δισ. ευρώ είναι χρήματα που έχουν παρακρατηθεί από τα δύο μεγάλα ασφαλιστικά ταμεία της χώρας –ΙΚΑ και ΟΑΕΕ- και κανονικά θα έπρεπε να έχουν ήδη αποδοθεί στο Ενιαίο Οργανισμό Παροχής Υπηρεσιών Υγείας. Σε βραδυφλεγή βόμβα εξελίσσεται και η απόφαση να παγώσει –με αφορμή την αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού των κύριων και επικουρικών συντάξεων- κάθε καταβολή καινούργιας σύνταξης πέραν μερικών «προσωρινών». Ποιο είναι το αποτέλεσμα; Η αναμονή για την έκδοση σύνταξης έχει προσεγγίσει την 3ετία και για να συμμαζευτεί η κατάσταση έστω και κατά ένα έτος, απαιτούνται περισσότερα από 1,6 δισ. ευρώ.

Όσοι παρακολουθούν από κοντά τους αριθμούς του ασφαλιστικού γνωρίζουν ότι η ώρα που η κυβέρνηση θα βρεθεί και πάλι αντιμέτωπη με τους «θεσμούς» δεν απέχει. Παρά τις περικοπές που έγιναν –σε ΕΚΑΣ, επικουρικές, μερίσματα, εφαπαξ, κύριες συντάξεις κλπ- οι «τρύπες» που πρέπει να καλυφθούν παραμένουν πολύ μεγάλες. Ένα προς ένα, τα μέτωπα έχουν ως εξής:

ΑΝΤΑΛΛΑΓΜΑ. Το μέτωπο της κοινωνικής πολιτικής είναι πολύ μεγάλο και πολύ δαπανηρό για την κυβέρνηση. Μόνο και μόνο για να προσφέρει στους δικαιούχους του ΕΚΑΣ ένα μικρό αντάλλαγμα για τη ζημιά που τους έκανε περικόπτοντας το επίδομά τους (ακόμη και κατά 100%) αναγκάστηκε να διαθέσει 50 εκατ. ευρώ. Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι έχει εξασφαλίσει τη συγκατάθεση των δανειστών για τη διάθεση αυτού του ποσού το οποίο όμως καλύπτει τις παροχές που εγκρίθηκαν (δωρεάν φάρμακα, διατήρηση του επιδόματος για έναν εκ των δύο παντρεμένων δικαιούχων μέχρι το τέλος του 2016). Για να διαθέσει αυτό το ποσό, η κυβέρνηση επικαλέστηκε την υπέρβαση που παρατηρήθηκε το 2015 όσον αφορά στον στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος (κλείσαμε με 0,7% έναντι στόχου -0,25%). Για το 2017, λεφτά... δεν υπάρχουν εκτός και αν υπάρξει και φέτος υπέρβαση στο στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος. Έτσι, τη χρονιά που η περικοπή του ΕΚΑΣ θα εκτοξεύεται στα 580 εκατ. ευρώ (από μόλις 200-250 εκατ. ευρώ φέτος) η κυβέρνηση θα ψάχνει πόρους για να μετριάσει τις κοινωνικές αντιδράσεις. Και όχι μόνον αυτό: μνημονιακή απαίτηση είναι να θεσπιστεί το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα σε πανελλαδική βάση. Στην πλήρη του ανάπτυξη, το μέτρο κοστίζει 900 εκατ. ευρώ. Το μνημόνιο προβλέπει ότι η χορήγηση του ελάχιστου εισοδήματος –στην καλύτερη περίπτωση θα φτάνει στα 200-230 ευρώ τον μήνα- θα πρέπει να γίνει με ανακατανομή των πόρων που διατίθενται και σήμερα για την κοινωνική πολιτική. Αυτό σημαίνει απλά ότι για να θεσπιστεί το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα θα πρέπει να καταργηθούν άλλα επιδόματα που δίνονται σήμερα.

Σταμάτησαν να βγάζουν νέες συντάξεις

Με βασικό επιχείρημα ότι πρέπει να γίνει ο νέος υπολογισμός όλων των επικουρικών συντάξεων, το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης έχει σταματήσει να χορηγεί νέες συντάξεις από τις αρχές του χρόνου ενώ το «πάγωμα» της διαδικασίας θα ισχύσει τουλάχιστον μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου. Σε στάση έκδοσης νέων συντάξεων έχουν προχωρήσει και τα μεγάλα ταμεία κύριας ασφάλισης. Στελέχη της αγοράς εκτιμούν ότι το συνολικό κόστος απόδοσης των συντάξεων που πρέπει να αποδοθούν στους δικαιούχους ανέρχεται στα 4,8 δις. ευρώ ποσό που αντιστοιχεί στο 3% του ΑΕΠ. Χρειάζονται περίπου 1,6 δις. ευρώ μόνο και μόνο ώστε η περίοδος αναμονής για την απονομή των συντάξεων να περιοριστεί κατά έναν χρόνο. Τέτοιοι διαθέσιμοι πόροι δεν υπάρχουν. Η κυβέρνηση θα αφήσει άλυτο το πρόβλημα ελπίζοντας ότι η λίστα αναμονής θα περιοριστεί από μόνη της λόγω των αλλαγών στα όρια ηλικίας και την κατάργηση των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων.

Εξ’ αρχής, η λογική της κυβέρνησης ήταν η περικοπή των επικουρικών συντάξεων, να ισχύσει για όσο το δυνατόν λιγότερους. Έτσι, υιοθετήθηκε ως λύση, η εφαρμογή νέου συντελεστή αναπλήρωσης μόνο για τις επικουρικές συντάξεις που αποδίδονται σε έχοντες εισόδημα άνω των 1300 ευρώ συνολικά. Όπως φάνηκε και από τις επικουρικές που αποδόθηκαν στις αρχές Αυγούστου, οι περικοπές που προέκυψαν μέχρι τώρα ήταν από οριακές (σ.σ χιλιάδες συνταξιούχοι ειδικά του ΤΕΑΔΥ υπέστησαν περικοπές ακόμη και κάτω από 5%) έως και ανύπαρκτες. Ο αριθμός αυτών που θα χάσουν το 30% ή και το 40% της επικουρικής τους σύνταξης θα είναι μικρός γεγονός καταρχήν θετικό για τους συνταξιούχους. Το ερώτημα είναι αν θα συγκεντρωθεί το ποσό των 350 εκατ. ευρώ που πρέπει να εξοικονομηθεί από την περικοπή των επικουρικών ή όχι.

Πηγή: Από την εφημερίδα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ που κυκλοφορεί κάθε Σάββατο στα περίπτερα όλης της χώρας με πολλές προσφορές και πλούσιο παρασκήνιο