Τι σημαίνει το πολυνομοσχέδιο για την τσέπη μας -Αναλυτικά παραδείγματα

Ασφαλώς η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να προβάλει τα «αντίμετρα» με προϋπολογισμό 4 δις. ευρώ. Φυσικά, δεν θα υπερτονίσει το γεγονός ότι τα αντίμετρα τελούν υπό την αίρεση της επίτευξης των δημοσιονομικών στόχων ούτε ότι υπάρχουν κοινωνικές ομάδες οι οποίες δεν έχουν να περιμένουν τίποτα ακόμη και από τα λεγόμενα «αντίμετρα». Η επεξεργασία των μέτρων, αναδεικνύει και τρία «παράδοξα» τα οποία μάλλον θα φέρουν σε δύσκολη θέση τους βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος τη στιγμή που θα λένε «ναι σε όλα»:

1. Οι επιτηδευματίες που προφανώς αποκρύπτουν τα πραγματικά τους εισοδήματα καθώς εμφανίζονται να επιβιώνουν με 3000 και 4000 ευρώ τον χρόνο, όχι μόνο δεν θα βγουν χαμένοι αλλά θα κερδίσουν καθώς θα αποκτήσουν πρόσβαση σε σειρά κοινωνικών επιδομάτων ενώ θα μειωθεί γι’ αυτούς και ο φορολογικός συντελεστής
2. Οι επιχειρήσεις θα τύχουν φορολογικών ελαφρύνσεων σε αντίθεση με τους χαμηλόμισθους και τους χαμηλοσυνταξιούχους οι οποίοι θα κληθούν να βάλουν το χέρι στην τσέπη.
3. Οι μισθωτοί με τα υψηλότερα εισοδήματα θα πληρώσουν λιγότερους φόρους σε αντίθεση με τους χαμηλόμισθους οι οποίοι θα χάσουν ακόμη και ένα μηνιάτικο.

Αναλυτικά, οι επιπτώσεις ανάλογα με την πηγή προέλευσης του εισοδήματος, έχουν ως εξής:

Μισθωτοί

Κατατάσσονται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες ανάλογα με το ύψος τους εισοδήματός τους:

1. Στην πρώτη κατηγορία, ανήκουν αυτοί που δηλώνουν εισοδήματα έως και 5000-6000 ευρώ ετησίως. Είναι οι … αδιάφοροι του αναθεωρημένου μνημονίου καθώς παρά τη μείωση της έκπτωσης φόρου αυτοί θα εξακολουθήσουν να βρίσκονται στο απυρόβλητο. Και αυτό διότι θα εξακολουθήσουν να καλύπτονται από την έκπτωση φόρου των 1250 ευρώ η οποία και ισοδυναμεί με αφορολόγητο 5681 ευρώ. Υπάρχει ένα ενδεχόμενο, οι φορολογούμενοι της πρώτης κατηγορίας να βγουν και ωφελημένοι. Αν ενεργοποιηθεί το «καλό πακέτο» του 2019, τότε πολλοί από τους φτωχότερους μισθωτούς θα μπορέσουν να εξασφαλίσουν –δεδομένου ότι θα πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια- είτε το επίδομα στέγασης που θα φτάνει έως και τα 100 ευρώ τον μήνα για όσους έχουν δύο παιδιά, ή το αυξημένο επίδομα τέκνων το οποίο θα διαμορφωθεί στα 60 ευρώ τον μήνα (από 40 σήμερα) για όσους έχουν ένα παιδί ή στα 150 ευρώ τον μήνα (από 80 ευρώ σήμερα) για όσους έχουν δύο παιδιά. Θετικά μπορεί να λειτουργήσει και η μείωση ή ο μηδενισμός της συμμετοχής στα φάρμακα.
2. Στη δεύτερη κατηγορία, κατατάσσεται ο κύριος όγκος των μισθωτών οι οποίοι δηλώνουν ετήσιο εισόδημα από 6000 ευρώ έως και 22.000 ευρώ τον χρόνο. Οι μισθωτοί αυτής της κατηγορίας, θα είναι χαμένοι ούτως ή άλλως και το μόνο ερώτημα που θα απαντηθεί, όχι τώρα αλλά το καλοκαίρι του 2018 το νωρίτερο, είναι το μέγεθος της ζημιάς. Δύο είναι τα ενδεχόμενα:
   • Να μην υπάρξουν οι δημοσιονομικές προϋποθέσεις ώστε να ενεργοποιηθούν τα φορολογικά αντίμετρα. Θα ισχύσει επομένως μόνο η μείωση του αφορολογήτου είτε από την 1/1/2019 (σ.σ αυτό είναι το χειρότερο σενάριο το οποίο προβλέπει ότι το πρωτογενές πλεόνασμα του 2018 δεν θα ξεπεράσει το 1,5% του ΑΕΠ) είτε από την 1/1/2020. Σε αυτό το ενδεχόμενο, οι ετήσιες απώλειες εισοδήματος θα φτάσουν στα 650 ευρώ δηλαδή στα 54 ευρώ τον μήνα για όσους εισπράττουν 12 μισθούς ή στα 46 ευρώ τον μήνα για όσους εισπράττουν 14 μισθούς. Η απώλεια θα φανεί απευθείας στον μισθό καθώς θα αλλάξει η παρακράτηση φόρου.
   • Το δεύτερο ενδεχόμενο είναι να ενεργοποιηθούν και τα «καλά μέτρα» δηλαδή η μείωση του βασικού συντελεστή της κλίμακας από το 22% στο 20% αλλά και η μείωση των συντελεστών υπολογισμού της εισφοράς αλληλεγγύης με τον μηδενισμό της επιβάρυνσης για εισοδήματα έως και 30.000 ευρώ τον χρόνο. Με το καλό πακέτο ενεργοποιημένο, οι απώλειες εισοδήματος περιορίζονται. Στις 10.000 ευρώ, η αύξηση φόρου πέφτει από τα 650 ευρώ στα 450 ευρώ ενώ στις 15.000 ευρώ, η πρόσθετη επιβάρυνση είναι 284 ευρώ αντί για 650 ευρώ. Στα επίπεδα των 20-21.000 ευρώ, τα καλά μέτρα ουσιαστικά αντισταθμίζουν τις συνέπειες από τη μείωση της έκπτωσης φόρου και η απώλεια εισοδήματος είναι αμελητέα. Για όσους εισπράξουν και το αυξημένο επίδομα τέκνων ή
3. Στην 3^η κατηγορία κατατάσσονται αυτοί που έχουν ετήσιες αποδοχές από μισθούς άνω των 22.000 ευρώ τον χρόνο. Γι’ αυτούς –που είναι λιγότεροι μεν σε σχέση με τις δύο προηγούμενες κατηγορίες αλλά οικονομικά ισχυρότεροι- τα πράγματα είναι ή του ύψους ή του βάθους. Αν ενεργοποιηθεί μόνο το «κακό» πακέτο, θα υπάρξουν απώλειες εισοδήματος της τάξεως των 650 ευρώ. Αν όμως ενεργοποιηθούν και τα θετικά μέτρα, τότε οι μισθωτοί με τις υψηλότερες αποδοχές όχι μόνο θα υπερκαλύψουν τις απώλειες από τη μείωση της έκπτωσης φόρου αλλά θα έχουν και φορολογική ελάφρυνση. Στις; 30.000 ευρώ, προκύπτει φορολογικό όφελος 426 ευρώ κυρίως λόγω της μείωσης της εισφοράς αλληλεγγύης. Στις 40.000 ευρώ, το όφελος μεγαλώνει στα 576 ευρώ και στις 50.000 ευρώ ανεβαίνει στα 626 ευρώ.

Συνταξιούχοι:

Αναμφίβολα, είναι οι μεγάλοι χαμένοι της συμφωνίας καθώς θα δουν το εισόδημά τους να ψαλιδίζεται επί τρία συνεχόμενα χρόνια αρχής γενομένης από την 1/1/2018. Μόνο από την κατάργηση του ΕΚΑΣ, θα χαθούν πάνω από 300 εκατ. ευρώ στη διετία 2019-2020. Μια μικρή μείωση στην καθαρή σύνταξη όλων όσων έχουν αποδοχές από συντάξεις άνω των 800 ευρώ τον μήνα θα φανεί από την 1/1/2018 και λόγω της κατάργησης στην έκπτωση του 1,5% που γίνεται στην παρακράτηση. Το «βαρύ φορτίο» όμως, θα πέσει στις πλάτες των συνταξιούχων από την 1/1/2019 με την κατάργηση της προσωπικής διαφοράς. Το δυστύχημα είναι ότι αυτή τη φορά δεν θα εξαιρεθούν από τις περικοπές οι χαμηλοσυνταξιούχοι. Απώλεια εισοδήματος της τάξεως του 18% -ισοδυναμεί με απώλεια άνω των δύο συντάξεων- μπορεί να έχουν ακόμη και αυτοί που σήμερα τα βγάζουν πέρα με 700-800 ευρώ. Ενδεικτικά για το πώς θα λειτουργήσει η κατάργηση της προσωπικής διαφοράς είναι τα ακόλουθα παραδείγματα:

1. Συνταξιούχος του ΙΚΑ στην 28^η ασφαλιστική κλάση με σημερινή σύνταξη 1315,12 ευρώ θα πέσει στα 1186,48 ευρώ.
2. Συνταξιούχος του ΙΚΑ με 25 έτη ασφάλισης στην 24^η ασφαλιστική κλάση, από τα 862,9 ευρώ θα πέσει στα 801,32 ευρώ χάνοντας 61,57 ευρώ τον μήνα
3. Συνταξιούχος του ΙΚΑ στην 6^η ασφαλιστική κλάση με σημερινή σύνταξη 510,72 ευρώ, θα χάσει 31,5 ευρώ και θα πέσει στα 479,22 ευρώ.
4. Συνταξιούχος του πρώην ΤΕΒΕ με 20 έτη ασφάλισης, από τα 721 ευρώ που εισπράττει σήμερα θα πέσει στα 606,18 ευρώ. Ένα τυπικό παράδειγμα του πώς θα χαθούν σχεδόν δύο συντάξεις
5. Συνταξιούχος του ΤΕΒΕ με 25 έτη ασφάλισης, θα πέσει από τα 899,5 ευρώ στα 737,18 ευρώ. Οι ετήσιες απώλειες των 1947 ευρώ, ξεπερνούν τις δύο συντάξεις
6. Συνταξιούχος του ΤΕΒΕ με 35 έτη ασφάλισης, από τα 1197 ευρώ που παίρνει σήμερα, θα πέσει στα 981,54 ευρώ.
7. Συνταξιούχος του δημοσίου πανεπιστημιακής εκπαίδευσης με 25 έτη ασφάλισης, από τα 798,6 ευρώ θα πέσει στα 654,9 ευρώ ενώ ο ίδιος με 30 χρόνια ασφάλισης, από τα 985,6 ευρώ θα περιοριστεί στα 816,54 ευρώ.

   Πριν προλάβουν να αφομοιώσουν το επίπεδο καθαρών αποδοχών που θα διαμορφωθεί το 2019 μετά τη μείωση των συντάξεων –περικοπές θα υπάρξουν τελικώς και στις επικουρικές και πάλι με ανώτατο πλαφόν μείωσης το 18%- οι συνταξιούχοι θα υποστούν από την 1/1/2020 και τη μείωση λόγω του ψαλιδίσματος της έκπτωσης φόρου. Ισχύει και εδώ ότι και για τους μισθωτούς. Μόνο με το κακό πακέτο του 2020, χάνονται έως και 650 ευρώ (για πολλούς άλλη μια σύνταξη). Όσο για το καλό πακέτο, για τους περισσότερους δεν θα έχει κάποιο μεγάλο νόημα καθώς ούτως ή άλλως οι περισσότεροι συνταξιούχοι και σήμερα δεν καταβάλλουν σημαντικά ποσά σε εισφορά αλληλεγγύης. Από το καλό πακέτο του 2019, οι συνταξιούχοι έχουν να περιμένουν μόνο από τη μείωση της συμμετοχής στα φάρμακα ή από τη χορήγηση επιδόματος ενοικίου. Το επίδομα τέκνων δεν αφορά συνταξιούχους καθώς οι περισσότεροι δεν έχουν πλέον προστατευόμενα μέλη.

Επιτηδευματίες

Εκεί που νόμιζαν ότι θα βρεθούν στο απυρόβλητο, ήρθε το κρυφό χαράτσι για να τους αλλάξει τα δεδομένα. Και οι επιτηδευματίες βέβαια, διακρίνονται σε δύο βασικές κατηγορίες. Η μεγάλη κατηγορία –πάνω από το 75% του συνόλου των επιτηδευματιών- δεν πρόκειται να επηρεαστεί από το γεγονός ότι ασφαλιστικές εισφορές του προηγούμενου έτους θα σταματήσουν να εκπίπτουν από τη βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών του επόμενου έτους. Αυτό συμβαίνει διότι το 75% των επιτηδευματιών, δηλώνουν στην εφορία καθαρά κέρδη έως και 7000 ευρώ κάτι που σημαίνει ότι και πριν την αλλαγή αλλά και μετά την αλλαγή, θα πληρώνουν το ελάχιστο ποσό των 168 ευρώ. Αυτοί που θα βρεθούν σε εξαιρετικά δύσκολη θέση, είναι οι επαγγελματίες που θα εξακολουθούν να εμφανίζουν τα πραγματικά τους εισοδήματα στη φορολογική δήλωση. Οι συνέπειες της αλλαγής στη βάση υπολογισμού, αποτυπώνεται στα ακόλουθα παραδείγματα:

1. Επαγγελματίας με κέρδη 15.000 ευρώ υπολόγιζε να πληρώσει 2953 ευρώ σε ασφαλιστικές εισφορές το 2018 αλλά τελικώς θα καταβάλει 3436 ευρώ το 2018 και 4716 ευρώ το 2019
2. Επιτηδευματίας με κέρδη 25.000 ευρώ, ενώ είχε προϋπολογίσει να δώσει 4921,74 ευρώ το 2018, θα πληρώσει τελικώς 5726 ευρώ το 2018 και 6737 ευρώ το 2019.
3. Ελεύθερος επαγγελματίας με κέρδη 50.000 ευρώ από τα 9843 ευρώ που θα έδινε το 2018 αν δεν γινόταν καμία αλλαγή, θα καταβάλλει τελικώς 11.453 ευρώ την επόμενη χρονιά ενώ το 2019, η επιβάρυνση θα εκτοξευτεί στις 13.475 ευρώ.

Σε όλα τα παραδείγματα που προαναφέρθηκαν το ποσό των καθαρών κερδών περιλαμβάνει και το ποσό των ασφαλιστικών εισφορών του 2017 το οποίο κανονικά θα έπρεπε να αφαιρεθεί από τα κέρδη προκειμένου να γίνει ο υπολογισμός των ασφαλιστικών εισφορών του επόμενου έτους. Αυτό δεν θα συμβεί ενώ η επιβάρυνση θα σπάσει σε δύο δόσεις λόγω του μεταβατικού σταδίου και της έκπτωσης φόρου του 15%.

Οι επιτηδευματίες που εμφανίζουν κέρδη στα όρια της φτώχειας, όχι μόνο δεν θα βγουν χαμένοι από την αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών αλλά θα κερδίσουν και από τα περισσότερα μέτρα των θετικών πακέτων του 2018 και του 2019. Μεταξύ αυτών, η μείωση του συντελεστή υπολογισμού του φόρου εισοδήματος από το 22% στο 20% (καθώς στους επαγγελματίες εφαρμόζεται από το πρώτο ευρώ), η χορήγηση αυξημένου επιδόματος τέκνων, ο μηδενισμός της συμμετοχής στα φάρμακα και το επίδομα στέγασης.

Ιδιοκτήτες ακινήτων

Για τους ιδιοκτήτες ακινήτων, το μέλλον είναι θολό σε αυτή τη φάση. Ασφαλώς η μείωση της εισφοράς αλληλεγγύης θα βοηθήσει αν εφαρμοστεί το πακέτο του 2020 αν και οι έχοντες εισοδήματα από ακίνητα άνω των 12.000 ευρώ (σ.σ που είναι και το σημερινό όριο απαλλαγής από την εισφορά αλληλεγγύης είναι ελάχιστοι). Από την άλλη, θετική είναι και εξίσωση των αντικειμενικών αξιών με τις εμπορικές. Ωστόσο, είναι δεδομένο ότι η εξίσωση θα φέρει αυξήσεις συντελεστών τόσο στον ΕΝΦΙΑ όσο και στους φόρους μεταβίβασης ακινήτων οπότε οι ιδιοκτήτες ακινήτων θα περιμένουν τις σχετικές νομοθετικές διατάξεις για να μάθουν τι τους περιμένει. Σε κάθε περίπτωση, φαίνεται να προωθείται η επιβολή του συμπληρωματικού φόρου ακινήτων στα αγροτεμάχια αλλά και η ενεργοποίηση του φόρου υπεραξίας ακινήτων από το 2018.